بیوروکریسی دی بے بسی

لكهت:مظہر برلاس

وطن عزیز وچ نظام ایناں خراب ہو چکیا اے کہ ایتھے جائز کم کروانا سب توں اوکھا کم اے۔ میرے اک دوست دا پنجاب وچ کم سی۔ اوہنے مینوں کہیا کہ تسیں وزیراعظم نوں اکھوائو گے تے ایہ کم ہووے گا نہیں تے نہیں ہووے گا۔ میں حامی بھر لئی تے صرف ایناں پچھیا کہ وزیراعلیٰ پنجاب نوں کہلوان نال کم ہو جاوے گا؟ دوست نے کہیا نہیں‘ وزیراعظم پرنسپل سیکرٹری نوں کہوو یاں فیر چیف سیکرٹری پنجاب نوں‘ خیر میں وزیراعظم دے کول گیا۔ اوہناں دی مہربانی اے کہ اوہ میرے نال ملاقات وچ کسے نوں نہیں بٹھاندے حالاں کہ کسے سٹاف ممبر نوں وی نہیں بیٹھن دیندے۔ گل بات شروع ہوئی‘ زیادہ تر گل بات بین الاقوامی معاملیاں تے ہوئی‘ اندرون ملک درپیش معاملیاں تے گلاں دا آغاز ہویا تے میں عرض کیتا کہ تہاڈی حکومت دا سب توں وڈا مسئلہ عملدرآمد دا اے۔ تسیں احکامات صادر فرماندے او پر اوہناں تے عملدرآمد نہیں ہوندا‘ عملدرآمد لئی اک سخت گیر بندہ چاہیدا اے اوہ سخت گیر بندا تہاڈے دفتر وچ نہیں۔ ایسے دوران مینوں اپنے دوست دا کم یاد آ گیا تے میں وزیراعظم نوں کہیا کہ اعظم خان نوں بلوائو۔ جواباً وزیراعظم نے کہیا کہ تسیں گل دسو‘ میں دوست دا کم دسیا تے کہیا تسیں چیف سیکرٹری پنجاب نوں کہہ دیو۔
وزیراعظم نے صرف اک واری پچھیا کم جائز اے ناں؟ میں عرض کیتا‘ ہاں بالکل جائز اے۔ گلاں دا سلسلہ لماں ہویا تے اچانک ایم ایس اندر آیا تے کہن لگا کہ فلاں فلاں ملاقات دی اڈیک وچ بیٹھے نیں۔ میں وی سوچیا کہ جدوں اک صوبے دا گورنر‘ دو وفاقی وزیر تے اک مشیر اپنی اپنی واری دا انتظار کر رہے نیں تے مینوں جانا ای چاہیدا اے۔ وزیراعظم دے دفتر چوں نکل کے کوہسار آن تک میرے فون تے پیغام آیا‘ پیغام تے خیر انگریزی وچ سی پر میں ایتھے اردو وچ لکھ دینا واں تسیں جدوں چاہو لہور آ جائو‘ اعظم‘ ایہ میجر اعظم سلمان دا پیغام سی۔ میں دوست نال رابطہ کیتا‘ اوہ کراچی وچ سی فیر کرونا نازل ہو گیا‘ سمارٹ لاک ڈائون شروع ہو گیا دو مہینے لنگھ گئے‘ ایس دوران چیف سیکرٹری دا تبادلہ ہو گیا۔ انج سفارش بے کار گئی۔ موجودہ حکومت دے دور وچ کسے دا وی تبادلہ کوئی انوکھی گل نہیں۔ خاص کر ملک دے سب توں وڈے صوبے وچ تبادلہ کھبے ہتھ دا کھیڈ بن کے رہ گیا اے۔ پنجاب دے بزداری عہد وچ کئی چیف سیکرٹری بدلے گئے‘ کئی آئی جی ازمائے گئے پر اصل خرابی نوں دور نہ کیتا گیا۔ پنجاب وچ کم کرن والے باقی افسراں نوں وی پتہ نہیں ہوندا کہ ضلع وچ اوہناں دا آخری دیہاڑ اے یاں آخری ہفتہ۔وزیراعظم اکثر سٹھ دی دہائی دی بیوروکریسی دیاں مثالاں دیندے نیں پر کدی اوہناں نے پنجاب دی بیوروکریسی دی بے بسی دا عالم نہیں ویکھیا کہ کس طرح وزیراعلیٰ دا آفس افسراں نوں ٹکن نہیں دیندا۔ ایس پالیسی نے بیوروکریسی وچ عجیب بے چینی پیدا کر رکھی اے۔ مسلم لیگ (ن) دے دور حکومت وچ پنجاب وچ ون مین شو سی پر ہن ملک دے سب توں وڈے صوبے دی حکومت کئی لوک چلا رہے نیں۔
