”ـجنھے لہور نئی ویکھیا،او جمیا ای نئی”

لكهت:اختر سردار چودھری

ادب و صحافت ،سیاحت و ثقافت ،ماضی تے حال دی تاریخ دسدی اے کہ جس قدر لہور دے حوالے نال کتاباں، مضمون، یادداشتاں لکھیاں گئیاں نیں۔ کسے ہور شہر دے بارے وچ نہیں لکھیا گیا، لہور دے ماضی دے قصے کہانیاں نوں محفلاں، فلماں دا موضوع بنایا جاندا اے۔ لہور شہر برصغیر دے پرانے علاقیاں وچوں اک اے تے ایہہ ہمیشہ توں اہم تجارتی گزر گاہ تے ثقافت دا مرکز رہیا اے جس دا ماضی بوہت رنگین جد کہ ایتھے دی تعمیرات پاکستان دے دیگر علاقیاں دے مقابلے وچ بے حد منفرد نیں۔ لہور پاکستان دا دوجا وڈا شہر تے انتظامی لحاظ نال صوبہ پنجاب دا صوبائی دارالحکومت وی اے۔ لہور پاکستان دا دل اے جنہوں اک تاریخی، تجارتی تے ثقافتی مقام دی حیثیت حاصل اے۔
اونج تے لہور دے حوالے نال بوہت ساری کتاباں لکھیاں جا چکیاں نیں پر حال ای وچ شائع ہون والی اک کتاب ’’واقعات لاہور‘‘ نے اک نویں تاریخ رقم کیتی اے، کتاب دے مصنف محمد نعیم مرتضی ایس توں پہلاں وی تن کتاباں لکھ چکے نیں۔ مصنف اردو، تاریخ تے پنجابی ادب وچ ایم اے دی ڈگریاں دے حامل نیں تے ایم اے پنجابی وچ پنجاب یونیورسٹی توں گولڈ میڈل وی حاصل کر چکے نیں۔محمد نعیم مرتضیٰ شعبہ تعلیم تے ادب وچ اک معروف ناں اے ادب و صحافت وچ اوہ کسے تعارف دے محتاج نہیں۔پچھلے دناں لہور پریس کلب وچ ایہناں نال ملاقات ہوئی تے اوہناں نے اپنی نویں آن والی کتاب واقعات لاہور عنایت کیتی۔
’’ واقعات لاہور ‘‘ محمد نعیم مرتضیٰ دی مرتب کردہ اک خوبصورت کتاب اے، جس وچ برصغیر دے پہلے مسلمان بادشاہ توں لے کے اج تیکر لہور وچ ہون والے واقعات نوں قلم بند کیتا گیا اے جس وچ بوہت سارے واقعات دلچسپ تے عجیب وی نیں تے کجھ واقعات، دردناک تے افسردہ کر دین والے خوفناک وی نیں۔ کتاب اک معلومات دا بیش بہا خزانہ اے، ایس وچ 1206ء توں لے کے 2016ء تیکر لہور وچ ہون والے 590 اہم واقعات نوں 280 صفحیاں اُتے مشتمل کتاب وچ شامل کیتا گیا اے، مینوں تے آپ پنج سو توں ودھ واقعات دا علم تیکر نہیں سی بلکہ انج کہہ لوئو معلومات نال بھرپور کتاب اے ہر اک واقعہ پڑھن والے قاری اُتے گہرا اثر چھڈ جاندا اے۔
کتاب ’’ واقعات لاہور ‘‘اک خاصے دی شے اے جس وچ سرزمین لہور وچ رونما ہون والے نکے توں نکے تے وڈے توں وڈے ہون والے واقعے نوں بڑی خوبصورتی دے نال پیش کیتا گیا اے کیوں جے ایہناں واقعات نوں اک تھاں یکجا کرنا اک اوکھا کم اے تے ایس نوں کامیابی نال ہمکنار کرن اُتے مصنف نوں داد تحسین پیش کیتا جانا چاہیدا اے۔ کتاب نوں معلوماتی وی کہیا جا سکدا اے جس وچ لہور نال جڑے ہر ایس اہم واقعے نوں حصہ بنایا گیا اے۔ کتاب وچ شامل ہر اک واقعہ پڑھن والے قاری لئی اک حیران کن ثابت ہوندا اے، کتاب وچ انج انج دے واقعات موجود نیں جنہاں نوں پڑھدے ہوئے قاری دی عقل دنگ رہ جاندی اے۔ ناصر کاظمی لہور نال اپنی محبت دا کجھ انج تذکرہ کردے نیں۔
شہر لاہورتیری رونقیںدائم آباد
تیری گلیوں کی ہوا کھینچ کے لائی مجھ کو
