جُتی قصوری

تحریر: خا لد حسین

ٓ
نمرتا تے میں آ رمی سکول نینی تال وِچ اکٹھے اکٹھے پڑھے۔ مگروں اوس نے دلّی یو نیورسٹی توں تے میں کشمیر یونیورسٹی توں انگریزی ادب وچ ماسٹر ز دی ڈگری کیتی۔ ایس وِچکار ٹیلی فون را ئیں سا ہڈا را بطہ نر نتر
رہیا۔ فیر اسیں دونویں انڈین ایڈ منسٹریشن سروس دے امتحان دی کوچنگ لئی مُ دِلی وِچ اکٹھے ہو گئے۔ اساں دوہاں پہلے ہی ہلے وِچ آئی، اے ، ایس دا امتحان پا س کر لیا ۔ مینوں جموں کشمیر کیڈر ملیا تے نمرتا نُوں مہا را شتڑ کیڈر ۔ نمرتا داویا ہ ممبئی دے اک وڈ ے ادیو گ پتی خاندا ن وِچ ہویا پر اوس نے اپنے سو ہرے دے کہن تے انڈین ایڈمنسٹریشن سروس توں تیا گ پتر دے کے اپنی ٹیلی کام کمپنی دا چیف ایگزیکٹو بننا قبول کر لیا تے بڑے سلیقے نال کا روبار دا پسار کِیتا ۔ہُن سا ہڈی گل بات کدی کدائیں ہُندی تے اوہ وی ہیلو ہا ئے تیکر ہی۔
ادوں میں جموںپرانت دا ڈویژنل کمشنر ساں جدوں اِک دِن مینوں نمرتا دا فون آ یا ۔

ـَ’’ـاقبال! میں جموں آ رہی آ ں اپنے دوہاں بچیا ں نال ۔ میں تیرے گھر ٹھہراں گی۔ میرے نال کمپنی دی اِک سر وے ٹیم وی آ رہی اے ۔ توں اوہناں دے ٹھہرن دا بندوبست کسے ودھیا ہو ٹل وچ کرا دے ۔ سا را خر چہ کمپنی کرے گی۔ اوس پکھوں تینوں چنتا کرن دی لوڑ نہیں ۔ اسیں جموں وِچ ٹیلی کام یو نٹ لگا نا چا ہنیں آ ں ‘‘۔ـ

تِن چار دِناں مگروں نمرتا اپنی ٹیم لیکے جموں پہنچ گئی۔میں ٹیم دے ممبراں لئی ایشیا ہو ٹل وچ انتظام کرا دِتا سی اوتھے نمرتا اپنے بچیاں تے پتر کا رسہیلی سمیت میری سر کاری کو ٹھی وِچ اپڑی سی ۔اوہدا میرے کول ٹھہرنا
مینوں بڑا چنگا لگا سی ۔ اسیں بڑے چاہ نال زند گی دی کتاب دے ورقے فیر ولدے رہے۔بچپن ، ایان عمر تے جوانی دے قصے یا د کر دے رہے اتے اجو کی ذ مے داریاں دا رونا وی روندے رہے۔

سر وے ٹیم نے اپنا کم ختم کر لیا سی تے رپو رٹ نمرتا نوں پیش کر دِتی سی۔ ٹیم نے میراں صا حب وا لے پا سے بنجر قدیم زمین دا اِک 20ایکڑ ٹوٹا پسند کیتا سی۔

میںڈی، سی اتے مقا می تحصیلدار نوں ہدا یت کیتی کہ چھیتی توں چھیتی کا غذا ت بنان تاں جے زمین دی رجسٹری کرا ئی جا ئے۔

اِک دِن جدا سیں سا رے کو ٹھی دی چھت تے بیٹھے سیا لکوٹ شہر دِیا ں جگدیا ں بتیا ں ویکھ رہے سا ں تا ں نمرتا تے اوہدی پتر کا ر سہیلی نے با رڈر ویکھن دی خوا ہش ظا ہر کیتی ۔ میں رنیر سنگھ پورہ دے تحصیلدار نُوں فون کر کے با رڈر ویکھن دا انتظام کرن لئی کہیا۔ دُوجے دِن اسیں سا رے سُچیت گڑھ بارڈر اپڑے۔ بارڈر سِیماسُرسُرکھنتا بل دے افسراں ولوں لنچ دا پر بندھ کیتا گیا سی۔تحصیلدار، اوہدا عملہ تے بارڈر
سیکورٹی فورس دے جوان سیوا کرن لئی حا ضر سن۔ اساں سا ریاں اوس ہال وِچ لنچ کیتا جِتھے 1973ء وِچ بھا رت پاکستان دی ملٹری کمانڈر نے جنگ بندی لائن نُوں ایل او سی وِچ بدلیا اوتھے ایس سمبندھی
نقشیاں دا ادھان پردھا ن کیتا گیاا سی۔