ہن چیف سیکرٹری‘ آئی جی تے محکمیاں دے سربراہواں دا کردار گھٹ کر دتا گیا اے تقرر و تبادلے باہروں باہر ای ہو رہے نیں۔ ہن کوئی وی افسر اپنا دورانیہ پورا نہیں کر پاندا‘ دو تن مہینے بعد ای اوہدا تبادلہ کر دتا جاندا اے۔ جیویں عدم استحکام دی کیفیت اے۔ اک زمانے وچ جدوں محمود کھوسہ چیف سیکرٹری پنجاب سن‘ افسراں نوں دورانیہ مکمل کروایا جاندا سی کسے افسر نوں بلاوجہ نہیں سی بدلیا جاندا‘ فیلڈ افسران وی اپنا ویلا پورا کردے سن۔ سیاسی بنیاداں تے تبادلے نہیں سن ہوندے پر ہن صورتحال بالکل بدل گئی اے۔ ایوان وزیراعلیٰ توں اک فون کال‘ اگلے لمحے افسر او ایس ڈی بنا دتا جاندا اے۔ ہن اراکین اسمبلی دیاں سفارشاں تے افسران لائے تے ہٹائے جا رہے نیں۔ کجھ دیہاڑ پہلاں جھنگ دے ڈپٹی کمشنر محمد طاہر وٹو نوں اک ایم این اے غلام بی بی بھروانہ دے کہن تے ہٹا دتا گیا۔ اراکین اسمبلی افسراں نوں نجائز کماں دا کہندے نیں‘ نجائز کم نہ کرن تے ہٹا دتا جاندا اے۔ اراکین دی گل تے سنی جاندی ہووے گی پر افسراں نوں کوئی نہیں سن دا۔ افسران اذیت دا شکار نیں۔ مہنگائی دے دور وچ آئے روز تبادلیاں نال منفی اثرات پے رہے نیں۔ بار بار تبادلیاں نال افسران تے تنگ ہوندے ای نیں اوہناں نوں اپنے بچیاں دے تعلیمی ادارے وی بار بار تبدیل کروانے پیندے نیں۔ شفٹنگ دے خرچیاں دا بھار وکھرا‘ پنجاب حکومت دے ایس عمل دے منفی اثرات پے رہے نیں لوکاں وچ بے چینی ودھدی جا رہی اے۔
سیاسی لوک کمائی دیاں دکاناں بنا کے بیٹھے ہوئے نیں۔ کجھ تے اپنے چمچیاں راہیں افسراں تے دباء پان دی کوشش کردے نیں۔ سجری خبر اے کہ لیہ‘ مظفرگڑھ‘ حافظ آباد‘ ننکانہ تے پاکپتن دے ڈپٹی کمشنر بدلے جا رہے نیں۔ اویس ملک‘ رانا شکیل‘ عاصم جاوید‘ نعمان یوسف تے شوزب سعید پوسٹنگ لئی تیار نیں۔ خیال رہوے کہ میڈیا دے متحرک ہون دے بعد سیاسی دباء وچ کم کرنا افسراں لئی اوکھا ہو گیا اے۔ سوشل میڈیا تے نکیاں نکیاں گلاں نوں وی اچھال دیندا اے۔ میڈیا دی بے باکی‘ سیاسی دباء تے عدالتی کاروائیاں‘ بیوروکریسی جائے تے کتھے جائے؟ سیاسی دباء دا سجرا شکار اوکاڑہ دے ڈپٹی کمشنر عامرعتیق نیں۔ عامرعتیق دی دیانتداری تے اصول پسندی دا چرچا کجھ ورھے پہلاں ای ہو گیا سی جدوں پچھلی حکومت دے دور وچ اک سیاسی خانوادے نے اوہناں تے ایہ پریشر پایا کہ نو ہزار ایکڑ زمین اوہناں دے ناں کر دتی جاوے۔ ایس ایماندار افسر نے انکار کیتا تے دیانتداری دا خمیازہ بھگتنا پیا۔ اک اصول پسند افسر نوں پنج ورھے گھر بیٹھنا پیا۔ ہن فیر عامرعتیق دی دیانتداری تے اصول پسندی سیاسی دباء دے سامنے کھلوتی اے۔ اودھر پنجاب حکومت دا ایہ عالم اے کہ جیویں سیاستدان الیکشن تے پیسہ لاندے نیں مبینہ طور تے انج ای افسران پوسٹنگ لئی پیسہ خرچ کر رہے نیں۔ بیوروکریسی دی بے بسی تے محسن نقوی دا شعر یاد آئوندا اے کہ:
دکھ ہی ایسا تھا کہ محسن ہوا گم سم ورنہ
غم چھپا کر اسے ہنستے ہوئے اکثر دیکھا