مہنگی بجلی راہیں معاشی بحالی دا نسخہ

پاکستان دی زوال پذیر معیشت دی بحالی لئی برآمدات وچ وادھا ناگزیر اے تے
ایہہ مقصد زرعی تے صنعتی شعبے دی بحالی دے بغیر ممکن نہیں

زارا احمد

پاکستان دی زوال پذیر معیشت دی بحالی لئی برآمدات وچ وادھا ناگزیر اے تے ایہہ مقصد زرعی تے صنعتی شعبے دی بحالی دے بغیر ممکن نہیں لیکن اجے تک ایس حوالے نال کم ہوندا نظر نہیںآ رہیا۔ موجودہ حکمران اتحاد معاشی بحالی دے دعویاں دے نال ای اقتدار وچ آیا مگر کیہ حکومت اپنے دعوے یا وعدے پورے کرن وچ سنجیدہ اے؟ ایہدا جواب نہیں دتا جا سکدا۔ غربت‘ بے روزگاری تے مہنگائی نے عام بندے دا جینا محال کر دتا اے مگر حکومتی شخصیات نوں احساس تک نہیں۔ جے ہوندا تے ریلیف دے دعوے کرن والے عوامی تکلیفاں وچ وادھا نہ کردے۔ لوک تے ایتھوں تک آکھدے نیں کہ موجودہ حکمران اتحاد دے اقتدار وچ آن نال مہنگائی بالکل ای بے لگام ہو گئی اے۔ ہن حکمران عوامی تکلیفاں وچ وادھے دی وجہ سیلاب نوں قرار دیندے نیں لیکن سچ ایہہ اے کہ حکومت دی معاشی ٹیم کوئی خاص کارگزاری دا مطاہرہ نہیں کر سکی۔ پٹرول تے بجلی دی قیمتاں وچ وادھے اتے آکھیا جاندا اے کہ فیصلے اتے نواز شریف بطور احتجاج آف لائن ہو گئے تے شہباز شریف نے وی دل اتے پتھر رکھ کے قیمتاں وچ وادھا کیتا اے مگر ایسے کسی ناٹک اتے معمولی فہم و فراست والا وی یقین نہیں کر سکدا ۔ دراصل اداریاں دی حمایت نوں ای حکومت نے سب کجھ تصور کر لیتا اے حالانکہ عمومی مقبولیت گوا کے اقتدار وچ نہیں رہیا جا سکدا لیکن لگدا اے عوام دے بجائے مخصوص اداریاں اتے ای تکیہ دی حکمت عملی نوں کسی صورت دانشمندانہ نہیں کہہ سکدے۔
موجودہ حکمران اتحاد جدوں اپوزیشن وچ سی تے پی ڈی ایم وچ شامل ہر جماعت دے رہنما دا زور ایسے گل اتے ہوندا کہ عمران خان حکومت عالمی اداریاں دی ایما اتے مہنگائی ودھا رہی اے۔ مہنگائی دے خلاف مظاہرے وی ہوندے رہے لیکن ہن آئی ایم ایف نے واضح طور تے آکھ دتا اے کہ عمران خان حکومت نے سبسڈی ختم کرن دے وعدے پورے نہیں کیتے تے قیمتاں ودھان دی بجائے پٹرول تے بجلی دی مد وچ عوام نوں ریلیف دتا۔
موجودہ حکومت نے ساری سبسڈی ختم کردے ہوئے سارا بوجھ عام تے غریب بندے اتے پا دتا اے جہدا اک نقصان تے ایہہ ہویا اے کہ پیداواری لاگت وچ بے تحاشا وادھا ہون نال صنعتاں بند ہون لگیاں نیں کیوں جے مہنگا مال عالمی منڈی وچ خریدار دی توجہ حاصل نہیں کر پاندا۔ صنعتاں دی بندش نال نجی شعبے وچ ملازمتاں دے موقعے گھٹ ہون نال بے روزگاری وچ وی وادھا ویکھن وچ آ رہیا اے۔ دوجا نقصان ایہہ ہویا اے کہ ملکی مال مہنگا ہون نال لوک غیر ملکی سستا مال خریدن نوں ترجیح دین لگے نیں۔
ایس طرح تے خودانحصاری دی منزل حاصل نہیں ہو سکدی۔ حکومت نوں چاہیدا سی کہ زرعی تے صنعتی مصنوعات وچ ریلیف دے کے مہنگائی وچ کمی لیان دی کوشش کردی مگر اوہنے مسائل دا حل عالمی طاقتاں تے اداریاں کولوں قرض لینا سمجھ لیتا اے ایس طرح معیشت بحال نہیںہو سکدی۔
نیپرا حکام بجلی دی قیمت وچ وادھے دی ہر درخواست دی منظوری دے دیندے نیں۔ اجے حال ای وچ کجھ تقسیم کار کمپنیاں نے ایس خدشے دے پیش نظر کہ تیل دی قیمتاں دو سو ڈالر فی بیرل تک جا سکدیاں نیں ایس لئی حفظ ماتقدم دے طور تے زیادہ تر نرخاں اتے تیل دے سودے کر لیتے لیکن ہویا ایہہ کہ عالمی منڈی وچ تیل دی قیمتاں ڈِگ گئیاں۔ ہن چاہیدا تے ایہہ سی کہ ایس حماقت دی سزا وی ذمہ داران نوں ملدی مگر ایندھن دے اخراجات ودھن دا بہانہ بنا کے بجلی دی پیدا واری لاگت وچ ویول ایڈجسٹمنٹ دے طور تے ساڈے تن روپے فی یونٹ وادھا نوں آسان حل بہتر تصور کیتا گیاحالانکہ پہلے ای فیول ایڈجسٹمنٹ دے طور تے صارفین تن روپے 20پیسے فی یونٹ ادا کر رہے نیں حالیہ نویں فیصلے توں گھریلو تے زرعی و صنعتی شعبے نوں ہور مہنگی بجلی ملے گی۔ تقسیم کار کمپنیاں اپنی حماقت دی سزا صارفین نوں دے کے فی یونٹ 19پیسہ بوہتی رقم وصول کر لین گئیاں مگر حکمران اتحاد جہنوں عوامی حکومت ہون دا زعم اے تقسیم کار کمپنیاں دے نویں فیصلے دی تائید کردے ہوئے نہ صرف خوش اے بلکہ آئی ایم ایف جئے اداریاں نوں ایہہ تاثر دین دی کوشش وچ اے کہ عمران خان نے جہڑے سخت فیصلے کرن دی ہمت نہیں کیتی اوہ فیصلے اسیں کرن توں نہیں ہچکچاندے۔
بس تسیں ہور قرضہ دیندے رہو تہاڈی ساری ہدایتاں اتے عمل کرنا ساڈآ کم اے۔ملک توں ہر قسم دی سبسڈی ختم کر دیاں گے۔ ایہہ طریقہ کار نہ تے عوامی مقبولیت وچ وادھے دا کارن بن سکدا اے تے نہ ای ایسے طریقہ کار توں معاشی سرگرمیاں دا فروغ ممکن اے بلکہ ایسے فیصلے عوام نوں مہنگائی دے منہ وچ دھکیلن دے نال ملکی معیشت نوں ہور تباہ کر دین گے۔
اک عدالتی فیصلے نوں بنیاد بنا کے دو سو یونٹ دے بجلی صارفین نوں سہولت دین دا سفنا وکھایا گیا فیر وزیراعظم نے فیول ایڈجسٹمنٹ چارجز دی 200یونٹ تک دی معافی دی حد نوں تن سو کرن دا اعلان کیتا لیکن اجے تک اعلانات اتے عملدرآمد دی نوبت نہیں آ سکی بلکہ تقسیم کار کمپنیاں نیپرا دے ذریعے ہور مالی نفع حاصل کرن دے چکر وچ نیں۔ حکومت دے معاشی ارسطو مفتاح اسماعیل مہنگائی دے خاتمے تے معاشی بحالی دے بلند و بانگ دعوے کردے نیں مگر جدوں فیصلیاں دی نوبت آندی اے تے اوہناں نوں اپنا کوئی وعدہ یا دعویٰ یاد نہیں رہندا۔ ایہدے وچ کوئی ابہام نہیں کہ موجودہ حکومت دے اقتدار وچ آن نال ملک وچ پہلے توں جاری معاشی سرگرمیاں وچ وی کمی آ چکی اے مگر ایس نکامی یا نااہلی دی ذمہ داری قبول کرن دے بجائے حکومت سیلاب دی تباہ کاری دے پچھے لکن دے چکر وچ اے مگر ایہہ نہ بھلیا جاوے کہ عوام دی جیباں خالی کران نال لوک خوش نہیں ہو سکدے بلکہ ایسے اقدامات نال عوامی نفرت شدت اختیار کردی اے۔
گردشی قرضے وی ختم نہیں ہو سکے بلکہ اک رپورٹ دے مطابق 2253 ارب روپے دے ملک اتے گردشی قرضے واجب الادا نیں حالانکہ 564 ارب روپے ادا وی کیتے جا چکے نیں۔ا یسے طرح سی پیک دے توانائی دے منصوبیاں وچ گردشی قرضہ 220ارب توں تجاوز کر گیا اے لیکن ایس معاشی بوجھ نوں کیویں گھٹ یا ختم کرنا اے حکومت کوئی مستقل تے نتیجہ خیز حکمت عملی بنان وچ ہنوز نکام اے۔ بجلی چوری روکن‘ واجبات دی وصولی تے شرح سود وچ کمی نال ایہہ مسئلہ مستقل طور تے حل کیتا جا سکدا اے لیکن لگدا اے حکومت دا سارا زور بیان بازی تے بڑھکاں اتے اے۔
ایسے وجہ نال کوئی پالیسی نہیں بن رہی تے مسائل حل ہون دی بجائے گھمبیر ہوندے جا رہے نیں۔ قرضے حاصل کرن نال معاشی نمو اوہدوں تک ممکن نہیں جدوں تک پیداواری شعبے وچ سرمایہ کاری نہ کیتی جاوے۔ حکومت من لووے کہ اوہدے معاسی ارسطو نکام ہوچکے نیں۔ جے معاشی بہتری لیان وچ سنجیدہ اے تے مہنگائی وچ کمی لیان سنے حکومت نوں چہریاں دے نال پالیسیاں وچ وی تبدیلی لیانا ہووے گی۔ جے حکومت ریلیف دین دی سکت نہیں رکھدی تے سولر پروگرام وچ رعایتاں دین‘ تیل دی بجائے ہائیڈل پاور توں بوہتی بجلی حاصل کرن دے منصوبے شروع کرن دی حکمت عملی اپنائے بار بار بجلی دی قیمت بڑھان دی بجائے لائن لاسز نوں روکیا جاوے۔ جے انج نہیں کیتا جاندا تے میرے خیال وچ مہنگی بجلی نال پیداواری شعبے نوں ترقی دینا تے معاشی بحالی دی منزل حاصل نہیں ہو سکدی۔