’’احتجاج ہزارہ برادری تے حکومتی دلاسے‘‘

تحریر: اکرم عامر سرگودھا

ہزارہ قبیلے دے لوک بوہت سارے سانحات سہہ چکے نیں تے ایہناں دے نال پیش آن والے ہر واقعے وچ ایہناں نوں ٹارگٹ کر کے شہید کیتا جاندا اے، ہر وار ہزارہ قبیلے دے ارباب اختیار ویلے دے حکمراناں توں تحفظ منگدے نیں تے ہر سانحے د ے بعد ویلے دا حکمران ایس قبیلے نوں تحفظ فراہم کرن دا وعدہ کر کے ایہناں دے جذبات دا حصہ بن کے ایہناں نوں چپ کراندا آیا اے۔ جنوری 2013 وچ بلوچستان وچ ہزارہ قبیلے دے نال حالیہ واقعے تو ں وڈا المناک واقعہ پیش آیا جس وچ 86 بندے شہید ہوئے، ایہناں دیاں لاشاں بے گورو کفن پئیاں سن کہ ایس ویلے واقعے اُتے پی ٹی آئی دے سربراہ عمران خان نے سوال چکیا سی کہ ریاست کتھے اے؟ حکومت ملک وچ دہشت گردی نوں روکن وچ ناکام ہو چکی اے؟ ہزارہ قبیلے نوں تحفظ فراہم کیتا جائے؟ ایس ویلے ہزارہ قبیلے دہ شہداء نے نہ احتجاج دا راہ اپنایا تے نہ ای حکومت مخالف نعرہ بازی کیتی، نہ ای اداریاں نوں ہدف تنقید بنایا، بلکہ شہدا نوں پاکستانی جھنڈے وچ لپیٹ کے تدفین کیتی گئی، ایس ویلے پیپلز پارٹی دی حکومت نے ہزارہ قبیلے نوں تحفظ دی یقین دہانی کرائی تے کہیا سی کہ ایس المناک واقعے وچ اندرون ملک عناصر دے نال بھارت دی ایجنسیاں ملوث نیں۔ ایہناں نوں (شہداء دے ورثا) نوں انصاف ضرور ملے گا۔ ایس واقعے نوں 7 ورھے لنگھ گئے نہ تے کسے حکومت نے ہزارہ قبیلے نوں تحفظ فراہم کیتا تے نہ ای تحفظ لئی کوئی عملی اقدام چکیا گیا۔ ایس دوران ہزارہ قبیلے دے نال کئی سانحہ پیش آئے۔2021ء اک وار فیر ہزارہ قبیلے لئی دکھا ں دی نویں داستان لے کے آیا تے جنوری دے پہلے ای دناں وچ معدنیات دی کاناں وچ کم کرن والے ہزارہ برادری دے 11 کان کناں نوں بے دردی نال ابدی نیند سلا کے شہید کر دتا گیا ایہہ وی مستونگ واقعے وانگوں المناک تے دردناک سی۔ ہن دی وار ورثاء تے ہزارہ برادری نے شدید رد عمل دا اظہار کیتا تے احتجاج دا راہ اپنایا۔
توجہ طلب امر اے کہ ملک وچ ہر پاسے احتجاج، احتجاج ہو رہیا اے، اپوزیشن حکومت ڈیگن لئی کپتان دے خلاف احتجاج کر رہی اے، چارے صوبیاں دا کلیریکل سٹاف مراعات تے الائونسز دین، تنخواہواں وچ وادھے لئی سراپا احتجاج اے، سندھ ، پنجاب، بلوچستان، کے پی کے نال تعلق رکھن والی بہبود آبادی دی ہزاراں لیڈی ورکرز، سپروائزر ملازمت اُتے مستقل کرن لئی احتجاج کر رہیاں نیں، ینگ ڈاکٹر اپنے مطالبات منوان لئی اسلام آاد وچ دھرنے اُتے دھرنا دے رہے نیں، کنٹریکٹ اُتے کم کرن والے پروفیسر، استاد، محکمہ صحت، ایجوکیشن، محکمہ مال سنے دیگر اداریاں دے ملازمین آئے دن احتجاج کردے ہوئے مطالبہ کردے نظر آ رہے نیں کہ ایہناں نوں نوکریاں اُتے مستقل کیتا جائے تے مراعات و سہولتاں دتیاں جان، ایسے طرح عوام دا کوئی وی مسئلہ ہوئے تے اوہ احتجاج دا راہ اپناندی اے، احتجاج کرنا