لنچ لین مگروں میں نمرتا ، اوس دے بچیاں تے جر نلسٹ سہیلی نُوں لیکے گیٹ پار کیتا تے نو مین لینڈ دے وِچکار لگے رُکا وٹی جنگلے جاں بیرئیر تک گیا جِس دے دُوجے پا سے پا کستان دی زمین سی ۔پول دے نال
ہی کنکریٹ دی بنی سر حدی بتی لگی ہوئی سی ۔ جِس نُوں پِیپل دے رُکھ نے اپنیاں جڑاں وِچ لُکا لیا سی۔ ہُن پیپل دا او ہ رکھّ ادھا بھا رت تے ادھا پا کستان بن چُکیا اے ۔ ایس نُوں تُسیں را ج نیتی دی سِتم ظریفی نہیں کہو گے تاںفیر ہور کیہ کہو گے۔

رُکا وٹی بیرئیردے پرلے پا سے پاکستانی پنجاب توں وی چو کھی گنتی وِچ لو کی بورڈر ویکھن آ ئے سن ۔ پاکستانی بچے تے گبھرو سا ہڈے لو کاں نال ہتھ ملا ندے تے خوش ہوندے ۔ اِنجھ دا وا تاورن سا ہڈے پا سے وی سی۔

فیر میں ویکھیا کہ اِک سُپن سا ز مُٹیار اپنے کوا رے سفنیاں دی مستی وِچ شریر دی گلی مٹی دی مہک دے بُلّے لُٹا ندی نمرتا کول آ ئی۔ اوہنوں سلام کہی تے فیر نمرتا دا ہتھ اپنے ہتھاں وِچ پھڑ کے حا ل احوال پُچھن لگی۔

اوس ملا پڑے سبھا دی کُڑی نال نمرتا وی کھُل کے گل کرن لگی ۔ دونویں من پر چا ون لگیاں چا نچک نمرتا دی نظر اوس دے پیریں پئی سپچے تِلے دی جُتی ول گئی ۔ نمر تا نے جُتی دی تعریف کر دیاں پُچُھیا کہ اوہ سوہنی جُتی
کِتھے دی بنی اے؟۔

    ’’  قصور دی جُتی اے ۔ تُسا ں سا ہڈی سُریندر کور دا گیت بہن سُنیا ہو یا ، ـ ’’  جُتی قصو ری ‘  پیریں نہ پوری ، ہا ئے رباّ وے سا ہنوں ٹُرنا پیا ‘‘  تے قصور دِ یاں جُتیاں تے کھُسے پو ری دُنیا وچ مشہو ر نیں ۔ اوس نے اک  پیر چو ں جُتی کڈھ کے نمرتا ول ودھا ئی تے کہن لگی ،

    ’’ تُسیں پیریں پا کے ویکھو ہاں ۔ تہا نوں کیہو جہی لگدی اے۔ نمرتا نے جُتی اپنے پیر وِچ پا ئی ، جیہڑی اوس نُوں پو ری آ گئی سی ۔ اوس مُٹیا ر نے دُوجے پیر دی جُتی وی لا ہ کے نمرتا نُوں دِتی ۔نمرتا نے دو ہا ں پیراں وِچ قصو ری جُتی پا ئی تے ما ڑا جیہا چل کے ویکھیا ۔

    ’’ با جی ! اوہ جُتی تہا ڈے پیر اں وِچ بڑی سوہنی پھب رہی اے‘‘ 

پا کستانی مُٹیا ر نیں لا ڈیاں پا وندے کہیا۔

    ’’ میرا ناں عالیہ کھو کھر اے با جی! تے میں ڈسکے توں با رڈر ویکھن آ ئی آ ں ۔ ڈسکہ سیالکوٹ دے نیڑے اِک وڈا شہر اے پر تُسُی کِتھوں آ ئے ہو؟ ‘ ‘ 



