سماجی،معاشرتی تے اخلاقی مسائل دے حل لئی تعلیم دی بحالی ضروری

تحریر: علی رضا رانا

سارا معاشرہ سماجی و اخلاقی اقدار نال دن بدن عاری ہوندا جا رہیا اے۔ کل تیکر ساڈی سوچ ایہہ سی کہ محلے بھر نوں اپنے گھر وانگوں سمجھیا جاندا سی جتھے اک دوجے دے درد نوں محسوس کیتا جاندا سی ، دکھ سکھ ونڈے جاندے سن، پورے محلے دے لوکاں دی حفاظت دا خیال دل وچ ہوندا سی، محلے دے بزرگاں نوں اپنا محافظ تے بچیا ں نوں اپنی ذمے داری سمجھیا جاندا سی، تے رشتیاں دے احترام دی محلے توں شروع ہوندی ایہہ کہانی شہر تے ملک و ملت تیکر جاندی سی پر اج سارے محلے تے شہر تے اک پاسے اپنے گھر وی سانوں تحفظ دا احساس نہیں دلواندے، خون دے رشتے تیکر قد ر کھو چکے نیں میری نظر وچ تعلیم دی کمی شعور نوں گھٹ کرن دی اہم وجہ نیں، جدوں شعور نہیں ہوئے گا تے عدم برداشت ودھے گی، مسلسل تعلیمی اداریاں دی بندش نویں نسل وچ معاشرتی مسائل نوں ہوا دے رہے نیں۔ ہر انسان اپنی ذات دے خول وچ بند ہو کے انسان دی سماجی پسندیدگی تے شناخت کھو چکیا اے۔ کل جنہاں دے تحفظ لئی جان دتی جاندی سی، اج ایہناں دی جان اپنے ہتھوں لے لئی جاندی اے ہور تے ہور اپنی زندگی دے چراغ نوں اپنے ای ہتھوں گل کرن دے رحجان وچ وی وادھا ہوندا جا رہیا اے۔ سروے رپورٹس دے مطابق پاکستان وچ تقریباً 15000بندے ہر ورہے خود کشی کردے نیں جس لئی تعلیم و صحت، ہائوسنگ، ٹرانسپورٹ، انصاف تیکر رسائی نہ ہون دے نال نال غربت تے بے روزگاری نوں بنیادی محرکات قرار دتا گیا اے ۔ کرونا وائرس تے لاک ڈائون پاروں شدید مالی بحران ہن ہر بندے لئی درد سر بن گیا اے، دو ویلے دا کھانا اوکھا ہو گیا اے، اُتوں اخراجات وچ وادھا، اسکولاں دی فیس، بجلی گیس دا بل، ضرورت زندگی دیاں شیواں سنے معملات زندگی سنبھالنا اک عام تنخواہ دار لئی مشکل ترین عمل بن گیا اے تے ویکھیا جائے تے دوجے پاسے اوہ لوک نیں جیہڑے جاگیردارانہ سماجی سوچ دے حامل نیں جتھے نوے فی صد دولت اُتے 10 فیصد بندے قابض نیں۔ کئی دہائیاں اُتے مشتمل اک قومی وجود رکھن دے باوجود پیداواری ذرائع تے دولت دی ونڈ عدم برداشت تے ساڈی سدا سوچ نوں غیر متوازن کر رہی اے۔ معیشت دی زبوں حالی دی وجہ نال صنعتی ترقی شدیدطور اُتے متا ثر ہوئی اے۔ ایس غیر یقینی صورت حال نوں بدلن لئی ہن تیکر کوئی خاص اقدام ہوندا نظر نہیں آیا، میں سمجھنا واں دیگر بیماریاں وانگوں کورونا وائرس نوں نال لے کے چلیا جا سکدا اے۔صحت، تعلیم، روزگار تے معاشرتی معملات بہترین انداز و عکاس ترقی دے بنیادی رکن نیں۔ پچھلے 72 ورھیاں توں تعلیمی استعداد بتدریج زوال پذیر اے۔ تعلیمی ادارے ودھدی ہوئی آبادی دا ساتھ دین توں قاصر نظر آندے نیں۔
