دِلّی فیر برباد ہو گئی!

لکھت:رئوف کلاسرا

ہو سکدا اے تہانوں عجیب جیہا لگے کہ مینوں دلی وچ موجودہ قتل و غارت تے بربادی تے حیرانی نہیں ہوئی پر انسان ہون دے ناطے بہت افسوس تے دکھ اے۔ ایہ دکھ پہلی واری نہیں ہو رہیا سگوں جدوں وی تریخ دی کتاب پڑھی اوہی دکھ محسوس کیتا جہڑا اج ہو رہیا اے۔دلی دی بربادی دی کہانی اونی ای پرانی اے جنی دلی خود۔ آخری واری دلی اوس ویلے برباد ہوئی جدوں 1857دا غدر مچیا سی۔ پہلاں باغیاں نے انگریز افسراں دے بیوی بچے مارے تے جواباً انتقام نال لبریز انگریاں نے دلی نوں اجیہا لہولہان کیتا کہ اوہدے زخم فیر نہ بھر سکے جہڑا باغی ہتھ لگیا اوہنوں توپ دے دہانے تے رکھ کے اُڈایا گیا یاں لٹکا دتا گیا۔ ایس واری بادشاہ تک نوں معافی نہ سی عام انساناں دی تے گل ای نہ کرو۔ بہادر شاہ ظفر چلاندا رہیا کہ اوہ باغیاں دے ہتھوں یرغمال سی۔ کارنامے اوہ سرانجام دیندے رہے تے شاہی مہر اوہدی ثبت ہوندی رہی پر غدر دے دناں وچ عقل تے دانش ہجوم توں غائب ہو جاندی اے۔ شیکسپیئر دے ڈرامے جولیس سیزر وچ جدوں سیزر قتل ہوندا اے تے مارک انٹی دی تقریر لوکاں نوں قاتلاں تے سازشیاں دے خلاف بھڑکاندی اے تے لوک جلاؤ گھیراؤ شروع کردے نیں تے سیزر نوں قتل کرن دی سازش وچ شریک اک سینا ناں دا بندہ وی ہوندا اے ۔ہجوم نوں اک سینا نظر آندا اے۔ ہجوم سمجھدا اے اوہی سازشی سینا اے۔ ہجوم اوہنوں مارن دوڑدا اے تے اوہ چلاندا اے: میں سینا شاعر آں سازشی کوئی ہور اے۔ ہجوم وچوں کوئی چلاندا اے: ایہ تے ہور چنگی گل اے جے ایہ سینا سازشی نہیں سگوں سینا شاعر اے ایہنوں وی ساڑ دیو کیوں جے ایہ برے شعر کہندا اے۔دلی دے باسیاں دے نال وی صدیاں توں ایہو کجھ ہوندا آیا اے۔ دلی دے غدر وچ جتھے بہادر شاہ ظفر دے بالاں نوں ہلاک کرکے اوہدے تے بغاوت دا ٹرائل ہو رہیا سی تے اوہنوں سزا دے طور تے دلی بدر کرکے رنگون گھلیا گیا سی اوتھے دلی دا کوتوال وی بیوی بالاں دی جان بچان لئی بھج رہیا سی۔ راستے وچ انگریز فوج نے ایس کشمیری خاندان نوں پھڑ لیا۔ اوہناں نوں لگیا اوہ کسے انگریز خاندان دا بچہ اغوا کرکے لے جارہے نیں کیوں جے کشمیری خوبصورت ہوندے نیں۔ بڑی مشکل نال ایس قافلے وچ شریک بچے نے انگریزی وچ اوہناں نوں کجھ سمجھایا۔ اوہ ایس کوتوال دے ای بچے سن۔ دلی دے ایس کوتوال دا پوتا نہرو بعد وچ بھارت دا پہلا وزیراعظم بنیا۔ ایہو وجہ سی کہ تقسیم دے بعد جدوں دلی وچ فسادات شروع ہوئے تے نہرو ہر تھاں آپ خود اپڑ جاندا۔ گاندھی نوں مسلمان دلی توں باہر نہ جان دیندے سن جے اوہ چلے گئے تے اوہنوں ہندوواں دے جھتے ساڑ دین گے۔دلی دی بدقسمتی ایہ رہی ایہ شہر ہندوستان دا دارالخلافہ سی ایس لئی ایہدے تے قبضہ کیتے بناں ہندوستان تے حکمرانی دا جھنڈا نہیں لہرایا جا سکدا سی۔ دلی سنٹرل ایشیا، افغانستان تے ایران توں آن والے حملہ آوراں لئی ترنوالہ ثابت ہوندی سی۔ حملہ آوراں نوں زیادہ لماں سفر طے نہیں کرنا پیندا سی۔ افغانستان توں اوہ اج دے خیبر پختونخوا وچ داخل ہوندے تے سدھے ملتان جا اپڑدے۔ اوتھے کجھ دن مزاحمت ہوندی۔ جلد یاں بدیر ملتان فتح ہوندا تے اوہ اوتھوں تازہ دم ہو کے لٹ مار کردے دلی ول ٹُر پیندے۔ وچکار مزاحمت کدھرے نہ ہوندی۔ حملہ آور قتل و غارت کردے ویلے ایہ نہیں ویکھدے سن کہ ہندو کون اے سکھ کون اے تے مسلمان کون۔ پہلے گھر لُٹدے تے فیر سر قلم ہوندا۔ سگوں ہندو ایس لحاظ نال خوش خوش قسمت سن کہ اوہ صرف لُٹدے سن کیوں جے اوہناں کول دولت سی۔ مسلماناں تے زیادہ عذاب اتردا کہ اوہ دلی دے حکمران ہوندے سن ایس لئی افغان تے سینٹرل ایشیا دے مسلمان حملہ آور ای ایہناں نوں دلی دے تخت توں بزور شمشیر اتاردے تے سر قلم کردے۔ دلی وچ ای شاہی خاندان بغاوتاں کردے تے اقتدار لئی سازشاں ہوندیاں۔ اک بادشاہ مردا یاں مار دتا جاندا تے ایہدے بعد پورا شاہی خاندان نہ صرف قتل ہوندا سگوں سارے وزیر تے درباری وی نال قتل ہوندے۔ پورے شہر نوں ایہدی قیمت ادا کرنی پیندی سی۔ دلی وچ سب نے خون کیتا پر جہڑا لہو دلی دا نادر شاہ ایرانی نے کیتا اوہ شاید تریخ معاف نہ کر سکے۔شاید بہت گھٹ لوکاں نوں پتہ ہووے کہ لارڈ ماؤنٹ بیٹن نے ہندوستان نوں مسلماناں تے ہندوواں وچ اوس ویلے ونڈن دا فیصلہ کیتا سی جدوں پہلاں کلکتہ تے فیر پنڈی دے قریب کہوٹہ وچ بدترین فسادات وچ وڈے پیمانے تے قتل عام ہویا سی۔ ماؤنٹ بیٹن دا خیال سی جے ایہناں دوواں نوں وکھرے وکھرے ملک دے دتے جان تے فسادات رک جان گے۔ ماؤنٹ بیٹن نوں اندازہ نہیں سی کہ مسلماناں تے ہندوواں وچکار نفرت اک دو راتاں دی گل نہیں سی سگوں ایہ ہزار ورھے پرانی سی۔ انگریز تے ہندوواں لئی بہتر آپشن نکلے کہ اوہناں نے ایہناں نوں مسلماناں دی طویل حکمران توں نجات دوائی جہدے وں ہندو نیشنلزم تے ہندتوا دی بنیاد پئی۔ ہندوواں دی اکثریت نوں احساس ہویا کہ انگریز نے کدی نہ کدی ہندوستان توں نکلنا اے ایس لئی اوہناں لئی اک موقع سی کہ اوہ ہندوستان تے اک ہزار ورھے بعد دوبارہ حکمرانی کرن۔ پر جدوں 1937وچ الیکشن ہوئے تے کانگریس نوں وزارتاں ملن تے جس طرح دا بدترین امتیازی سلوک مسلماناں دے نال ایس دور وچ ہویا ایہدے توں مسلمان ڈر گئے کہ متحدہ ہندوستان ایہناں تے کانگریس دے طویل راج دا آغاز ہووے گا جہدے وچ اوہ نشانہ ہون گے۔ دوجے نہرو دے سوشلسٹ مائنڈ سیٹ توں وی مسلمان جاگیردار ناخوش سن۔ جس طرح ہندوستان تقسیم ہویا اوہ مہابھارت دے حامیاں لئی اک اجیہا زخم اے جہنوں اوہ نہیں بُھلدے تے ایہ تریخی تے مذہبی غصہ کسے نہ کسے شکل وچ نکلدا رہوے گا۔ ایس لئی تسیں نوٹ کرو کہ بی جے پی سردار پٹیل نوں اپنا ہیرو من دی اے۔ وزیراعظم مودی بار بار سردار پٹیل دا ناں لیندے نیں کیوں جے سردار پٹیل نے ای 565ریاستاں نوں اک ’’بریف کیس تے اک پستول دے سہارے ہندوستان نوں جوائن کرن تے‘‘ راضی کیتا سی۔ بی جے پی جواہر لعل نہرو نوں ہیرو نہیں من دی سگوں اوہنوں اج دے نوجوان ہندوستانی دے ساہمنے اک اجیہا ولن تے تریخ دا لالچی کردار بنا کے پیش کردی اے جو ہندوستان دا پہلا وزیراعظم بنن لئی پاکستان دا مطالبہ منن تے تیار ہو گیا سی۔ بی جے پی تے آر ایس ایس نے پچھلے 72ورھے وچ ہولی ہولی ہندوستانی ذہناں وچ ایس سوچ نوں راسخ کیتا کہ پاکستان جناح توں ودھ نہرو دا کارنامہ سی۔ اج نہرو تے گاندھی ہندوستان دے نوجوان دے ایس طرح آئیڈیل نہیں رہے جیویں مودی تے امیت شاہ نیں۔ گاندھی دا وی ایس لئی ہندوستانی نوجوان طبقے وچ اوہ درجہ تے احترام نہیں رہیا کہ اوہ مسلماناں نوں خوش تے پاکستان نوں اوہدے حصے دے پیسے دوان لئی نہرو تے پٹیل نوں بلیک میل کر رہے سن۔ انج اوہ فلاسفی اج ہندوستان وچ دم توڑ چکی جو نہرو تے گاندھی نے متعارف کرائی سی کہ ہندوستان سیکولر ہووے گا سب دا ہووے گا۔ اج دا نوجوان ہندو ایس فلاسفی توں بہت دور جا چکیا۔ اوہ ہن آر ایس ایس فلاسفی دا قائل اے کہ ہندوستان صرف ہندوواں دا اے۔ ہن اوہ ہندوستان دے سب مسئلیاں دا ذمہ دار پاکستان نوں سمجھدا اے کیوں جے ہندوستانی میڈیا تے بی جے پی نے دن رات اوہنوں ایہو دسیا تے سمجھایا اے۔ ہندوستانی ٹی وی سکرین تے پچھلے پندرہ ویہہ ورھیاں وچ اک ای شے اوہناں دے ذہن وچ بٹھائی گئی اے کہ پاکستان تے مسلمان ہندوستان تے ہندو ازم لئی خطرہ نیں۔ رہی سہی کسر پاکستان وچ ٹی وی چینلز تے بیٹھے کجھ دانشوراں نے غزوہ ہند دی بار بار تکرار نال پوری کر دتی کہ بڑی چھیتی اسیں بھارت فتح کراں گے۔ہندوستان دے نوجوان نے جدوں ایہ ویکھیا کہ ہندوستان پاکستان دا پچھلے ورھے فروری وچ حملیاں دے باوجود کجھ نہ وگاڑ سکیا تے اوہنے اپنا رخ نہتے ہندوستانی مسلماناں ول موڑ دتا۔ نفرت دا جہڑا طوفان ورھیاں دی محنت نال برپا کیتا گیا سی اوہدا رخ کدھرے تے ہونا سی۔ نشانہ معصوم ہندوستان مسلمان بنے۔صدیاں پرانی ایس اگ نے کئی گھر ساڑے سن۔ دلی اک واری فیر سڑنی سی، اجڑنی سی تباہ ہونی سی۔ اسیں 1947دے جہڑے فسادات تے خون خرابے دی دردناک کہانیاں درسی کتاباں وچ پڑھدے تے حیران ہوندے سی کہ انسان اینے وی وحشی ہو سکدے نیں، اوہ اج ساڈی نظراں دے ساہمنے ہویا اے۔ دلی سڑ گئی تے سب ویکھدے رہے۔ دلی دے باسیاں تے پتہ نہیں سینکڑاں ورھیاں توں کہڑے آسیب دا پرچھاواں اے کہ جدوں وی وسن لگدی اے فیر اجڑ جاندی اے تے اجڑ کے فیر وس جاندی اے۔عجیب دلی اے جتھے نہ وسن والے باز آندے نیں تے نہ ای ایہنوں ساڑن تے اجاڑن والے!