راوی ریور فرنٹ اربن ڈویلپمنٹ پروجیکٹ تے سول سائٹی دا موقف

لکھت:وقار مصطفیٰ سپرا

راوی ریور فرنٹ اربن ڈویلپمنٹ پروجیکٹ اک نواں منصوبہ اے جس وچ تجویز کیتا گیا اے کہ راوی دریائے سفن توں ہاڈریاں ڈرین جیہڑا کہ موہلنوال توں دریا ول اے تیکر 8 لکھ کنال توں ودھ رقبے تے اک میگا کمرشل رہائشی منصوبہ بنایا جائے۔ ایس منصوبے دے تحت 14 لکھ گھر دی تجویز اے جد کہ کمرشل منصوبہ جات ایس دے علاوہ نیں۔
ایس طرح اک طرح توں تقریباً 70 لکھ توں 1 کروڑ اآبادی والا اک نواں شہر لہور دے نال بنان دا منصوبہ اے۔ ایہہ منصوبہ پہلی وار اج توں قریب 12 ورھے پہلے شہباز شریف دے دوجے دو وزیر اعلیٰ وچ ساہمنےآیا بعد از سول سوسائٹی دی طرفوں ایس تے احتجاج کیتا گیا تے بنیادی کم تے فریبلٹی رپورٹ بناندے بناندے اوہ دور حکومت ختم ہو گیا۔ الیکشن دے بعد دوبارہ جویں کہ سرکاری کم دا ساڈے ملک وچ رواک اے ۔ ہولی ہولی ایہہ کم فیر شروع ہویا پر ہن ایہہ کہیا گیا کہ ایس منصوبے دا ناں راوی نیشنل پارک اے پر نال ای ایہہ وی خبر سی کہ غالباً نیشنل پارک ایس میگا راوی ریورر فرنٹ اربن ڈویلپمنٹ پروجیکٹ دا حصہ اے۔ عرض ایہہ کہ چوں کے میڈیا وچ ہجے اصلی خبر حکومت دی طرفوں باقاعدہ اعلان نہ ہون دی وجہ نال نہیں سی تے صورتحال بس گونگوں بنی رہی پر ہن 2020 وچ فیر سارے وڈے اخباراں وچ ایس منصوبے تے جدید تے مزید کم لئی کمپنیاں نال اظہار دلچسپی دی درخواستاں طلب کیتیاں گئیاں نیں۔ہن ایس سلسلے وچ حکومت دا منصوبہ اے کہ ایس مجوزہ منصوبے وچ 14 لکھ رہائشی یونٹ تے نال ایجوکیشن سٹی تے دیگر سہولتاں فراہم کیتیاں جان۔ بے شک جے ایہہ منصوبہ بن دا اے تے قیام پاکستان دے بعد حکومت دی طرفوں شروع کیتا جان والا سب توں وڈا منصوبہ ہوئے گا ایس توں پہلے سب توں وڈا منصوبہ ایوب دور وچ دارالحکومت لئی نواں شہر بنان دا سی۔
لہور دی سول سائٹی نوں (جس دا بندہ وی فعال ممبر اے) ایس منصوبہ راوی رپورٹ فرنٹ اربن ڈویلپمنٹ تے بنیادی نوعیت دے اعتراضات نیں مثال دے طور تے ایہہ کہ اک تے دریا دے کنارے دریا دے قدرتی Eco Systemلئی اہم اے۔ دوجا شہر لہور جیہڑا کہ ہجے وی بدترین ماحولیاتی آلودگی دا شکار اے۔ لہور AQIدے حساب نال دنیا دے بدترین ساہ لین والے شہراں وچ شامل اے تے ہن مزید بے جا تعمیرات دے لوڑایس امر دی اے کہ راوی کنارے نویں تعمیرات کرن دی تھاں اوتھے شجر کاری تے شہریاں لئی صحت مند تفریح گاہ بنائی جائے تے دریا راوی وچ حالیہ اندازے دے مطابق یومیہ 1800 کیوسک گندہ پانی پایا جاندا اے جی ہاں ہر دن ہن پڑھن والے آپ اندازہ لان کہ جدوں ایہہ حالات نیں تے دریا جیہڑا کہ اوتھے ای ہن پانی دے بہائو دی کمی دا شکار اے تے اُتے مزیدگندہ پانی دا دریا وچ جانا تے ایس صورتحال وچ فوری لوڑ ایس امر دی اے کہ حکومت براہ مہربانی پانی صاف کرن دا عمل کر کے وادھو پانی دریا وچ پان تے گرمی دی شدت وچ کمی لئی شجر کاری دے میگا منصوبہ بنائے تاکے ایہہ شہر لہور وچ اپنی موجودہ آبادی جیہڑی کہ 1کروڑ توں ودھ ایس دے رہن لئی زیادہ بہتر ہو سکے مزید منصوبہ جات وی ایہناں عوامل نوں ویکھدے ہوئے بنانے چاہیدے نیں۔
پاکستان تے لہور چوں کے موسمی تبدیلیاں تے گرمی وچ وادھا جویں کہ مسئلے (جیہڑے کہ بین القومی مسئلہ وی نیں) توں غالباً سب توں زیادہ متاثر شہراں وچ شامل نیں۔ ہن سوسائٹی دے اکثریتی گروپ دی رائے وچ تے ایہہ منصوبہ RRFUDPتے قابل عمل ای نہیں اے جد کہ میری رائے وچ ایس منصوبے وچ شجرکاری تے دریا دی بحالی نوں مرکز مقصد رکھ کے بنانا چاہیدا اے نہ کہ صرف پلاٹ ایس منصوبے دا مقصد ہوئے۔ لہور شہر ہن مزید ایس طرح دے ماحول دشمن دا متحمل نہیں ہو سکدا۔