14اگست تے اسیں

پروفیسر حکیم شفیق کھوکھر

میں پاکستان بندے ہوئے تے نہیں ویکھیا پر ایہناں لوکاں نوں ضرور ویکھیا اے جنہاں نے نہ صرف تحریک پاکستان وچ حصہ لیا بلکے قیام پاکستان دے ویلے ہندوستان توں پاکستان ول ہجرت کردے ہوئے مٹی تے لہو دے سمندر توں لنگھے۔ اپنے رشتے داراں تے عزیزاں توں جدائی برداشت کیتی۔ ایہناں نوں بے گورو کفن چھڈ کے ہجرت دے دفر نوں جاری رکھیا تے پاکستان اپڑ کے ایتھے لائے گئے امدادی کیمپاں وچ کجھ عرصہ لنگھاکے ملک دی تعمیر و ترقی وچ اپنا کردار ادا کرن وچ مصروف ہو گئے۔ میں ایہناں لوکاں نوں وی ویکھیا اے جنہاں نے پاکستان دے دفتراں لئی کامن پناں دی تھا ں کیکر دے کنڈیاں نوں جمع کرن لئی لہور توں بھائی پھیرو تیکر پیدل سفر کیتا تے جمع ہون والے کنڈیاں دا حکومت دے حوالے کردتا۔ فیر ایہناں لوکاں نوں وی ویکھیا اے جیہڑے سرکاری دفتراں توں نہیں تے قلم چرا کے گھر لے جاندے تے ایہناں نوں ذاتی ضرورت تے رشتے داراں دی ضرورت پوری کرن لئی استعمال وچ لیاندے البتہ اوہ ایہہ کم بڑی رازداری نال کردے تاں جے کسے ہور نوں ایس دی خبر نہ ہوئے۔ فیر ایہہ وباء اینی ودھی کہ سرکاری دفتراں تے ایہناں وچ ہون والے ہر کم وچ کرپشن دا زہر ودھ گیا کدھرے کھجوراں دا ناں دتا گیا، کدھرے بچیاں دی عیدی تے کدھرے کوئی ہور ناں توں ایہہ کم انج شروع ہویا کہ وڈے وڈیاں نوں اپنی لپیٹ وچ لے کے اک مہلک مرض دی صورت اختیار کر گیا۔ ایہناں دناں ایس نوں مافیا دا ناں دے دتا گیا اے تے سر عام چینی، کنک، آٹا، دالاں تے دوجی ضروریات زندگی دی گرانی کر کے ارباں روپئے ہڑپ کر رہیا اے تے حکومت بے بسی دی تصویر بنی آندی اے بقول منیر نیازی :
؎ منیر اس ملک پر آسیب کا سایہ ہے یا کیا ہے؟
کہ حرکت تیز تر ہے او ر سفر آہستہ آہستہ
میں ایہہ وی ویکھیا اے کہ کم صرف ست ہزار روپئے وچ ہو سکدا سی ایس اُتے ستر ہزار روپئے صرف ہون دے باوجود اوہ کم پوری طرح مکمل نہ ہو سکیا میں ایہہ وی ویکھیا کہ سرکاری اہلکار جدوں کسے علاقے وچ سرکاری فرائض انجام دین جاندے نیں تے کم دی تکمیل توں بعد اوتھے دے مکیناں توں نذرانے وصول کردے نیں کدی منگ کے تے کدی دوجے طریقے نال۔ جے ایہناں دی ڈیمانڈ پوری نہ کیتی جائے تے ایس طرح تگنی دا ناچ نچاندے نیں کہ توبہ ای چنگی۔
میں قیام پاکستان دے ویلے لکھنو توں ہجرت کر کے لہور آن والے سید ابوالحسن نغمی (ریڈیو پاکستان لہور وچ بچیاں دے پروگرام ’’ ہونہار ‘‘ وچ بالاں دے بھائی جان ‘ نوں وی ویکھیا اے جیہڑی ہجرت دے ویلے مہاجرین دے قافلاں اُتے قاتلانہ حملیاں نال ایس قدر خوفزدہ ہوئے کہ بعد وچ جدوں وی ایہناں نوں سوندے اچانک جگایا جاندا سی تے اوہ خوف زدہ ہو جاندے۔ ایہہ گل مینوں ایہناں دی والدہ نے دسی۔ میاں قیام پاکستان توں پہلاں ٹاٹھ باٹھ توں زندگی بسر کرن والیاں نوں کرائے دے مکان وچ حیاتی لنگھاندے ہوئے وی ویکھیا اے، قیمتی پوشاکاں وچ ملبوس رہن والیاں نوں پھٹے پرانے کپڑیاں وچ ملبوس پر ایس گل اُتے خوش وی ویکھیا اے کہ اسیں اک اسلامی ملک وچ اقامت پذیر نیں۔ میں ایہناں لوکاں نوں وی ویکھیا اے جیہڑے پاکستان دے وسائل توں استفادہ کردے نیں تے ایس دے قیام دی مخالفت کردے نیں۔ مینوں ایہناں لوکاں نال وی ملن دا اتفاق ہویا اے جنہوں مشرقی پنجاب دے علاقیاں وچ مسلماناں دی آبادیاں نوں اگ تے لہو وچ نہاندے تے جوان بچیاں نوں انھے کنوواں تے دریائواں وچ کُود کے اپنی عزت بچان لئی مردے ویکھیا اے۔ ایہناں وچ خاجہ افتخار (جدوں امرتسرسڑ رہیا سی)، قاضی جمیل اطہر ایڈیٹر روزنامہ جرائت، تجارت لاہور (ایک عہد کی سرگزشت (1947 ..2013)۔ سید نسیم ہاشمی مرحوم تے سید فخرالدین بلے مرحوم وی شامل نیں۔
