اردو دی مٹھاس اپنی جگہ پر کوئی زبان میری زبان توں ودھ مٹھی تے سوادلی نئیں

لکھت:اکبر علی غازی

پروفیسر غازی علم الدین ہوراں نے اپنے مضمون “اردو زبان” کوئی بے کار کھلونا نہیں” وچ بڑے بھرویں انداز وچ کوشش کیتی اے جے پنجابی تے دوجیاں پاکستانی زباناں بولن والیاں دے دل وچ اردو دی محبت پیدا کیتی جائے پر انداز ذرا حاکمانہ اے۔ ایہدے وچ اوہناں پنجابی سمیت دوجیاں زباناں دی وکالت کرن والیاں نوں رگیدیا وی بڑے آمرانہ انداز وچ اے تے نال ای اوہناں نوں ذاتی مفادات نوں قومی مفادات اتے ترجیح دین والا وی آکھ دتا اے۔
اک تھاں آوہناں دسیا اے جے پاکستانی زباناں لئی کم کرن والیاں اردو دے فروغ دے عمل نوں متاثر کیتا اے , جے اوہ اردو دی مخالفت نہ کر دے تے اردو کتے دی کتے اپڑ چکی ہندی پر معاملہ ایس دے بالکل الٹ اے تے پنجابی دے حق وچ زہر قاتل اے۔ ڈاکٹر علامہ محمد اقبال سمیت سینکڑیاں اُچ کوٹی لکھاریاں نے اپنیاں ساریاں صلاحیتاں اردو واسطے سرف کیتیاں جہدی وجہ توں اردو اج ایس مقام اُے پُجھی اے۔ ایہناں وچوں کئی لکھن والیاں نے تے پنجابی دے نفاذ تے فروغ دیاں کوششاں دی دشمناں وانگ مخالفت وی کیتی سی۔ تصور کیتا جائے جے اوہ ادیب اپنی مادری زبان پنجابی دی ای سیوہ کردے جہدا حق وی بن دا سی تے گھٹو گھٹ سندھ وچ سندھی وانگ آج پنجاب وچ پنجابی تے پردھان ضرور ہندی۔ ہر ملک وچ ملکی سطح دی قومی یا سرکاری زبان اوہ زبان بندی اے جہدے بولن والے اوس ملک وچ سب توں بہتے ہون۔ ایہہ کلیہ پاکستان وچ کیوں لاگو نئیں کیتا جاندا؟
چلو قابل صد احترام علم الدین صاحب دی دلیل من لینے آں جے اردو رابطے دی زبان اے تے ساریاں لسانی اکائیاں نوں اک مک کر سکدی اے۔ ایس سلسلے وچ عرض اے جے ایس کم لئی اردو دے نفاذ دی تے منگ کیتی جا سکدی اے پر ایہنوں باقی زباناں توں اعلی منوان دی کیہ تُک اے۔ لازمی تے نئیں نہ جے پنجابی تے باقی زباناں دی لاش توں لنگھ کے ای اردو نے قومی زبان بننا اے۔ اپنی اپنی حد وچ ہر زبان نوں مڈھلی تعلیم تے ضلعے دی سطح دی عدالتی تے فارماں شارماں دی زبان منیا جا سکدا اے۔ میرا مطلب ایہہ وے جے اردو نوں انگریزی وانگ ساریاں قوماں اُتےٹھونسیا نہ جائے۔ ہر علاقائی زبان اپنے اہل زبان دی تہذیب دی زبان اے۔ ایس لئی ہر علاقائی زبان نوں اپنے علاقے دی تہذیب دی زبان بنیا رہن دتا جائے بس مرکز وچ سرکاری کماں تے آپسی رابطے لئی اردو نوں ورتیا جائے۔ ایہدے لئی ضروری نئیں جے اردو نوں اپنی مادری زبان چھڈ کے محبوبہ بنان اُتے اصرار جاری رکھیا جائے۔ ورتوں دا فطری عمل صرف نکاح نال وی ساری عمر جاری رکھیا جا سکدا اے۔
اردو ساڈی پہلی زبان نئیں دوجی زبان اے البتہ انگریزی نالوں ساڈیاں ضرورتاں چنگے طریقے نال پوریاں کر سکدی اے ایس لئی اک خاص حد تک ایہدے نفاذ تے ودھا وچ حرج نئیں۔ جنھاں سجناں دی مادری زبان ای اردو اے اوہ ایہدے نال بھاویں عشق کرن تے بھاویں نکاح یا دونویں درجے دے لین , سانوں کوئی اعتراض نہیں سگوں خوشی اے۔