کوئی بُرا عمل نہیں، اپنے حق لئی اواز اُچی کرنا ہر شہری دا بنیادی حق اے۔ پر احتجاج پرامن ہونا چاہیدا اے، ایس دوران نہ تے سرکاری املاک نوں نقصان اپڑانا چاہیدا اے تے نہ ای ملک دے قانون نافذ کرن والے اداریاں نوں بُرا بھلا کہنا چاہیدا اے کیوں جے ایہہ ادارے ای ملک و قوم دی حفاظت لئی دن رات کوشاں نیں تے ایہناں اداریاں دے جوان آئے دن ملک و قوم لئی قربانیاں دیندے نظر آندے نیں، ایہناں شہید ہون والیاں دے ورثاء نے تے کدی ملک و قوم نال شکوہ نہیں کیتا کیوں جے شہادت دا رتبہ مقدر والیاں نوں ملدا اے۔ ایہو جذبہ لے کے قوم دے جوان قانون نافذ کرن والے اداریاں وچ سروس جوائن کردے نیں ، وطن تے قوم دی حفاظت کردے شہید ہون والیاں دیاں لاشاں جدوں ایہناں دے گھر اپڑدیاں نیں تے شہداء دے ماں پیو، بھین بھرا ، رشتے دار ، دوست احباب ایس شہادت نوں فخر محسوس کردے نیں تے کہندے نیں کہ شہید نے ایہہ رتبہ پا کے دھرتی ماں نال محبت تے ایس دی حفاظت دا حق ادا کر دتا اے۔
گل کتھوں کتھے اپڑ گئی؟ گل ہو رہی سی ہزارہ قبیلے دے نال پیش آن والے حالیے واقعے دی، جس اُتے ہزارہ قبیلے نے لاشاں مین شاہراہ اُتے رکھ کے احتجاج کیتا، کڑکتی سردی تے جاڑے دے موسم وچ معصوم بچے، خواتین، بڈھے تے جوان ہزاراں دی تعداد وچ ایس احتجاج وچ شریک سن، احتجاج نوں منتشر کران لئی حکومت دے نمائندے وزیراعلیٰ بلوچستان جام میر کمال خان، وفاقی وزیر داخلہ شیخ رشید، وفاقی معاون خصوصی زلفی بخاری سنے کئی اہم حکومتی شخصیت موقعے اُتے اپڑے تے ہزارہ قبیلے دے واقعے دے بعد تشکیل دتی گئی ایکشن کمیٹی نال مذاکرات کیتے جیہڑے نتیجہ خیز ثابت نہ ہوئے، ایس دوران اپوزیشن جماعتاں دی قیادت بشمول بلاول بھٹو زرداری تے مریم نواز نے ورثا دی دل جوئی کیتی تے ایہناں نوں دلاسہ دتا۔ تے وزیراعظم نوں فوری مظاہرین دے کول اپڑ کے ایہناں دی داد رسی تے ہزارہ قبیلے نوں تحفظ فراہم کرن دا مشورہ وی دتا شاید بلاول بھٹو بھُل گئے سن کہ پیپلز پارٹی دی حکومت نے 2013 وچ ہون والے سانحے اُتے ہزارہ برادری نوں تحفظ دین دا وعدہ کیتا سی تے ن لیگ دی مریم بی بی نوں وی ایہہ یاد نہ رہیا 2015 وچ مسلم لیگ ن دی حکومت نے ہزارہ برادری دے تحفظ لئی عملی اقدامات چکن دا اعلان کیتا سی پر ہر دو وعدے وفا نہ ہوئے تے ایہہ سانحہ وی رونما ہو گیا، بلوچستان دے اک شہر توں شروع ہون والا احتجاج کراچی، لہور، اسلام آباد سنے پورے ملک وچ ودھ چکیا سی ملک دی اہم شاہراہواں اُتے رستے بلاک تے شہراں وچ نظام زندگی درہم برہم ہو چکیا سی، مظاہرین دی ایکشن کمیٹی بدستور مطالبہ کر رہی سی کہ وزیراعظم عمران خان آپ آن تے ایہناں دی گل و مطالبات سنن۔
