پڑھاکو تے ہلاکو

امرجلیل

ساڈی پاکستانی قوم بڑی پڑھاکو اے۔ پڑھاکو دا مطلب تے تسیں سمجھدے او ناں‘ پڑھاکو دا مطلب اے پڑھن والا یاں پڑھن والی‘ اسیں پاکستانی پڑھن والی قوم آں۔ کہن والے کہندے نیں کہ ہلاکو خان دی قوم جے پڑھاکو ہوندی تے فیر اوہ قوم ہلاکو دی قوم نہ ہوندی۔ ہلاکو دی قوم بنن لئی تہاڈا پڑھاکو ہونا ضروری نہیں۔ کیوں جے اسیں پڑھاکو آں‘ ایس لئی اسیں ہلاکو دی قوم نہیں۔ ساڈے پڑھاکو ہون دی جے کسے نامعقول نے تصدیق کرن دی کوشش کیتی تے فیر اوس احمق نوں منہ دی کھانی پوے گی۔ تصدیق دی لوڑ اودوں محسوس ہوندی اے جدوں ثبوت سامنے نہ ہووے۔ ساڈے ملک دے چھوٹے وڈے شہراں وچ اعلیٰ معیار دیاں لائبریریاں دا جال وچھیا ہویا اے۔ ایہ لائبریریاں صبح توں رات دیر تک کھلیاں رہندیاں نیں۔ جدوں ویکھو ساریاں لائبریریاں علم و ادب دے متوالیاں نال بھریاں رہندیاں نیں۔ تحقیق لئی مخصوص لائبریریاں پوری پوری رات کھلیاں رہندیاں نیں۔ ریسرچ کرن والے کتاباں دے ڈھیر وچ گواچے رہندے نیں۔ ایہ سب اودوں ہوندا اے جدوں کسے ملک دے لوک پڑھاکو ہوندے نیں۔
اعلیٰ معیار دیاں لائبریریاں توں علاوہ ساڈے چھوٹے وڈے شہراں‘ پنڈاں وچ ریڈنگ روم دا رواج اے۔ لوک اپنے گھر دے باہر ول کھلن والے کمرے وچ لمی میز تے چار پنج اخبار تے کجھ میگزین‘ رسالے رکھ دیندے نیں۔ فارغ اوقات وچ لوک ریڈنگ روم وچ آ کے بیٹھدے نیں تے پہروں اخبار تے رسالے پڑھدے رہندے نیں۔ بھرے بازاراں وچ دوجی یاں تریجی دکان کتاباں دی دکان اے۔ دوجی دنیا وچ لوک جس طرح سموسیاں‘ پکوڑیاں‘ جلیبیاں تے دہی بڑے تے چناچاٹ دیاں دکاناں تے ٹُٹ پیندے نیں بالکل اوسے طرح ساڈے ایتھے لوک کتاباں دی دکان دے اندر تے باہر کھڑے ہوئے وکھائی دیندے نیں۔ شاپنگ کرن والے بچے‘ بڈھے‘ جوان‘ عورتاں تے مرد کپڑے وغیرہ خریدن توں علاوہ کتاباں نال لدے پھندے نظر آئوندے نیں۔ خاص طور تے استعمال شدہ کتاباں دے بازار وچ تل دھرن دی تھاں نہیں ہوندی۔ پیٹ پوجا دیاں شیواں توں کئی گنا ودھ پرانیاں کتاباں نال بھرے ہوئے کنٹینر ملک دیاں بندرگاہواں تے اتردے نیں۔ میرے کہن دا مطلب اے کہ اسیں پڑھاکو قوم آں۔ اسیں کھانا پینا چھڈ سکنے آں پر پڑھنا پڑھانا کدی نہیں چھڈ سکدے۔ دنیا سانوں عزت دی نگاہ نال صرف ایس لئی ویکھدی اے کہ ساڈے کول ایٹم بمب اے۔ دنیا سانوں عزت دی نگاہ نال ایس لئی ویکھدی اے اسیں پڑھاکو قوم آں۔ ساڈے ایتھے اعلیٰ معیار دیاں لائبریریاں دا جال وچھیا ہویا اے گلی گلی وچ ریڈنگ روم نیں۔ ساڈے بچے چار پنج سو روپیے دا برگر خرید کے کھان دی تھاں کتاب خریدے نیں۔ میں ودھا چڑھا کے گل نہیں کردا۔ تسیں ساڈے ایتھے آ کے آپ ویکھ لوو۔ تسیں تصدیق کرنا چاہندے او نا؟ تے فیر دیر کس گل دی اے۔ تشریف لے آئو تے تصدیق کر لوو‘ ساڈے پڑھن پڑھا ن دا جنون ویکھ کے تسیں حیران رہ جائو گے۔
ساڈے ایتھے کدی ادیب‘ کسے شاعر دی کتاب دی پنج سو یاں اک ہزار کاپیاں نہیں چھپدیاں۔ ساڈے افسانہ نگاراں‘ ناول نگاراں تے شاعراں دی کتاب لکھاں دی گنتی وچ چھپدی تے وِکدی اے۔ اوہدے وچ کمال صرف لکھن والے دا نہیں سارا کمال ساڈی پڑھن پڑھان والی قوم دا اے۔ اوہ ہر دم نویں کتاب دی منتظر رہندی اے ساڈے ایتھے ادیب اپنی کتاب دی کامپلی مینٹری کاپیاں نہیں ونڈدے۔ اوہ ایس رواج نوں معیوب سمجھدے نیں۔ اسیں خوددار آں‘ کسے نوں ایہہ دسن دی لوڑ نہیں کہ فلاں فلاں ملکاں وچ اخباراں دی سرکولیشن کروڑاں وچ ہوندی اے اسیں آبادی دے لحاظ نال بائی کروڑ عوام آں۔ پڑھن پڑھان دے معاملے وچ اسیں پاگل پن دیاں ساریاں حداں پار کر جانے آں۔ ایس لئی تہانوں حیران تے پریشان ہون دی اُکا کوئی لوڑ نہیں۔ سرکولیشن وچ ساڈے اخبار دس کروڑ توں ودھ جاندے نیں تسیں آپ آ کے تصدیق کر لوو‘ تہاڈا شوق پورا ہو جاوے گا۔
ایہ پکی پیڈی گل اے کہ اسیں پڑھاکو آں۔ ایس لئی سا ڈے حکمران‘ ایم این اے‘ ایم پی اے تے سینیٹر وی پڑھے لکھے تے پڑھاکو ہوندے نیں۔ تسیں کدی ساڈی کسے صوبائی اسمبلی یاں قومی اسمبلی دے اجلاس وچ آ کے بہہ کے تے ویکھو۔ نظم و ضبط ویکھ کے تسیں دنگ رہ جائو گے۔ کسے موضوع دی حمایت یاں مخالفت دے دوران ہون والی بحث ویکھو تے سنو۔ بحث دوران ممبران اسمبلی دی شائستگی ویکھ کے تسیں دنگ رہ جائو گے۔ دلیلاں دا اعلیٰ معیار ویکھ کے تسیں حیران رہ جائو گے۔ تہانوں یقین ہو جاوے گا کہ اسیں پڑھاکو قوم آں‘ اسیں ہلاکو دی قوم نہیں۔
(بشکریہ روزنامہ جنگ)