مینوں بھارت وچ رہ جان والے مسلماناں دی حالت زار ویکھن دا ذاتی طور تے اتفاق نہیں ہویا پر روزنامہ نوائے وقت لاہور وچ بھارتی اخباراں اُتے کم کرن دے دوران تے ہن انٹرنیٹ اُتے بھارتی اخباراں نوں ویکھن دی وجہ نال کجھ کجھ اندازہ اے پر جنہاں لوکاں نوں بھارت جا کے ایہہ مناظر بچشم آپ ویکھے نیں ایہناں وچوں جناب اوریا جان مقبول وی شامل نیں۔ ایس سال 14 اگست نوں قرشی فائونڈیشن لہور وچ یوم آزادی دی شاندار تے پرجوش تقریب وچ اپنے خطاب وچ قیام پاکستان توں پہلے تے بعد دے حالات، ایتھے تے اوتھے مسلماناں دے معاشرتی حالات اُتے بھرپور روشنی پائی۔ اوہناں نے اپنے دورہ، بھارت دے احمد آباد دے دوران اک دوست دے نال سفر کردے ہوئے دسیا کہ جدوں میں ایس توں پچھیا کہ مسلماناں دا علاقہ کتھوں شروع ہوندا اے تے ایس نے دسیا کہ تسیں اپنی اکھاں بند کر لوئو ، جدوں تہانوں بُو آن لگے تے جان لینا کہ مسلماناں دا علاقہ شروع ہو گیا اے۔ اوہناں نے اورنگ زیب عالمگیر دے مزار دا وی دسیا جیہڑا احمد آباد وچ سید شین شیرازی دے مزار دے احاطے وچ واقع اے تے دسیا کہ ایس مزار اُتے اگن والی بوٹی نوں لوک علاج معالجے لئی استعمال کردے ۔ اوہناں نے ایہہ وی دسیا کہ ایس مزار دی اک خاص خوبی ایہہ وے کہ اوتھے نبی کریم ﷺ دا جبہ مبارک موجود اے۔اوہناں نے اپنے خطاب دے اختتام اُتے اک زبردست تے قابل غور گل کیتی جیہڑی اسیں سب لئی لمحہ فکریہ اے۔ اوہناں نے کہیا کہ دنیا وچ بوہت سارے ممالک (199) گھر نیں، جنہاں دے مالک ایرانی، عراقی، مصری، فرانسیسی، برٹش یا دوجے ناواں توں منسوب نیں پر پاکستان د باہر میرے اللہ دے نامکی تختی نصب اے جیہڑا گھر اللہ توں منسوب ہوئے اوہ مسجد دی طرح مقدس اے۔ ایس لئی ایہہ گل قابل غور اے کہ اللہ کسے گھر وچ گند پائو گے تے ایس دی معافی ہو سکدی اے پر اللہ دے گھر وچ گند پائو گے تے ایہہ ناقابل معافی جرم اے۔ ہن ویکھنا ایہہ وے کہ ساڈے حکمران، سیاست دان تے عوام ایس اہم گل نوں کنی اہمیت دیندے نیں، البتہ ایہہ گل یاد رہوے کہ جے اسیں ایس اُتے غور نہ کیتا تے اللہ دی ناراضگی سانوں نہ چھڈے گی۔
اوہ تقریب دی صدارت کر رہے سن جیہڑی قرشی فائونڈیشن نے یوم آزادی دے حوالے نال منعقد کیتی سی۔ ایس دا اہتمام چیئر مین بزم قرشی پاکستان پروفیسر حکیم محمد احمد سلیمی نے کیتا سی۔ اوہناں نے اپنے خطاب وچ اوریا مقبول جان سنے سارے مہماناں دا شکریہ ادا کیتا تے دسیا کہ اطباء کرام ای نیں جیہڑے پاکستان دا طبی ورثہ سنبھالے ہوئے نیں۔ اوہناں نے ایس گل اُتے وی زور دتا کہ موجودہ کرونا دے حملے دے دوران جدوں دنیا بھر دی جدید طب نے ہتھ کھڑے کر دتے سن طب یونانی دی دوائیاں نے ایس دے علاج دی ذمے داری بہتر انداز نال نبھائی۔
تقریب وچ حکیم حامد محمود،سینئرنائب صدرحکیم اسماعیل ،حکیم محمد رضاء الحق نقشبندی،حکیم تصورمحمدی،حکیم لیاقت سعید،حکیم نذیرتابش تے حکیم سکندر حیات زاہد سنے حکماء دی بوہت وڈی تعداد نے شرکت کیتی بعد وچ مہماناں دی خدمت وچ پُر تکلف ناشتہ پیش کیتا گیا۔