ساڈا سب دا پاکستان

لکھت:رابعہ رحمٰن

زباناں وچ زبان ساڈی زبان اردو قوم دی ترقی دا اوہ زینہ جو ساڈے جھنڈے دے چن تارے نوں فلک تے جاوکھایا اے مینوں سکول دی اوہ اسمبلی یاد آ رہی اے جتھے اسیں اک زبان پڑھدے سی۔
ہم سب کا وطن پاکستان
ہم سب کا ہے اک ایمان
ہم سب کا ہے ایک قرآن
ہم سب کی ہے اردو زبان
ایہ سبق اج تک یاد اے۔ جدوں ساڈا دور لنگھ رہیا سی تے اسیں سائنس وی اردو زبان وچ پڑھی پر ویلا لنگھن دے نال نال نجانے کتھے غلامی دی زنجیراں نے زور پھڑیا تے ساڈے ذہناں نوں غلام بنان دیاں تدبیراں شروع ہو گئیاں۔ کجھ لوکاں دا کہنا اے سرسید احمد خان نے مسلماناں نوں انگریزی تعلیم حاصل کرن دی ترغیب دتی سی۔ اوہ تے ویلے دی لوڑ سی پر ڈگیاں ایہ نہیں کہندیاں کہ اسیں اپنی زبان دی تحقیر شروع کردیئے۔ ساڈے ملک دی ساری بولیاں شدومد نال اپنے علاقیاں وچ جاری نیں پر اردو زبان تے ایہ قفل کیوں؟ اج انگریزی زبان دا جبری تسلط ساڈی خودی لئی ہرزہ سرائی بنیا ہویا اے۔ اجہے لوک جہڑے ایس جرم وچ شامل نیں ساڈی اقدار وتہذیب نوں مدھنا چاہندے نیں اوہناں نوں سزا وار ٹھہرانا چاہیدا اے۔ ساڈی زبان اک سنہری زبان اے ساڈی باوقار تے وطن نال جڑی ہر شے نال محبت کرن والے عوام کدی ایس زبان دی عزت تے حرف نہیں آن دین گے۔ 1857دی جنگ دے بعد سنسکرت نوں ہندوواں نال تے اردو زبان نوں مسلماناں نال منسلک کیتا جان لگ پیا سی، اردو زبان تے باقاعدہ مشاعرے ہوندے سن۔
اردو ہے میرا نام میں خسرو کی پہیلی
میں میر کی ہمراز ہوں غالب کی سہیلی
مقالہ نگاراں نے ایہدے تے مقالے لکھے۔ اردو زبان دی شروعات، ایہدا پھیلاؤ کتھوں تک اے؟ ایہدا خاندانمم کیہ سی؟ ایہدی عظمت و کردار ایہدی مقبولیت تے بیش بہا قیمتی پیرائے لکھے گئے۔ انسانی کارنامیاں وچ راقمہ دی نظر وچ ایہدا اہم ترین تخلیقی کارنامہ زبان اے۔ علم دی اصل طاقت زبان اے۔ رشتیاں دا نبھاؤ زبان اے۔ ساڈی اردو تے ایس لئی وی معتبر زبان اے کیوں جے ایہدے وچ عربی، فارسی تے ہندی دے لہجے، صوت تے رموز و اوقاف نظر آندے نیں، ایہدا رسم الخط شروع توں فارسی اے۔ اردو تے ماں دی آغوش دی طرح ہر زبان نوں اپنے سمیٹ کے اپنے آپ وچ زم کر لیندی اے، زبان دے لحاظ نال سانوں جان لینا چاہیدا اے کہ ایہدے تے کسے بادشاہ وقت دا حکم نہیں چلدا سگوں دیس دے باشندے زبان تے حکمرانی کردے نیں۔ ایہ حقیقت اے کہ عام لوک کسے دے کہن تے جبر نال زبان دے معاملے وچ ایجاب و قبول نہیں کردے ایہ تے ترویج و تدریج دا اک سلسلہ اے جہڑا روایت، ذہن درس گاہواں تے معاشرے نال چلدا اے ایہ وی جان لینا چاہیدا اے کہ زبان تے ایہدے الفاظ کوئی انسان نہیں ہوندے کہ اج زندہ نیں تے کل مر جان گے۔ ایہ بہت سخت جان ہوندے نیں اپنے آپ نوں رگیدن والیاں توں کڑا حساب لیندے نیں، ادب نے ایس زبان دی پرورش وچ ہمیشہ والدین تے استاد دا کردار ادا کیتا اے ایہناں دی وجہ نال زبان وچ یکسانیت، ہمہ گیر جہت پیدا ہوندی اے۔ چلدی ہوئی ایس صدی وچ مغربی اقدار و افکار نے ایس زبان نوں کچوکے لانے شروع کر دتے، ساڈی تہذیب اخلاق، قدراں، خوراک لباس، چال ڈھال، تعلیم تے رہن سن ایہدے جال وچ بری طرح تے تیزی نال پھسن لگا ایتھے سب توں ودھ نقصان زبان نوں اپڑان دا خطرہ لاحق ہو گیا۔ زبان تے قوم دی پہچان ہوندی اے، جسم توں جے زبان کڈھ دیو تے گونگے دی رمزاں کون سمجھے گا؟ ایسے طرح جے اسیں اپنی اردو نوں اپنے دفتراں، درس گاہواں روزمرہ دی گل بات توں کڈھ دیئے تے اسیں گونگے ہو جاواں گے، ایہ رابطہ عامہ دی زبان جدوں بیرون ملک جا کے انگریزی دے کفن وچ لپیٹ دتی جاندی اے تے ایہدے تے ترکی، چائنیز، عربی زبان دا تڑکہ انج لایا جاندا اے کہ سب اپنی زبان وچ اپنے خیالاں دا اظہار کردے نیں تے میزبان ملک اپنی زبان وچ ایہدا ترجمہ کردا اے جد کہ اردو دے ترجمے دا کوئی رواج نہیں اے۔ ایسے لئی ایتھوں دے اوہ اشخاص خاص کر جہڑے اسلامی جمہوریہ مملکت دی ترجمانی کر رہے ہوندے نیں اوہ مرعوبیت وچ جامہ غلامی پائے انگریزی بولدے نیں، ساڈی اولاداں نوں احساس کمتری دا شکار کرن لئی گورنمنٹ تے پرائیویٹ سکولاں دا نصاب زمین اسمان دے فاصلے توں حساب نال رکھیا گیا اے فکری تے ذہنی انتشار نا ل اپنی نسلاں نوں بچان لئی اردو دی اہمیت نوں اجاگر کرن لئی جس طرح فاطمہ قمر برسر پیکار نیں ایہدی مثال نہیں ملدی، فاطمہ دے نال راقمہ وی تے وطن نال محبت کرن والے سارے لوک اپنی آزادی تے عظمت دی سربلندی لئی سوچن والے عوام توں اردو زبان دے فروغ لئی شب و روز دا لمحہ لمحہ شمار کرکے حکام بالا تک اپنی آواز اپڑان گے ۔ جہڑی ناانصافیاں ایس توں پہلاں اردو دے نال ہو چکیاں ہن نہیں ہون گیاں، کجھ حتمی فیصلے ہو چکے تے کجھ ہونے باقی نیں۔