افسوس نال کہنا پیندا اے کہ پنڈاں وچ اکثریت لکھن پڑھن توں نابلد اے۔ قومی تعلیمی پالیسی دا دور دور تیکر کوئی نام و نشان نظر نہیں آندا، تعلیم دی بہتری، بہترین مستقبل دی ضمانت اے تے پاکستان دے علاوہ کسے وی ہور ملک توں واقف نہیں جتھے بچیاں نوں ایہناں دی مادری زبان وچ تعلیم نہ دتی جاندی ہوئے۔ اردو ساڈی مادری زبان اے پر المیہ ایہہ وے کہ ساڈی نسل نوع، انگلش زبان وچ تعلیم حاصل کر رہے نیں جیہڑا کہ ایہناں نوں آپ سمجھ نہیں آندی تے نہ ای استانی و استاد سمجھا سکدے نیں تے اوہ گل، سبق اُتوں لنگھ جاندا اے ۔ تے میں سمجھنا واں کہ ایہہ بچیاں دے انسانی حقوق دی خلاف ورزی اے پورے ملک دے ہر صوبے وچ وکھرا تعلیمی نصاب موجود اے جس نال معاشرتی عکاسی نہ ہون دے برابر اے تے اک نقصان دہ عمل وی اے اوہ معاشرہ جدوں تیکر ترقی نہیں کر سکیا جدوں تیکر کہ ایس دی تعلیم نوں تعمیر نہ کیتا جائے۔ ملک دی ترقی و خوشحالی تے معاشرے دی بقا تعلیم ای نال اے ۔ قوماں اُتے مشکل ویلا آندا اے پر ایس دا مطلب ایہہ نہیں کہ گھر نوں یا گھر دروازے نوں بند کر دتا جائے۔ سانوں اک ہو کے سوچنا ہوئے گا۔ ملک لئی، ملت لئی، قوم دی بقا لئی، روشن خیال مستقبل لئی، اپنے بالاں دی بہترین تعلیم لئی، ترقی یافتہ فلکاں دی لسٹ وچ شامل ہون لئی ایہناں جہیا تعلیمی نظام بنانا ہوئے گا پر ایس ویلے معاشرتی مسائل ودھ رہے نیں۔ سوچنا ہوئے گا کہ تعلیم جیہڑی کہ پہلے ای مشکل مرحلیاں توں لنگھ رہی سی، ہن مسلسل بند رکھ کے مزید نقصان نہ کیتا جائے، ساریاں شیواں کھلیاں نیں پر درسگاہواں بند نیں، سڑکاں، میدان تے گیم زون ویران کر کے اسکول، کالج، یونیورسٹی دیاں کلاساں آباد کرنیاں ہون گیاں تاں جے قوم دا مستقبل مزید مضبوط ہو سکے تے نال ای قوم دے بہترین مستقبل لئی پورے ملک وچ اک نصاب و کتب دا نفاذ ویلے دی اہم لوڑ اے جس نال معاشرے وچ خوشحالی لیائی جا سکی تے مضامین وچ تاریخ دانی، معاشرتی مسائل، معیشت ، تفریحی مقامات تے سیرت محمد ﷺ دے سبق شامل کیتے جان۔ امتحانی سلسلے نوں آسان کر کے سماجی سوچ تے دماغ نوں سکون نسل نوع دے مفاد وچ بہتر اے پر فیر توں آخر وچ کہنا واں ، تجویز دینا واں، تعلیمی اداریاں نوں آباد کر کے ای قوم و ملت نوں خوشحالی و ترقی اُتے کھڑا کیتا جا سکدا اے، اللہ سانوں ساریاں نوں معاشرتی برائیاں توں محفوظ فرمائے تے ٹھیک فیصلے کرن دی توفیق دیوے تے ساڈی نسل نوع نوں تعلیم نال محبت کرن والا بنا دیوے آمین یا رب العالمین۔