اسیں اودوں وی دہائی دے رہے ہوواں گے

لکھت:وسعت اللہ خان

اگلے مہینے دی چار تریخ نوں مقبوضہ کشمیر دی نیم خود مختاری دے خاتمے نوں اک ورھا مکمل ہو جائے گا۔ مینوں یاد اے جدوں پچھلی پنج اگست نوں بھارتی وزیر داخلہ امیت شانے ریاست جموں و کشمیر دی نیم خود مختارانہ حیثیت برقرار رکھن والے بھارتی آئین دے آرٹیکل تن سو ستر تے 35اے نوں پارلیمنٹ دے ذریعے ناکارہ بنا کے ریاست نوں دو حصیاں وچ ونڈ کے براہ راست مرکز دی نگرانی وچ دین دا اعلان کیتا تے اوتھے آہنی لاک ڈائون نافذ کر کے ریاست دا رابطہ بین الاقوامی دنیا توں ختم کر دتا تے وزیراعظم عمران خان تے وزیر خارجہ شاہ محمود قریشی نے کنی وار کہیا کہ اک وار لاک ڈائون اٹھن دی دیر اے کشمیریاں دا سیلاب سڑکاں تے گلیاں وچ آ جائے گا تے بھارتی قبضے نوں بہا لے جائے گا۔
پچھلے اک ورہے دے دوران بھارت نے ایس ’’ممکنہ انسانی سیلاب‘‘ نوں روکن لئی کنی وار انج دے کمرتوڑ اقدامات کیتے جنہاں دے نتیجے وچ کشمیری روز مرہ بنیادی حقوق تے معیشت دی چکی وچ پس جان۔ بس انج سمجھو جس طرح اک گورے امریکی پلس والے نے اک سیاہ فام جارج فلائیڈ دی دھون اُتے مسلسل گوڈا رکھ کے ایس دا ساہ روک دتا۔ بھارت ایہو کم کشمیر دے نال پچھلے 11 مہینے توں کر رہیا اے پر کشمیر جارج فلائیڈ توں زیادہ سخت جان ثابت ہو رہیا اے۔
فروری توں بظاہر انٹرنیٹ بحال اے پر ہائی سپیڈ انٹرنیٹ عام شہری دی دسترس توں باہر اے۔ بھارت نواز قیادت وچوں نیشنل کانفرنس دا عبداللہ خاندان پچھلے تن مہینے توں آزاد اے پر سیاست وچ حصہ لین دی اجازت نہیں جد کہ محبوبہ مفتی مسلسل نظر بند نیں۔ علیحدگی پسند حریت کانفرنس دے نوے سالہ رہنما سید علی گیلانی نے ضعیف المعری پاروں قیادت توں باضابطہ علیحدگی اختیار کر لئی اے جد کہ یاسین ملک سنے دیگر علیحدگی پسند رہنمائواں دے بارے وچ کجھ پتا نہیں کہ اوہ ریاست دی کس جیل وچ نیں یا بھارت دے کسے دور دراز عقوبت خانے وچ کس طرح دے انسانی تے طبی حالات وچ نیں۔
کجھ شہریاں نوں بھارتی سپریم کورٹ توں امید سی کہ اوہ غیر انسانی لاک ڈائون دا نوٹس لوے گی تے آرٹیکل تن سو دی منسوخی دا آئین دی روشنی وچ جائزہ لے کے ایس اقدام دے جائز ناجائز ہون اُتے کوئی رولنگ دیوے گی۔ پر اج 11 مہینے بعد وی ایس طرح دی ہر پٹیشن سپریم کورٹ تشریف تھلے دبا کے بیٹھی اے۔
مودی حکومت نوں توقع سی کہ کشمیر دی انتظامی شناخت دا تیاپانچا کر کے تے ہر گلی دے نکڑ اُتے دو دو سپاہی کھڑے کر کے ، ہر پنج سو گز اُتے چیک پوسٹ لا کے، ہر پندرہ پندرہ منٹ دے وقفے نال ہر وڈی شاہراہ توں فوج یا نیم فوجی سنٹرل ریزروپولیس یا بارڈر سکیورٹی فورس دا کوئی گشتی قافلہ لنگھا کے کشمیری بالاں نوں کسے مہم جوئی وچ پین توں پہلے داہ وار سوچن دی عادت پئے جائے گی۔ پر آپ ریاستی پلس دے اعداد و شمار دے مطابق جنوری توں ہن تیکر دے چھ مہینے دے دوران اک سو چالی دے لگ بھگ انتہا پسند نوجوان فوج تے نیم فوجی دستیاں نال مقابلے یا ٹارگٹڈ آپریشنز وچ مارے جا چکے نیں تے جنے مارے جا رہے نیں اینے ای ہور بچے گھراں توں نس رہے نیں۔
زیادہ تر اوہ ای بچے مارے جا رہے نیں جنہاں وچ غصہ تے ہے تے کدھروں ہتھیار وی لبھ گیا اے پر اسلحے دے استعمال تے خود نوں روپوش رکھن دی بنیادی یا نامکمل تربیت پاروں سرکاری جاسوساں دے جال وچ پھس کے گھر توں نسن دے کجھ ہفتے یا مہینے بعد ای موت دے حوالے ہو جاندے نیں۔ ایہناں نوجواناں وچ بے روز گار وی شامل نیں۔ ٹھیلے والے وی تے اعلیٰ تعلیم یافتہ پروفیشنلز وی۔ بلکے اک کیس وچ تے پی ایچ ڈی دا اک طالب علم وی پچھلے دو مہینے توں غائب اے تے ایس دے گھر والیاں نوں یقین اے کہ ہن اوہ زندہ نہیں آئے گا۔مقبوضہ انتظامیہ نے لوکاں نوں کنٹرول کرن لئی ایہہ طریقہ وی اپنایا اے کہ ہن اوہ کسے نوجوان دی لاش ورثا دے حوالے نہیں کردے تاں جے کشمیریاں نوں جلوسِ جنازہ دے بہانے ہزاراں دی تعداد وچ اکٹھا ہون تے ہنگامہ آرائی دا موقع نہ مل سکے۔