مادری زباناں لئی کم کرن والیاں نوں ملک دشمن اردو دشمن یا اسلام دشمن سمجھن والیاں نوں اپنی سوچ نوں سدھے راہ اُتے لیان دی لوڑ اے۔ بنگلہ نال محبت کرن والیاں نوں غدار کہہ کے اساں پاکستان دی جیہڑی خدمت کیتی اے اوہ تاریخ دا حصہ بن چکی اے۔ سقوط ڈھاکہ دی اک وڈی وجہ اردو دا غیر فطری تے جبری نفاذ وی سی۔ دوجی واری انج دی سوچ دا پرچار بذات خود پاکستان دشمنی اے۔
اردو سمیت ساریاں پاکستانی زباناں اپنے اپنے لسانی جتھیاں واسطے تہذیب دے خزانے نیں ۔ اوہناں ساریاں دا مناسب دھیان رکھ کے مرکزی خزانے دا حصہ بنانا چاہیدا اے، انج دی جوڑن والی سوچ پاکستان نوں حقیقی معنیاں وچ اگے لے کےجا سکدی اے۔ سندھ وچ سندھی زبان نوں جنی کُو عزت حاصل اے پنجاب وچ پنجابی زبان نوں اونی عزت کیوں نئیں دتی جا سکدی؟ نادرہ وچ تے ہور بہت سارے سیوہ کرن والے سینٹراں وچ اردو، سندھی تے پشتو دا آپشن تے دتا جاندا اے پر پنجابی دا نئیں۔ جدوں کہ پنجابی غالب اکثریت وچ نیں۔ پنجابی دی ایس بے قدری وچ پنجابی لئی کم کرن والیاں دی ناکامی دا جنا کُو ہتھ اے اوہدے نالوں بہتا ہتھ آوہناں قلمکاراں دا اے جیہڑے جمے تے پنجابی ماپیاں وچوں نے پر ناخلف ہو کے سیوہ دی واری لانبھ کر گئے نیں۔ اردو یا کسے ہور زبان لئی کم کرن والیاں پنجابی پتراں دا ضمیر اجازت دیندا اے تے بیشک اوہ جنے مرضی جوش تے خوشی نال اردو دے فروغ لئی کم کرن پر پنجابی نوں ماڑا آکھن ورگا اپمان تے نہ کرن۔ صرف اردو نوں تہذیب یافتہ زبان قرار دین والے یا منن والے بلاشبہ پنجابی نوں تھلڑے درجے دی زبان قرار دین والیاں وچ ای شامل نیں۔ جے اسیں پاکستانیت نوں مضبوط کرنا چاہنے آں تے سانوں فیصلہ کرنا پوے گا جے مڈھلی تے ثانوی تعلیم تے دتی ای مادری زباناں وچ جانی چاہیدی اے۔ وڈیاں جماعتاں وچ اردو یا کسے ہور زبان نوں عارضی طور اُتے ورتن وچ کوئی حرج نئیں۔
ڈنڈے نال اردو دا جبری نفاذ اپنے آپ وچ خود اک اپنے پیراں اُتے آپ کہاڑا مارن ورگا کم اے۔ ایہدے نفاذ لئی کوشش کرن والیاں نوں چاہیدا اے جے اوہ دوجیاں زباناں دی توہین کرن دی بجائے اپنے کم ول دھیان دین۔ اوہناں نوں تحفظ دا احساس دواں، اردو دے فروغ وچ لسانی موافقت , مخالفت نالوں بہتی مدد دے سکدی اے۔
مرکز وچ انگریزی دی تھاں اردو نوں سرکاری زبان دے طور اُتے لاگو کروان دا اک حامی میں آپ وی آں پر اردو نوں انگریزی وانگ استحصالی زبان بنان والیاں اگے لوہے دی کندھ بن کے کھلونا پیا تے کھلوواں گا , ان شاءاللہ۔ اردو دی مٹھاس اپنی جگہ پر کوئی زبان میری زبان توں ودھ مٹھی تے سوادلی نئیں۔ جیہڑا بندہ میری زبان نوں کسے وی دوجی زبان نالوں ماڑی کہن دی کوشش کرے گا میں کیہ کوئی وی برداشت نئیں کرے گا۔ اُتلیاں دونواں جملیاں نوں خاص کر کے اوہناں ساریاں زباناں بولن والیاں دی ترجمانی سمجھیا جائے جیہڑیاں متاثر ہو رہیاں نیں یا مستقبل وچ متاثر ہون گیاں۔ اردو نوں برتر تے واحد تہذیب یافتہ زبان ثابت کرن والے بے فائدہ رجحان نال نفرت وچ وادھا تے ہو رہیا اے اردو دی سیوہ نئیں ہو رہی۔