گجرات وچ میاں محمد بخش کانفرنس

گجرات وچ احسان چھینہ نے پنجابی زبان’ ثقافت تے روایات دے فروغ دا بیڑا اٹھا رکھیا اے۔ حوصلہ افزا گل ایہہ وے کہ گجرات وچ بہت سارے لوک اوہناں دی گل سن دے تے اوہناں تے بھروسہ کردے نیں۔ اوہناں نے استاد امام دین تے مرزا غالب تے کانفرنساں کرا کے دسیا کہ اردو تے پنجابی دوہاں طبقیاں دا تعلق برقرار اے۔ ایس واری میاں محمد بخش تے قومی کانفرنس دا پربندھ کیتا۔ نامور محقق ڈاکٹر سعادت سعید دی زیرصدارت وچ برادرم سجاد بری تے میں پریس کلب دے ہال وچ گئے تے محفل گرم سی۔ شبیر وڑائچ میاں صاحب دا شعر پڑھ رہے سن۔
نیویاں نال تے نبھ جاندی جے کر آپ نبھائیے
اچیاں نال نہ نبھے محمد جے کسراں نہ کھائیے
اپنے توں کمتر لوکاں دے نال نبھانا پوے تے بندہ نبھا لیندا اے پر وڈے لوکاں دے نال تعلق اوس ویلے تک نبھانا ممکن نہیں جدوں تک آپ گھاٹا نہ کھائیے۔ ڈاکٹر سعادت سعید نوں کرسی صدارت تے تشریف رکھن دی درخواست کیتی گئی۔ تھوڑی دیر بعد چیئرمین ایجوکیشن ٹاسک فورس پنجاب تے سابق وزیر تعلیم میاں عمران مسعود وی آ گئے۔ گجرات پریس کلب دے صدر ملک شفقت تے سابق صدر عبدالستار مرزا نے استقبالیہ خطبات پیش کیتے۔ گوندل تعمیراتی کمپنی والے افضل گوندل موجود سن۔ درویش تے دھیمے لہجے وچ لوک دانش تے گل بات کرن والے افضل گوندل نال ملاقات ادھوری رہی۔ راجہ سلامت سابق امیدوار قومی اسمبلی’ مہر الیاس افتخار احمد’ سابق صدر گجرات چیمبر طارق چوہدری’ امتیاز احمد کوثر’ لیبر رہنما شہباز سعید گجر’ میرے دوست صحافی نوید شاہ تے محبت کرن والے بے شمار دوجے دوست موجود سن۔ تقریب نوں کامیاب بنان وچ ماہر تعلیم افتخار احمد سب توں اگے رہے۔ ایہناں ساریاں نے میاں محمد بخش دے کلام دے محاسن اجاگر کیتے۔
میری رائے اے کہ بابا فرید ہون، شاہ حسین ہون، سلطان باہو، وارث شاہ یاں فیر میاں محمد بخش ایہ سارے ساڈے بزرگ نیں۔ جیویں ہر خاندان اپنے بزرگاں دا ذکر کردا اے اوسے طرح سانوں اپنے ایہناں بزرگاں دی گل کردے رہنا چاہیدا اے۔ پنجابی تے پنجاب نوں سیاست نے ونڈیا ہن فیر کجھ لہجیاں نوں سیاسی تقسیم لئی زور شور نال پیش کیتا جا رہیا اے۔ پنجاب وچ آ کے آباد ہون والیاں نے اپنے آبائی علاقیاں توں لوک ایس پرامن تے زرخیز دھرتی تے سدے تے ظلم ایہ کیتا کہ فیر پنجاب دا حصہ بنن دی تھاں اپنی سیاسی تے ثقافتی پچھان لئی پنجابی زبان دے لہجیاں دے ٹوٹے کرنا شروع کر دتے۔ میاں محمد بخش دے کلام بارے میری کیہ مجال جو زبان کھول سکاں بس ایہ احساس ونڈنا چاہنا واں کہ میاں صاحب نے سیف الملوک دے قصے وچ تھاں تھاں درد تے گداز بھر دتا۔ اوہ کوئی نصیحت کرن توں پہلاں پڑھن والے دا دل گداز کر دیندے نیں:
سیاں نال میں کھیڈن گئی تے ٹٹیاں میریاں ونگاں
ماں ہوندی تے ہور چڑھاندی باپ توں کیویں منگاں
ایس شعر وچ پنجاب دے سماج وچ سکھیاں دے نال کھیڈن’ ونگاں ماں تے باپ دے نال رشتیاں سنے بہت ساریاں علامتاں سمائیاں ہوئیاں نیں۔ ڈاکٹر سعادت سعید دی ایس گل نال اتفاق کیتا گیا کہ اردو پنجاب وچ پیدا ہوئی۔ محمدتغلق جدوں دیپالپور تے فیر ملتان توں دہلی دے تخت تک اپڑیا تے اوہدے نال پنجابی سپاہ سی۔ ایہ لوک دلی تے آل دوالے دے لوکاں دے نال گھل مل گئے۔ ایہدے چوں اک نویں زبان دی تشکیل ہوئی۔ حافظ محمود شیرانی نے تے پورا اک مفصل مقالہ لکھیا ہویا اے۔ پنجابیاں نو ںاردو نال پیار اے۔ ڈاکٹر سعادت سعید دا تھیسز بڑا دلچسپ اے۔ اوہناں دا کہنا اے کہ پہلی تے دوجی جنگ عظیم توں پہلاں دنیا وچ بمشکل 70 ملک سن۔ سرمایہ داری مفادات نے زبان’ نسل تے مذہب دے ناں تے تقسیم ودھا دتی۔ اج اقوام متحدہ دے رکن ملک 193 ہو چکے نیں۔ مشرقی پاکستان دی محرومیاں نوں سیاسی محرومیاں بنایا گیا فیر زبان دی بنیاد تے تفریق پیدا کیتی گئی۔ ایس طرح پاکستان دو ٹوٹے ہو گیا۔ اج فیر ملک دے وسیلیاں تے قابض طبقے لسانی نفرتاں پھیلا رہے نیں۔ افسوسناک گل ایہہ وے کہ اجہے عناصر دی اکثریت پنجاب تے پنجابی زبان نوں نشانہ بنا رہی اے۔
افضل گوندل صاحب نے بڑی چنگی گل بات کیتی۔ اوہناں نے پنجاب دی رہتل تے صوفیاء دے اثرات تے عام بندے دی تربیت لئی میاں محمد بخش دے کلام تے روشنی پائی۔ وقفے وقفے نال سجادبری نے میاں محمد بخش دا کلام پڑھ کے محفل گرمائے رکھن دا فریضہ نبھایا۔ سجادبری پڑھ رہے سن:
خاصاں دی گل عاماں اگے نہیں مناسب کرنی
مٹھی کھیر پکا محمد کتیاں اگے دھرنی
عام تے اخلاص توں عاری لوکاں دے سامنے علمی گل کرنا انج ای اے جیویں مٹھی کھیر پکا کے کتیاں دے سامنے رکھنا۔
حرص طمع دے گھوڑے چڑھیوں ڈھلیاں چھڈ لگاماں
گھر نوں واگاں موڑ سوارا سر تے پئیاں شاماں
حرص دے تیز گھوڑے تے سوار بندے ہن لگام ڈھلی کر دے’ شام ہو رہی اے گھر پرتن دا ویلا آ گیا’ گھوڑے نوں واپس موڑ لے۔
میاں عمران مسعود نفیس انسان نیں اوہناں نے پلاک ورگا ادارہ چوہدری پرویزالٰہی دی سرپرستی وچ قائم کیتا۔ اوہناں نال وعدہ کیتا کہ لہور وچ اک ملاقات کرنے آں۔ ساڑھے نو وج چکے سن دوستاں توں اجازت لئی۔ سیف الملوک دے قدیم تے جدید نسخیاں دا مطالعہ کرکے ملاوٹ شدہ شعر خارج کرن والے بزرگ اسماعیل چیچی نے اپنیاں تن کتاباں عطا فرمائیاں۔ اسیں اک واری فیر برادرم احسان چھینہ تے دوجے دوستاں دی محبت نال لدے لہور واپس آئے۔٭