’’ میں ممبئی توں آ ئی ہاں تے اسیں وی سُچیت گڑھ با رڈر ویکھن آ ئے ہو ئے ہا ں ‘‘ نمرتا نے جواب دِتا ۔

’’تہا نوں مِل کے بو ہت خو شی ہوئی اے۔ میرا دِل تاں گد گد کر اُٹھیا اے۔ ہُن میری اِک نمانی جہی گزارش اے ، تُسیں میری نِکی جئی سدھرپو ری کر دیئو۔ ویکھو ، انکا ر نہیں کر یئو۔ میری رِیجھ نُوں آ در دئیو تے میرا مان رکھیئو‘‘ ۔

’’ ہا ں! ہاں ! دس تیری کیہ خوا ہش ہے؟ ‘‘

’’ بس با جی ! اوہ جُتی ہُن پیڑیں لا ہنی نہیں۔ اینوں نِکی بہن دا تحفہ سمجھ کے رکھ لو تے ایس ملا قات نُوں یا دگار ی بنا دئیو‘‘ ۔

’’ تیرا وہا ڑ میرے لئی مانک موتی ور گا اے ، پر میں تیرا تحفہ قبول نہیں کر سکدی کیوں جے تُوں جُتی بغیر ننگے پیریں کِنج جا ویں گی؟ ‘‘

’’ با جی گل ای کوئی نہیں ۔ تُسیں چِنتا نہ کرو ۔ گیٹوں باہر میری کا ر کھڑی اے ۔ اوس وِچ میری جُتیاں دا اِک ہور جو ڑاپیا اے ۔ میں گیٹ تِیکر سا کھیاں چلی جا واں گی۔ ‘‘

میں چُپ چُپیتا ایہہ من موہناں نظا رہ ویکھ رہیا ساں ۔ نمرتا نے نظراں بھوا ں کے میرے ول ویکھیا ۔ میں اشا رے نال ہاں کرن لئی کہیا ۔ نمرتا نے عا لیہ نُوں گلو کڑی پائی تے دُ عا واں دین لگی تے کہن لگی۔

’’ ایشور کرے کہ سا ڈے سا نجھے دریا پیا ر دی سُر وِچ سدا ویہندے رہن۔ ایہناں وِچ کدے ہڑھ نہ آ ئے ‘‘۔ 

’’ اللہ سا ئیں تہا ڈی دُعا قبول فر مائے تے اپنی رحمت دا مینہ ور ساندے رہے‘‘
ّّّّ
نمرتا بڑی خوش سی ۔ اوہ چوکھی جذبا تی ہوئی پئی سی ۔ کا ر وِچ بیٹھیاں اوہ دو ہاں مُلکاں وِچ امن تے شا نتی لئی ارداس کر رہی سی۔ فیر اوہ مینوں کہن لگی ۔

’’ اقبال! ممبئی پہنچ کے میں دِل نُوں چھو ن والی اوہ گھٹنا ں اپنے اِک فلمی پرڈوسر مِتر نُوں سنا واں گی تے اوس نُوں ایس وِ شے تے فلم بنان لئی کہاں گی تاں جے نفرت دِ یا ں کندھاں ڈ ھا ن وِچ اسیں وی بھو را
جیہا یو گ دا ن پا سکئیے۔‘‘
نمرتا دی پتر کار سہیلی وی بولپئی۔

’’ میں وی ایس خوبصو رت گھٹناں تے آ دھا رت اخبار لئی اِک کہانی لِکھاں گی، پر میری اِک نویں موڑ تے ختم ہووے گی ‘‘۔

    ’’ نواں موڑ  ۔۔۔۔؟ ۔۔۔۔ ا وہ کیہڑا ؟ نمرتا نے پُچھیا 

’ ’  میری کہا نی وِچ پٹیا لے دی تحفہ نمرتا عالیہ نُوں دیوے گی‘‘۔

’’  دُر پِھٹے مو نہہ تیرا ۔ ایتھے وی توں ڈنڈی ما ریں گی ‘‘۔

ِ نمرتا نے اپنی سہیلی نُوں چیونڈیا ں بھوڑدیاں ہویا ں کہیا۔۔ تے فیر دونویں ہسن لگیاں ۔