کالا باغ اتے سیاسی ڈرامے

پاکستان وچ جدوں وی سیلاب آئے تے اسیں ڈُب گئے۔ایہہ صرف ایس لئی ای ممکن ہویا کہ حکمراناں نے کالاباغ ڈیم سنے کسے نویں ڈیم نوں ہتھ نہیں لایا۔ کالاباغ ڈیم پنجاب دی سرزمین اتے بنن والاآبی منصوبہ اے جہڑا سیاسی ات گردی دی نظر ہوندا رہیا۔ ڈیم دی صورتحال توں پہلاں حافظ حسین احمد دی ہمیشہ وانگوں تریخی گلاں نیں جہناں دا آکھنا اے کہ ملک نوں بارشاں تے سیلاب نے نہیں بلکہ حکمراناں دی کرپشن نے ڈبویا اے۔ حکومت اپنی نااہلی’ نکامی تے کرپشن نوں لکان لئی کالاباغ ڈیم دا راگ الاپ رہی اے۔ شہباز شریف کالاباغ دے ترپ پتے نوں پنجاب وچ اپنی ڈگدی ساکھ نوں بچان لئی استعمال کرنا چاہندے نیں۔ شہباز شریف دی موجودہ اتحادی حکومت جہڑی کہ عوام نوں مہنگائی ختم کرن دا سبز باغ وکھان وچ نکامی مگروں ہن طوفانی سیلاب دی آڑ وچ پنجاب دے عوام نوں کالاباغ دا دانہ پانی دی کوشش کر رہی اے۔ ہن سوال ایہہ اے کہ کیہ حکومتی شہباز الیون وچ شامل تیرہ جماعتاں دی ایس ٹیم نوں ایس فیصلے وچ مولانا فضل الرحمن’ آصف زرداری تے اے این پی سنے ساریاں دی حمایت تے آشیرباد حاصل اے؟ تے کیہ شہباز شریف اپنے لخت جگر حمزہ شریف دی پنجاب بدری تے لندن پناہ لین دے حوالے نال صوبہ پنجاب دے عوام دے دِلاں وچ نرم گوشہ پیدا کرن لئی کالاباغ نوں سبز باغ دے طور تے استعمال کرن دی کوشش نہیں کر رہے؟ کیہ کالاباغ دے ایس مردہ گھوڑے نوں زندہ کرن دا ڈرامہ کالاباغ ڈیم بنن توں پہلاں ای کمزور تنکیاں نال بنی ایس اتحادی حکومت نوں سیلاب وانگوں بہا کے سٹ دیوے گا ایسے لئی تے اج سندھ’ بلوچستان سنے پاکستان دا خون چوسن والے کرپٹ حکمراناں دے کرتوتاں نوں طوفانی سیلاب نے ہور واضح کر دتا اے۔ بارشاں دی پیشگوئی دے باوجود حکمراناں نے کوئی اقدامات نہیں کیتے جہدی وجہ نال سیلاب دی صورتحال پیدا ہوئی تے ملک نوں ارباں دا نقصان ہویا جہدے توں کروڑاں لوک متاثر ہوئے۔ سینکڑاں لوک لقمہ اجل بنے ملک دی اہم شاہراہواں تے پلاں نقصان ہویا۔ لکھاں دی تعداد وچ مال مویشی ہلاک ہوئے۔ حکمراناں دی نااہلی دی وجہ نال ملک ڈُبیا اے۔ جے بارشاں دی پیشگوئی ہون مگروں اقدامات کیتے جاندے تے اینا نقصان نہیں ہوندا لیکن افسوس کہ سیاستدان اقتدار دی جنگ وچ مصروف اے۔ ماضی وچ منصوبے تے ترقیاتی امداد صرف کاغذاں دے اندر سی تے ہن کالاباغ دے جہڑے ترپ پتے نوں شہباز شریف پنجاب وچ ڈگدی ساکھ نوں بچان لئی استعمال کرنا چاہندے نیں ایس توں اوہناں دی پنجاب وچ ساکھ خاک بحال ہووے گی بلکہ باقی تن صوبیاں وچ شہباز شریف نوں اپنے اتحادی مولانا فضل الرحمن’ آصف زرداری’ اسفند یارولی’ سردار اختر مینگل دی نہ صرف حمایت توں محروم ہونا پووے گا بلکہ ایہدی بھرویں مزاحمت دا وی سامنا کرنا پووے گا۔ ایہہ تے سی اندر دی کہانی جہڑی حافظ حسین احمد دی زبانی سنی۔ ہن آنے آں اک واری فیر کالاباغ ڈیم ول جہدے بارے آکھیا جاندا اے کہ قائداعظم دی اجازت نال فروری 1948 وچ میانوالی دے مقام اتے ہائیڈرو پاور پراجیکٹ تعمیر کیتا گیا۔ بھارت نے پاکستان دا پانی بند کردتا۔ پاکستان ورلڈ بینک ایس مسئلے نوں لے گیا جہدے مگروں بھارت تے پاکستان وچ پانی دی تقسیم دا معاہدہ طے پایا۔ ایوب خان نے پانی دی اہمیت نوں سمجھدے ہوئے کالاباغ ڈیم دی تعمیر نوں ضروری سمجھیا۔ ایوب دور وچ دوجے آبی منصوبیاں دی تعمیر زوروشور نال جاری سی ایس لئی کالاباغ ڈیم صرف کاغذاں تک محدود رہیا۔ کالاباغ ڈیم دی واری آن توں پہلاں ایوب خان دی حکومت ختم ہو گئی۔ بھٹو دے جمہوری دور وچ پہلی واری ایس ڈیم نوں پاکستان لئی مضر قرار دتا گیا تے ایس توں جان چھڈان دی کوشش کیتی گئی۔ کالاباغ ڈیم اتے صحیح معنیاں وچ کم جنرل ضیا دے دور وچ شروع ہویا۔ جنرل ضیا الحق دے دور وچ خصوصی طور تے ڈیماں دے ماہر ڈاکٹر کنیڈی کمیٹی بنائی گئی جہنے کالاباغ ڈیم دے حوالے نال1983 نوں اپنی رپورٹ پیش کیتی جہدے مطابق ایس ڈیم دی اُنچائی 925فٹ ہووے گی۔ 6.1 ملین ایکڑ فٹ پانی سٹور کیتا جا سکے گا ایہدی تعمیر لئی ودھ توں ودھ 5سال تے گھٹ توں گھٹ 3سال دا عرصہ درکار ہووے گا تے ایہہ پورے ملک دے 50لکھ ایکڑ بنجر رقبے نوں سیراب وی کرے گا۔ ایس ویلے 8 بلین ڈالر ایہدی تعمیر اتے خرچ ہون گے جہدے مگروں ایتھے 5000میگاواٹ تک بجلی دی پیداوار حاصل کیتی جا سکے گی۔ جنرل ضیاالحق دے حکم اتے کالاباغ دی تعمیر لئی دفاتر تعمیر کیتے گئے روڈ بنائے گئے تے مشینری منگوائی گئی فیر ایہدے مگروں اوہو ہویا جو ہونا سی۔ اے این پی نے اعتراض کیتا کہ کالاباغ ڈیم دے موجودہ ڈیزائن پاروں نوشہرہ شہر ڈب جاوے گا اوہناں دے ایس بلاجواز اعتراض نوں دور کرن لئی ڈیزائن وچ تبدیلی کر کے ڈیم دی اچائی گھٹ کردتی گئی۔ سندھ دی ”سول سوسائٹی” نے وی اعتراض چکیا کہ پنجاب سندھ دا پانی غصب کر لوے گا ایہہ منصوبہ سندھ دی عوام نوں منظور نہیں۔ فیر جنرل ضیا نے چاراں صوبیاں نوں پانی دی تقسیم دے اک فارمولے اتے راضی کیتا۔ ایس معاہدے تے فارمولے دے مطابق پنجاب 37فیصد’ سندھ 33فیصد’ سرحد 14فیصد تے بلوچستان 12فیصد دریائی پانی لین تے راضی ہو گئے۔ اجے ایہہ منصوبہ دوبارہ کھٹائی وچ پے گیا۔ پاکستان جمہوریت دا سورج سوا نیزے اتے آیا تے دونوں جمہوری حکومتاں نے دوبارہ ایس منصوبے نوں پاکستان لئی نقصان دہ قرار دینا شروع کر دتا۔ جنرل پرویز مشرف نے کالاباغ سنے ملک بھر وچ 6وڈے آبی منصوبیاں اتے کم کرن دا اعلان کیتا تے آکھیا کہ ”ڈیم نہیں بناواں گے تے مر جاواں گے” ایہناں منصوبیاں وچ نیلم جہلم ‘ کالاباغ’ بھاشا’ مندا’ اکھوڑی تے کرم تنگی ڈیم شامل نیں۔2005 وچ مشرف نے ایہہ اعلان کیتا تے فیر 2007 وچ وکلا تحریک دی وجہ نال اپنی وردی توں ہتھ دھونا پئے۔ 2008 وچ مشرف نے استعفیٰ دے دتا۔ تاہم ایہناں دو سالاںوچ نویں سرے توں ایہناں سارے ڈیماں دی فیزیبلٹی رپورٹ بنا لیتی گئی۔ نیلم جہلم اتے کافی کم نمٹا لیتا گیا تے غازی بھروتہ منصوبے نوں مکمل کردتا گیا۔ مشرف دے جان مگروں اک واری فیر جمہوریت آئی جہناں نے بھاشا’کرم تنگی’منڈا تے اکھوڑی ڈیماں نوں لٹکا دتا۔ 2008 وچ مکمل ہون والے نیلم جہلم منصوبے اتے کم روک کے ایہنوں 2018 تک کھچ لیتا گیا۔ لیکن سب توں وڈا ظلم کالاباغ ڈیم اتے کیتا گیا جہنوں نواز شریف تے آصف زرداری نے ہمیشہ لئی دفن کرن دا اعلان کردتا تے فیر اسیں سیلاب دی نظر ہوناشروع ہو گئے۔ ایس سیلاب نے دوجے صوبیاں دی نسبت پنجاب نوں گھٹ متاثر کیتا اے کیوں جے چودھری پرویزالٰہی دی ہدایت اتے ادارے ویلے تے حرکت وچ آ گئے سن۔ امید اے چودھری پرویزالٰہی کالاباغ ڈیم دی تعمیروچ اپنا مثبت رول ضرور ادا کرن گے۔