احتیاط تے ذمہ داری دا احساس

لكهت:سعد اللہ شاہ

کنج دل تباہ میں کیا ہے بچا ہوا
اک نقش پائے یار ہے حیرت بنا ہوا
سچ مچ نفس زدہ ہے چراغ مزار دل
کچھ کچھ جلا ہوا ہے تو کچھ کچھ بجھا ہوا
ہائے کیہ کریئے‘ دلیپ کمار دے بارے سن دے گئے تے خیال سو سی تے جا بیٹھا کہ بچپن دا استعارا اے انج ای سوچن لگا کہ دلیپ نے زندگی دے سارے موسم ویکھے۔ انج ای خیال آیا مسئلہ ایہہ وے کہ ہن کیہ ہووے گا۔ میں دلیپ دا مداح واں پر کالم میرا کسے ہور حوالے نال اے زندگی دا بانکپن اخلاقیات تے مشتمل اے۔ ایہ بڑا ای اہم موضوع اے جہنوں میں چھیڑن دی کوشش کراں گا ایہ فطرت دی سچائی وانگوں پاکیزہ تے جان فزا اے۔ تسیں اک شخصیت نہیں ہوندے سگوں جدوں تسیں لب کھولدے او یاں کسے نال معاملہ کردے او تے ایہ تہاڈے ڈی این اے دا پتہ دیندا اے یاں سوکھے لفظاں وچ تہاڈا حسب نسب تے خاندانی پس منظر جھلکدا اے۔ چلو ایہ وی نہ سہی گھٹو گھٹ تہاڈی تعلیم یاں کسب تربیت تے ضرور سامنے آئوندا اے۔ حضرت علیؓ ہوراں فرمایا سی سچ بولو کہ کہ ایہ یاد نہیں رکھنا پیندا۔ انج ایہ سچ وی کیسا بنیادی وصف اے کہ سچا بندہ جھوٹھ دی لوڑ ای محسوس نہیں کردا یاں انج کہو کہ جھوٹ سچے بندے دی زبان تے آندا ای نہیں ایہدے الٹ جھوٹھے بندے دا سچ وی معتبر نہیں ہوندا اک شعر یاد آگیا:
سچ گھٹے یا بڑھے تو سچ نہ رہے
جھوٹ کی کوئی انتہا ہی نہیں
میرا دل کردا اے کہ سوشل میڈیا نال وابستہ اپنے دوستاں اگے التجا کراں کہ اوہ اپنی پچھان دا ضرور خیال کرن اوہ دلچسپ تے پرلطف گلاں ضرور کرن پر اوہناں دی صحت دا خیال ضرور رکھن سنیاں سنائیاں گلاں تحقیق کیتے بناں پوسٹ نہ بنان۔ تسیں اپنا اعتبار تے وقار بنائو تسیں کم دی گل کرو تے بھاویں اوہدے وچ شگفتگی بھرو یاں اوہنوں ادب و شاعری دا تڑکا لائو فضول گلاں جہناں دا کوئی سر پیر نہ ہووے تسیں سیاستداناں لئی چھڈ دیو۔ میرا کہن دا مقصد اے کہ گل تسیں دلیل نال کرو۔ تہاڈی گل سند ہونی چاہیدی اے کتھے میر یاد آئے:
سارے عالم پر ہوں میں چھایا ہوا
مستند ہے میرا فرمایا ہوا ہوا
انج تے ساڈی صف اول دی شاعرہ تے ادیبہ نے اک پوسٹ لائی کہ جہدے وچ باقاعدہ مولانا اشرف علی تھانوی دے حوالے نال لکھیا سی کہ کڑیاں نوں تعلیم نہ دتی جاوے تے خاص طور تے جغرافیہ دی کہ راہ دا پتہ لگن تے کڑیاں نکل جاندیاں نیں۔ تھلے مولانا اشرف علی تھانوی المعروف بہشتی زیور والے لکھیا سی۔ میں پوسٹ پڑھی تے محترمہ نوں بڑے ادب نال گزارش کیتی کہ ایہ جے اے مزاح اے تے ایہدا انداز ایہ نہیں ہونا چاہیدا۔ میں اوہناں نوں کہیا کہ اوہناں دا ملک وچ اک ناں اے تے اوہناں دی گل نوں سند سمجھیا جاوے گا۔ جواب وچ اوہناں نے لکھیا کہ کسے دوست نے انج دسیا سی وغیرہ وغیرہ۔ تسیں یقین کرو لوکاں نوں تے بہانہ چاہیدا اے ایہدے تے مذہب بیزار لوکاں نے کمنٹس دی بارش کر دتی۔ مینوں تکلیف ہوئی کہ اک وڈے عالم دین دے کھاتے وچ تسیں آپ ای غلط ملط چیز پا رہے او۔ میں محترمہ توں دلیل تے ثبوت منگیا کہ کیہ واقعی ایہ گل بہشتی زیور وچ اے درمیان وچ کئی خدائی فوج دار ٹپک پئے کہ اوہ دلیل دین گے۔ میں اوہناں توں ایس تحریر دا سکرین شاٹ منگیا۔ وعدہ دے باوجود اوہ نہ دے سکے دوجے لوک وی ایس بحث وچ شریک ہو گئے۔ دوستاںنے سکرین شارٹس گھلے تے پتہ لگا کہ معاملہ اُکا وکھرا اے۔ مولانا نے بچیاں نوں تعلیم دین دی گل ای نہیں سگوں اوہناں نوں ہنر یعنی کشیدہ کاری وغیرہ سکھان دی وی تلقین کیتی اے۔ اوہ تے بچیاں دی تعلیم دے حوالے نال روشن خیال نیں۔ کہنا میں ایہ چاہنا واں کہ سانوں بناں تحقیق کوئی گل نہیں کرنی چاہیدی مولانا اشرف علی تھانوی تے اک بڑے وڈے تے برگزیدہ عالم سن۔ ایہ وڈے لوک سن کہندے نیں جدوں اعلیٰ حضرت احمد رضا خان بریلوی دا انتقال ہویا تے مولانا اشرف علی تھانوی نے قرآن خوانی کروائی تے دعا‘ شاگرداںنے پچھیا کہ اوہ تے تہانوں کیہ کیہ کجھ کہندے سن۔ تھانوی صاحب نے فرمایا کہ اعلیٰ حضرت عشق دے جس مقام تے سن اوہ ٹھیک کہندے سن۔
میرے دوستو! میں کسے تعصب وچ نہیں لکھ رہیا۔ تسیں اوہناں دا اخلاص ویکھو اوہ اقبال پڑھن تے آئوندے تے ساڈے ورگے شاعر دنداں وچ انگلیاں پا لیندے۔ قدرت نے اوہناں نوں بڑے ڈھیر اخلاص دے نال عشق مصطفی عطا کیتا سی۔ اوہناں دا جنازہ لہور دی تریخ بن گیا۔ علماء کرام دے بارے آپ دا رویہ بڑا محتاط ہونا چاہیدا اے۔ کسے دے بارے وچ وی کوئی پوسٹ لان توں پہلاں سو واری سوچو کہ کدی تسیں جھوٹ تے اختراع دا شکار تے نہیں ہو رہے۔ دوجی گل ایہہ کہ جے تسیں اک مستند تے سنجیدہ دانشور او تے لکھاں لوک ایس گل نوں سچ سمجھن گے تے جدوں جھوٹ نکلے گی تے تہاڈا کیہ بچے گا۔ ایویں ای اپنے مہربان سیف الدین سیف دا شعر یاد آ گیا:
ایک سے ایک ہے غارت گر ایمان یہاں
اے مرے دل کہ اللہ نگہبان یہاں
تسیں حیران ہو رہے ہوو گے کہ میں کالم وچ اوہناں محترمہ دا ناں نہیں لکھیا میں سمجھنا واں کہ ایہو بہتر سی۔ مقصد تے اک چنگی گل قارئین تک اپڑانی سی۔ تسیں وی کوشش کرو کہ جہڑی گل دل نوں نہ لگے اوہدے تے دلیل منگو۔ علمائے دین دا احترام ساڈے تے لازم اے اوہ لوک جہناںنے دین لئی اپنیاں زندگیاں صرف کر دتیاں کہندے نیں اک زمانہ سی کہ والدین اپنی بچیاں نوں شادی تے بہشتی زیور وی دیندے سن۔ تسیں ایہدے نال اختلاف کر سکدے او پر اختلاف لئی کوئی علم وی تے ہونا چاہیدا اے پر اجہی گل اوہناں نال منسوب کرنا جہدا اوتھے وجود ای نہیں تے ایہ سدھا سدھا بہتان اے۔ چلو کالم دا اختتام سیف صاحب دی ایس غزل دے مقطع توں ہو جاوے:
سیف کیا خوب زمانے کی ہوا بدلی ہے
تخت طائوس پہ آ بیٹھے ہیں دربان یہاں