PMDC،میڈیکل کالجز تے حکومت

لکھت:فاروق ندیم

سمجھ توں باہر اے PMDC،میڈیکل کالجز تے حکومتاں دیاں ہیلتھ پالیسیاں کر کیہ رہیاں نیں؟ تناں وچ کوئی تال میل کوئی نہیں۔ کسے دا منہ کسے پاسے ، کسے دا کسے پاسے تے رگڑے میڈیکل سٹوڈنٹس، ماپے تے مریض جا رہے نیں۔ PMDCنے میڈیکل کالجز نوں پنج فیصد ’’ڈیوز‘‘ ودھان دی اجازت دِتی اے جد کہ میڈیکل کالجز نے اپنے ’’ڈیوز‘‘ وچ 7فیصد اضافہ کر دتا اے۔ سٹوڈنٹس اپنی تھاں پریشان نیں، ماپے اپنی تھاں رو رہے نیں تے حکومت دی میڈیکل پالیسی نوں نان ایشو اُتے سر کھپان توں فرصت نہیں ، کوئی کیہ کرے؟ کتھے جائے تے کہڑی کندھ نال سر ٹکرائے؟ جو سٹوڈنٹس احتجاج کردے نیں اوہناں نوں تڑھی لائی جا رہی اے کہ اپنا بستر بوریا گول کرو تے پُھٹاںکھاؤ، مارو یا مر جاؤ۔پاکستان وچ جنیاں وی حکومتاں آئیاں نیں بھاویں مرکزی یا صوبائی نیں، کسے نے وی اپنی ہیلتھ پالیسی نوں سیریس نہیں لیا، بس ڈنگ ٹپاؤ پالیسی ای اپنائی اے ہن وی ایہو حالت اے صورتحال دی سنگینی دا اندازہ ایس توں لاؤ ایس ملک وچ دس ہزار توں ودھ بندیاں نوں صرف اک کوالیفائیڈ ڈاکٹر میسر اے ۔ بعض تھاواں تے ایہ سہولت وی نہیں۔ ’’تبدیلی سرکار‘‘ دی ساری ہیلتھ پالیسی نون لیگ تے پیپلزپارٹی دے آگواں گرد گھم رہی اے۔ میڈیکل سٹوڈنٹس ، ماپے تے مریض جان بھاڑ وچ، اُتلیاں نوں کیہ؟ کوئی جیوے یا مرے حالانکہ ایس مسئلے دا نکا جیہا حل اے ہر ضلعے وچ میڈیکل کالج کھول دِتا جاوے۔ ایہہ میڈیکل کالجز دو چار کینال دیاں کوٹھیاں وچ وی کُھل سکدے نیں۔ اوہناں ڈاک بنگلیاں تے ریسٹ ہاؤساں وچ وی کُھل سکدے نیں جو مال کمان لئی حکومت ویچنا چاہندی اے۔ اوہناں کالجاں نوں ضلعی ہسپتالاں نال جوڑیا جا سکدا اے ایس گل دا ہر حکومت نوں وی پتہ اے پر بہانہ کیہ اے؟ ساڈے کول ایس مقصد لئی مناسب ’’فیکلٹی‘‘ کوئی نہیں۔ ایس فیکلٹی دی تھوڑ پوری کرن لئی فرشتیاں نے تے نہیں آنا۔ ایہہ فیکلٹی ایتھوں دے آئی کیو نے ای پوری کرنی اے جے پاکستان وچ موجود سرکاری میڈیکل کالجز فیکلٹی دی ایس لوڑ تھوڑ نوں پوری کرن دی صلاحیت نہیں رکھدے تے اوہناں نوں چلان والیاں دی کلاس لینی چاہیدی اے جو ’’چھان بورا‘‘ لبھدا اے اوہنوں ایتھے ٹرینڈ کراؤ یا باہر لے ملکاں توں ٹنڈ کراؤ۔ کجھ کروں گے تے گڈی ٹُرے گی نئیں تے مال گڈی ایسے ’’لوکو شیڈ‘‘ وچ ای زنگال کھائے گی۔ پرائیویٹ میڈیکل کالجز ہتھوں کباڑ وچ جائے گی۔ایتھے پالیسی میکر وی بڑے سیانے نیں پہلوں سال وچ دو امتحان ہندے سن اُتلیاں سوچیا انج تے بیروزگاراں دی تعداد ودھ رہی اے فیر پچھلی حکومتاں چوں اک حکومت نے سال وچ اک امتحان کر دتا۔ ایس لئی کہ گھٹ لوک پاس ہون گے، گھٹ بیروزگار کھپ پان گے ساڈے ٹاپ کلاس ورلڈ لیول دے ڈاکٹر تے او ہ ای نیں جو 600نمبر ایف ایس سی وچ لے کے ڈاکٹر بنے نیں۔ ہسپتالاں وچ کم کر رہے نیں یا میڈیکل کالجاں وچ پڑھا رہے نیں، بھاویں ایتھے تے بھاویں یورپ یا ایشیاء دے ملکاں وچ نیں۔ حکومتاں نے میڈیکل کالجز ودھان دے بجائے اُسترے پرائیویٹ سیکٹر دے ہتھ پھڑائے بہانہ فیکلٹی تے بلڈنگاں دا بنایا، لیبارٹریاں، سازوسامان تے فنانس دا بنایا۔ فیر میڈیکل وچ داخلے پاروں ’’انٹری ٹیسٹ‘‘ دی رسم یزیدی شروع ہوئی۔پوائنٹاں تے پرسنٹیجاں دی کھیڈ رچائی۔ پرائیویٹ اکیڈمیاں دی موج کرائی، جھرلو پھیرن والیاں نوں عیش کرائی جس وچ وڈے شہراں، امیر لوکاں دے بالاں لئی رستے بنائے، مارے گئے غریب تے چھوٹے شہراں، قصبیاں، پنڈاں دے معصوم تے ذہین بچے۔ پرائیویٹ میڈیکل کالجاں نے لکھاں دے حساب نال ڈیوز رکھے، ہاسٹل تے میس وی لکھاں وچ ہوئے نہ کوئی پچھ نہ پرتیت، مُچھاں چوپڑن والیاں دیاں انگلاں گھیو وچ تے سر کڑاہی اندر ، ویکھ کبیرا رووے۔’’میڈیکل مافیا‘‘ ایناں تگڑا اے جدوں چاہندا اے جان بچان والیاں دوائیاں دی مصنوعی شارٹیج پیدا کرکے قیمتاں ودھا دیندا اے۔ حکومتاں دیاں ہیلتھ پالیسیاں اپنے مفاد وچ بنواندا اے، کوئی روکن ٹوکن والا نہیں۔ بھٹو بادشاہ دے دور حکومت وچ بابائے سوشلزم شیخ رشید صاحب وزیر صحت سن، اوہناں ’’جزک ناواں‘‘ دی پالیسی اپنائی تے او ہ چار دن وی نہ چلن دتی گئی۔ ایس گل دا شکوہ میں لندن وچ بابا جی نال کیتا تے شیخ صاحب نے فرمایا میڈیکل مافیا دس ٹکیاں این ٹے اسپرین دا پتا روپے وچ نہیں ویچنا چاہندا سی، اوہناں دا پرافٹ دس روپے دا پتا ویچن وچ سی۔ اوہناں میرا تخت مودھا کرکے اوہ ماریا۔بھٹو بادشاہ دے دور وچ لوکائی دے صحت دے مسئلیاں نوں ویکھدیاں ہیلتھ پالیسی اپنائی کہ میٹرک آرٹس وی ہومیو پیتھک ڈاکٹر یا حکیم بن سکدے نیں۔ گھٹ پڑھے تجربہ کاراں لئی وی چھوٹ دِتی گئی تاکہ لوکاں نوں دوا دارو میسر آ سکے۔ ہن اکیسویں صدی دے ایس دوسرے دہاکے وچ ایف ایس سی میڈیکل توں علاوہ ہومیو ڈاکٹر یا حکیم بنن دی وی اجازت نہیں۔ لہٰذا مقامی ہیلتھ ڈیپارٹمنٹاں نال رل کے موج میلہ عطائیاں دا اے، غریباں لئی پھاہیاں دا اے۔چاہیدا تے ایہ اے PMDCمیڈیکل کالجاں نوں اپنے ڈیوز گھٹو گھٹ پنجاہ سٹھ فیصد گھٹ کرائے۔ ہاسٹل تے میس دی کھوہ لٹ وی گھٹائے۔ میڈیکل کالجاں دے ’’اپروو شدہ‘‘ ہاسٹلاں دے اخراجات وی ادھے کرائے۔ حکومتی سطح اُتے ایسی مناسب ہیلتھ پالیسی لیائی جاوے جو پیرا میڈیکل سٹاف دی ودھ توں ودھ ایجوکیشن ودھائے۔ کسے ڈگری، سند توں بغیر پریکٹس کرن والیاں نوں طب دے شعبے وچ ٹریننگ دیاں سہولتاں دوائے۔ اوس ہیلتھ پالیسی دا کیہ فیدا؟ جس توں اکثریتی لوکائی، پیداواری طبقیاں نوں فیدا نہ پہنچے۔پر ایتھے کجھ نہیں ہونا کیونکہ ایتھے قنون انسان لئی نہیں بلکہ انسان قنون لئی اے پر آخر کدوں تائیں۔