مظاہرین سنے قوم دی اکثریت توقع کر رہی سی کہ وزیراعظم عمران خان شہداء دے ورثا دی دلجوئی لئی کوئٹہ ضرور اپڑن گے پر کپتان دے ایس بیان کہ اوہ کسے دی بلیک میلنگ وچ نہیں آن گے لواحقین لاشاں دفنان تے اوہ لواحقین دی داد رسی لئی کوئٹہ جان گے اُتے پرنٹ تے سوشل میڈیا اُتے تبصرے شروع ہو گئے جیہڑے ہجے تیکر جاری نیں، ہر کوئی اپنا اپنا نقطہ نظر تے فلسفہ بیان کر رہیا اے ،عوام دی اکثریت ایس گل اُتے نراض اے تے اپنے رد عمل دا اظہار کر رہی اے۔ وفاقی وزیر اطلاعات شبلی فراز، ترجمان پنجاب حکومت شہزاد گل و پی ٹی آئی دے کھلاڑی کپتان دا دفاع کر رہے سن کہ حکومت دے نمائندہ وفد تے مظاہرین وچ اک وار فیر مذاکرات ہوئے جیہڑے کامیاب ہو گئے، ایہناں
مذاکرات وچ حکومت تے مظاہرین وچ کیہ طے پایا ایہہ سوال ہجے باقی اے؟ تے چھ دن توں کوئٹہ سنے پورے ملک وچ جاری دھرنے ختم ہوگئے، وزیراعظم عمران خان شہداء دی تدفین دے کجھ گھنٹے بعد وعدے دے مطابق کوئٹہ اپڑے تے لواحقین نال اظہار تعزیت دے نال ہزارہ قبیلے نوں ہر طرح دے تحفظ دا یقین دلوایا تے قانون نافذ کرن والے اداریاں نوں ہزارہ قبیلے دی سکیورٹی ودھان دی ہدایت کیتی تے اپنے بلیک میلنگ دے بیان نوں پی ڈی ایم نال منسوب کر دتا پر پورے ملک وچ سیاسی و غیر سیاسی حلقیاں وچ ایہہ گل ہن وی زیر بحث اے کہ کپتان تدفین توں پہلے کوئٹہ کیوں نہیں گئے؟، کوئی ایہنوں تے ہم پرستی قرار دے رہیا اے، تے کوئی انجانا خوف ؟ کجھ نے تے ایتھوں تیکر کہہ دتا کہ احتجاج ہائی جیک ہو چکیا اے، کپتان جے گئے تے مظاہرین ایہناں دے استعفے دا مطالبہ کرن گے، سو ہر زبان طرح طرحدیاں بولیاں بول رہی اے۔
وزیر اعظم عمران خان نے شہداء دے ورثا تے ہزارہ قبیلے دے عمائدین نوں اک وار فیر ہر طرح دے تعاون دا یقین دلوایا اے ایسے طرح جس طرح ماضی وچ پیپلز پارٹی، مسلم لیگ ن دی حکومتاں دے ذمہ داران نے ہزارہ قبیلے نوں یقین دہانیاں کرائیاں سن، ایتھے شاید عمران خان بھُل گئے نیں کہ اوہناں نے 2013ء وچ ہزارہ قبیلے دے نال پیش آن والے واقعے اُتے ریاست دی کارکردگی اُتے کئی سوال چکے سن؟ جیہڑے ہن اپوزیشن کپتان اُتے چک رہی اے۔ بقول ہزارہ قبیلے دی احتجاج کروان والی ایکشن کمیٹی دے ذمہ داراں دے کہ ہزارہ قبیلے دے نال سانحہ اُتے سانحہ ہویا پر ریاست دا کوئی ذمہ دار ایہناں نوں کسے دور وچ تحفظ فراہم نہ کر سکیا تے کپتان جی مستونگ تے دہشت گردی دے دیگر واقعیاں دے بعد مچھ واقعے نے پوری قوم دے دلاں نوں زخمی کیتا اے، تسیں ہزارہ قبیلے تے قوم دے زخم اُتے مرہم لانا اے ایس لئی لوڑ ایس امر دی اے کہ ہزارہ برادری سنے پوری قوم نوں تحفظ دین لئی ریاست دے ارباب اختیار سخت اقدامات چکن، دہشت گرد تے تخریب کار عناصر دے نال آہنی ہتھاں نال نمبڑیا جائے؟ جے انج نہ کیتا جا سکیا تے فیر سانحات ہوندے رہن گے؟ ہزارہ بردری وانگوں قوم اپنے پیاریاں دے جنازے چکدی تے احتجاج کردی رہوے گی؟