تاش دی عادت

نانک سنگھ

شیخ عبدالحمید صاب انسپکٹر نے گھر دا بوہا وڑدیاں ہی نوکر نوں اواز دتی، بشیر نوں میرے کمرے وچ بھیج ذرا”
تے اوہ شپا شپ اپنے پرائیویٹ کمرے وچ پہنچے، کوٹ تے پیٹی لاہ کے کِلی اتے ٹنگی تے میز دے اگے جا بیٹھے۔
میز تے بہت سارا کھلارا پیا ہویا سی۔ اک نکرے کجھ موٹیاں پتلیاں قانونی تے غیر قانونی کتاباں اسریاں ہویاں سن۔ دوجی نکرے چٹے پیلے اگھڑ دگھڑ کاغذاں نال توسیاں ہویاں کئی فائلاں۔ وچ کار قلمدان تے اوس دے لاگے کرکے اج دی آئی ہوئی ڈاک پئی سی جس وچ پنج چھے لفافے، دو تِن پوسٹ کارڑ تے اک دواخباراں وی سن۔ پِن کشن، بلاٹنگ پیپر، پیپر ویٹ، ٹیگاں دا اِک مٹھا تے ہو راِیہو جہیا بتھیرا تھاں تھائیں پیا سی۔
بیٹھدیاں ہی شیخ ہوراں نے دور دی عینک اتار کے میز دی ساہمنی باہی جہڑی کجھ خالی سی، اتے ٹِکا دتی تے جیب وچوں نیڑے دی عینک لا کے ڈاک ویکھن لگے۔ اونا نے اجے دوتن لفافے ہی کھولے سن پنجاںکہ وریاں دا اک منڈا اندر آئوندا ویکھیا۔ منڈا ویکھن وچ بڑا چست چلاک تے شرارتی جہاسی، پر پیو دے کمرے وچ وڑدیاں ہی اس دا سبھا اِک دم بدل گیا۔ چنچل تے پھرتیلیاں اکھاں نیوں گیاں۔ شریر وچ جویں ساہ ست ہی نہیں سی۔
بیٹھ جا ساہمنے کرسی اتے، اک لمبی چِٹھی پڑھ دیاں شیر وانگ بھبک کے شیخ ہوراں حکم دتا۔
تک میرے ول، چِٹھی ولوں دھیان ہٹا کے شیخ ہوریں کڑکے ، توں اج تاش کھیڈی سی، سنیا اے؟ “نہیں ابا جی”، منڈے نے ڈردیاں کیا۔”ڈر نہ” شیخ ہوراں اپنی عادت دے خلاف کیا، سچے سچ دس دے، میں تنیوں کہندا کجھ نہیں۔ میں خود تینوں اکھیں ویکھیا سی، عبدلے دے منڈے نال اوہناں وے ویڑھے وچ توں پیا کھیڈ دا سیں”۔
منڈا مونہوں تا ں نہ بولیا پر اس نے “جی”وِچ سِر ہلائیاں۔
شاباش! شیخ ہوراں ہور نرمی نال بولے “میں آپ تاں نہیں سی ویکھیا ، کسے توں سنیا سی۔ اے تاں تیتھوں اقبال کروان دا اک طریقا سی۔ بہت سارے ملزماں نوں اسیں ایسے طریقے بکا لیندے آں۔ خیر ، پر میں تینوں اج کجھ ضروری گلاں سمجھانیاں نیں، ذرا خیال نال سن”
خیال نال سن” کہن توں بعد اوہنا نے بشیر ول تکیا۔ اوہ میز اتے پئی عینک نوں پھڑ کے اوس دیاں کمانیاں ہیٹھاں اتے کر رہیا سی۔
عینک اوس دے ہتھوں پھڑ کے ، نال ہی فائل وچوں اک ورنٹ دا مضمون دل وچ پڑھدے ہوئے شیخ ہوریں بولے، تینوں پتا ہونا چاہی دا وے اِک گناہ بہت سارے گناہاں دا پیش خیما ہوندا اے، جس دی مثال اے ہے کہ تاش دا گناہ لکان لئی تینوں جھوٹ وی بولنا پیا یعنی کہ اِ ک دی تھاں توں دو گناہ کیتے۔ ورنٹ نوں مڑ فائل وچ نتھی کردیاں ہویاں شیخ ہوراں منڈے ول تکیا۔ بشیر پِن کشن وچوں پِن کڈھ کڈھ کے ٹیبل کلاتھ وچ کھبوریا سی۔
میرے ول دھیان کر”، اوس دے ہتھوں پِن کھوہ کے شیخ ہوراں اک اخبار دے ورقے پھولدے ہوئے بولے، تاش وی اک قسم دا جوا ہوندا اے، جوا! ایسے توں آدمی نوں جوئے دی عادت پے جاندی اے۔ سنیا ای؟ تے او ہ عادت نا صرف اپنے تک ہی محدود رہندی اے، بل کہ اک آدمی پاسوں دوجے نوں ، دوجے پاسوں تیسرے نوں جاندی اے، جس طرحاں خربوزے نوں ویکھ خربوزہ رنگ پھڑ دا اے۔
قلمدان وچوں انگل نال سیاہی لائے بشیر اک کورے کاغذ اتے چیچ بلولے واہ رہیا سی۔ خربوزے دا ناں سندیاں ہی اوہنے انگل نوں میز دی ہیٹھلی باہی نال پونجھ کے پیو ول ایس طرحاں تکیا، جویں سچ مچ کوئی ہتھ وچ خربوزہ لئی بیٹھا ہوئے۔ بشیر دے اگوں قلمدان چک کے پرے رکھدے ہوئے شیخ ہوریں بولے، میری گل دھیان نال سن۔ اجے اوہ گل کرسکے سن کہ ٹیلی فون دی گھنٹی وجی۔ (جاری)