کتاب ’’ واقعات لاہور ‘‘ تاریخ دے طالب علماں لئی اک انمول خزانہ اے ، کتاب نوں پڑھدے ویلے بندہ کدھرے دور خواباں تے خیالاں دی دنیا وچ کھو جاندا اے۔ کدھرے حیرانی و پریشانی وچوں لنگھنا پیندا اے تے کدھرے کوئی واقعہ پڑھ کے اکھاں کھلیاں دی کھلیاں رہ جاندیاں نیں۔ میرے خیال وچ اج دے پرفتن دور وچ جتھے ہر انسان مصروفیت نال بھرپور زندگی وچ گم اے تے نعیم مرتضیٰ صاحب نے اک بوہت ای خوبصورت معلومات کتاب شائع فرما کے اک بوہت وڈا کارنامہ سرانجام دتا اے، بلکہ انج کہہ لوئو کہ ’’ واقعات لاہور ‘‘ دا تاریخ وچ ناں امر کر دتا اے۔
اسلامی تاریخی، بین الاقوامی، تفریحی، سچے تے سبق آموز واقعات نوں اک تھاں اکٹھا کرنااک بوہت ای اوکھا ترین کم اے، جس اُتے مصنف نوں خراج تحسین پیش کیتا جانا چاہیدا اے تے معلومات نال بھرپور ایس عظیم تحفے نوں پورے ملک دی ساری لائبریریاں دا حصہ وی بنایا جانا چاہیدا اے کیوں جے ایس کتاب وچ موجود تاریخی واقعات ایس توں پہلے آن والی کتاباں وچ موجود نہیں۔ ایس لئی تاریخ دے طالب علماں لئی ایس کتاب دا مطالعہ کرنا بوہت ضروری اے۔ واقعہ نکا ہوئے یا وڈا واقعہ ای اکھواندا اے پچھلے اٹھ سو داہ ورھے دے عرصے وچ شہر لہور وچ رونما ہون والے واقعیاں وچوں اہم ترین واقعے ایس کتاب وچ درج نیں۔ کتاب ’’ واقعات لاہور ‘‘ اپنی نوعیت دی اک انوکھی، منفرد، دلچسپ تے معلوماتی کتاب اے جس نوں لہور دی تاریخ دے حوالے نال اک سنگ میل قرار دتا جا سکدا اے۔ مصنف محمد نعیم مرتضیٰ دی ایس توں پہلے وی شائع ہون والی معلومات کتاباں نے کامیابیاں حاصل کیتیاں نیں جنہاں وچ اک کتاب، نمک کا شہر، کھیوڑہ دے ناں توں اے جیہڑی اک انتہائی معلوماتی کتاب اے کھیوڑہ دی ڈیڑھ سو سالہ تاریخ وچ کسے وی زبان وچ شائع ہون والی ایہناں دی ایہہ پہلی کتاب اے۔ ایہناں دی دوجی کتاب طالب علماں لئی (سوالاً جواباً) جامع مطالعہ پاکستان دے ناں توں اے جد کہ لہور ای دے حوالے نال اک کتاب پہلے وی شائع ہو چکی اے جس دا ناں نیا لاہور اے۔ لہور لوکاں دا پسندیدہ ترین شہر منیا جاندا اے جس طرح آکھدے نیں کہ جس نے لہور نہیں ویکھیا اوہ جمیا نہیں۔
لہور نوں پاکستان دا دل، محبوب دا شہر وی کہیا جاندا اے۔ لہور دے ہجر وچ معروف شاعرہ شبنم شکیل لہور توں وچھڑن دا نوحہ اپنی اک غزل ’’ مجھ سے لاہور نے شبنم یہ غزل لکھوائی‘‘ وچ آکھدیاں نیں:
لاہور پیچھے رہ گیا ہم باوفا مگر
اس شہر بے مثال سے آگے نہیں گئے
اپنے محترم دوست محمد نعیم مرتضیٰ نوں دل دی اتھاہ گہرائیاں نال ’’ واقعات لاہور ‘‘ دی اشاعت اُتے مبارکباد پیش کرنے آں تے کتاب دی کامیابی لئی دعا گو آں۔ میری ایہناں نال اک مودبانہ گزارش وی اے کہ آن والی نویں کتاباں وچوں سب توں پہلے واقعات پاکستان تے فیر پاکستان دے دیگر چار وڈے شہراں، اسلام آباد، فیصل آباد ، ملتان تے کراچی اُتے وی اک اک کتاب شائع کیتی جائے کیوں جے ایہہ چارے وڈے شہر وی اپنی مثال آپ نیں تے تاریخی حیثیت رکھدے نیں۔ تے ایہناں اُتے وی لکھ کے اک نویں تاریخ رقم کیتی جائے۔