کسے وی دن کسے وی کشمیری نوجوان دے پیو یا بھرا وغیرہ نوں فون آندا اے کہ فلاں چیک پوسٹ یا چھائونی وچ آ کے فلاں بچے نال ملاقات کر لو ایس دا مطلب اے کہ لاش دا آخری دیدار کر لو۔ چناں چے ایس دیدار توں بعد لاش ورثا دے حوالے کرن دے بجائے کسے نامعلوم مقام اُتے دفن کر دتی جاندی اے۔
اک نواں رحجان ایہہ وی شروع ہویا اے کہ ریاستی انتظامیہ جموں دے ہندو اکثریتی علاقیاں وانگوں وادی دے مسلم اکثریتی علاقیاں وچ وی شراب دی فروخت دے کاروبار دی حوصلہ افزائی کر رہی اے تے منشیات دا حصول پہلے توں زیادہ آسان ہوندا جا رہیا اے۔ مقصد شاید ایہہ اے کہ لمبے لاک ڈائون دی شکار غصے نال بھری بے روز گار نسل نوں نشے دے راہ اُتے دھکیل کے بے ضرر بنا دتا جائے۔
ایسے ویلے جدوں باقی دنیا دی توجہ دا مرکز کرونا نال نپٹنا تے ایس دے اقتصادی تھپڑاں توں اپنے آپ نوں بچانا اے۔ بھارت نے موقع غنیمت جان کے کشمیر دی شہریت دے پرانے قانون آرٹیکل 35اے دی منسوخی توں بعد ہن ریاست دی شہریت غیر کشمیری بھارتیاں لئی کھول دتی اے گویا کشمیر دے درد سر دا مستقل حل کشمیریاں نوں اپنی ای ریاست وچ اقلیت وچ بدل کے نافذ کرن دا آغاز ہو چکیا اے۔ہر اوہ بھارتی شہری جیہڑا ریاست وچ کسے ملازمت، کاروبار یا تعلیمی مقصد دی خاطر پندرہ ورھے لنگھا چکیا اے یا کشمیر وچ رہندے ہوئے ریاستی تعلیمی بورڈ دے تحت میٹرک یا انٹرمیڈیٹ دا امتحان دے چکیا اے اوہ تے ایس دے بچے کشمیر وچ رہن، جائیداد خریدن، تعلیمی اسکالر شپس یا ملازمتی کوٹے وچ حصہ دار تصور ہون گے۔ نیز پارٹیشن دے بعد پاکستان دے مختلف علاقیاں توں ہجرت کر کے مقبوضہ کشمیر وچ وسن والے لکھاں غیر مسلم مہاجرین تے ایہناں دی آل اولاد وی کشمیری شہریت دی حق دار اے۔
جون دے آخر تیکر 33 ہزار درخواست گزاراں وچوں 25 ہزار نوں ڈومیسائل جاری ہو چکیا اے۔ ڈومیسائل درخواست دتے جان دے چودہ دن دے اندر ای جاری ہو جاندا اے۔ جے متعلقہ سرکاری اہل کار ڈومیسائل دے اجرا وچ بغیر کسے پکے جواز دے تاخیر کرے تے اینوں 50 ہزار روپئے جرمانے دا ساہمنا وی ہو سکدا اے جد کہ بھارت دی اک ہور ریاست آسام جتھے بے جے پی دی حکومت اے اوتھے کسے وی درخواست گزار نوں ڈومیسائل جاری کرن دی اوسط مدت دو ورہے اے تے کوئی وی مقامی شہری کسے وی درخواست اُتے اعتراض کر دیوے تے ایس اعتراض نوں دور کرنا لازمی اے پر کشمیر وچ ڈومیسائل دی رعایتی سیل لگ چکی اے۔ درخواست گزار دے کوائف دی سرسری جہی چھان بین ہوندی اے تے سرٹیفکیٹ جاری ہو جاندا اے پہلے آئو پہلے پائو جلدی آئو جلدی پائو۔
جے ایہو رفتار بلا روک ٹوک رہی تے اگلے داہ ورھے وچ کشمیر دا شمار وی ایہناں علاقیاں وچ ہوئے گا جتھے اج مسلمان اقلیت وچ نیں۔اونج مودی حکومت نے آئندہ ڈیڑھ دو ورھے وچ لداخ تے جموں کشمیر ناں دی دو نویں ریاستاں دی تشکیل دے منصوبے اُتے کم تیز کر رکھیا اے۔ نویں حلقہ بندیاں دے تحت جیہڑا وی ریاستی اسمبلی تشکیل پائے گی ایس وچ جموں دی سیٹاں وادی دی سیٹاں توں زیادہ ہون گیاں یعنی آئندہ نویں ریاست دا جیہڑا وی وزیراعلیٰ ہوئے گا اوہ جموں توں ہوئے گا تے ننانوے فیصد امکان اے کہ غیر مسلم ہوئے گا۔ اسیں شائد اودوں وی اقوام متحدہ دا بوہا کھڑکا رہے ہوواں گے یا فیر عالمی برادری دے اگے جھولی ودھائے دہائی دے رہے ہوواں گے۔