پروفیسر محمد احمد شاد دی یاد وچ سیمینار

مقررین نے مرحوم دی خدمات نوں سراہندے ہوئے ایہناں نوں خراج تحسین پیش کیتا

عتیق انور راجہ

صدارتی ایوارڈ یافتہ، اک سو توں ودھ کتاباں دے مصنف، سینکڑے طلبہ دے استاد پروفیسر محمد احمد شاد اچھے خاصے چلدے پھردے کجھ دناں دی بیماری دے بعد اللہ نوں پیارے ہو گئے۔ پروفیسر صاحب نال پہلی ملاقات اودوں ہوئی جدوں آپ اپنے کجھ شاگرداں دے نال مینوں لبھدے ہوئے میرے دفتر تشریف لیائے۔ جناب دے چہرے اُتے بڑی دلفریب مسکراہٹ سی تے گلاں توں پتہ چلدا سی کہ آپ کنہے سچے تے سادہ انسان نیں۔ سلام دعا دے بعد پروفیسر صاحب کہن لگے راجہ صاحب! میں بوہت مہینیاں توں تہانوں لبھ رہیا سی۔ علم و ادب لئی تہاڈی کوششاں نوں ویکھ کے دل بے تاب سی کہ جلدی توں جلدی تہاڈے نال ملاقات ہوئے تے اج ایہہ ملاقات ممکن ہو ای گئی اے۔ فیر ایس دےبعد مشاعریاں تے دوجی تقریبات وچ پروفیسر صاحب نال ملاقاتاں دا سلسلہ چل پیا۔ جدوں وی ملدے آپ دے چہرے تے لفظاں وچ محبت ای محبت ہوندی ۔

واقعی وڈے انسان سن، میں ہمیشہ آپ نوں پرخلوص تے ادب پرور انسان دے روپ وچ ویکھیا۔ لاک ڈائون توں پہلے ساڈے اک مشاعرے وچ تشریف لیائے تے مینوں کہیا راجہ صاحب ! نویں لوکاں دا موقع دین دا جیہڑا سلسلہ شروع کیتا اے ایہنوں جاری رکھنا ۔ تسیں نویں لوکاں، خواتین تے طلبہ نوں خاص طور تے متحرک کیتا اے تہاڈی کوششاں دی وجہ نال شہر دی ادبی محفالں وچ پجاہ دے نیڑے نویں شاعراں دا وادھا ہویا اے۔ پروفیسر صاحب نال آخری ملاقات ایہناں ولوں منعقدہ اک محفل نعت دے موقعے اُتے ہوئی۔ آپ نے تقریب توں کافی دن پہلے مینوں پابند کر دتا سی کہ ایس محفل وچ ضرور شرکت کرنی اے۔ پہلی ملاقات نال آخری ملاقات تیکر ایہناں دے چہرے اُتے اک ای طرح دی مٹھی مسکراہٹ ویکھن نوں ملدی رہی۔اللہ پروفیسر محمد احمدد شاد نوں جنت الفردوس وچ ا علیٰ مقام عطا کردیوے۔ کجھ دن پہلے ساڈے دیرینہ پرانے ادریس ناز نے پروفیسر صاحب دی یاد وچ ’’استاد کا معاشرے کی ترقی میں کردار‘‘ دے ناں توں اک نجی کالج وچ باوقار سیمینار دا اہتمام کیتا۔ جس وچ مقررین نے اک پاسے مرحوم دی خدمات نوں سراہندے ہوئے ایہناں نوں خراج تحسین پیش کیتا تے نال معاشرے دی ترقی لئی استاد دے کردار اُتے خوب صورت انداز وچ روشنی پائی۔ پروفیسر ثنا تے شفیق انصاری نے بوہت خوبصورت لفظاں دا چنائو کردے ہوئے نظامت دے فرائض انجام دتے۔ جناب ادریس ناز نوں تقریر اُتے ملکہ حاصل اے موضوع دی مناسبت نال لفظاں دا چنائو ایہناں دا خاصہ اے۔ تے ایس لحاظ نال مبارک باد دے وی مستحق نیں کہ اوہ اک عرصے توں شہر وچ علمی و ادبی سرگرمیاں جاری رکھے ہوئے نیں۔

میرا اک مدت توں ایہہ مننا اے تے پنڈ توں لہور تیکر ہون والی تقریب وچ میں ایہہ پیغام دین دی کوشش کیتی اے کہ جے اسیں واقعی معاشرے نوں ترقی دینا چاہندے نیں تے سانوں پرائمری سکول تے محلے دی مسجد وچ انج دے لوک تعینات کرنے ہون گے جیہڑے باعلم، باعمل تے باکردار ہون۔ جنہاں دا مقصد قوم دے مستقبل ’’طلبہ و طالبات‘‘نوں اخلاقی روایات، اقدار تے قانون دا احترام کرن والا شہری بنانا ہوئے۔ اسیں بچپن وچ اک دور ویکھ رکھیا اے جدوں استاد دا کردار مثالی ہویا کردا سی لوک دل نال استاد دی عزت کیتا کردے سن۔ پر افسوس ہن اک عرصے توں اسیں استاد نوں اوہ احترام دینا چھڈ دتا جس دا اوہ حقدار اے۔ جدوں معاشرے نے استاد نوں عزت نہ دتی تے قابل لوکاں نے ایس شعبے ول آنا ای چھڈ دتا۔ اج حالت ایہہ وے کہ بوہت سارے تعلیم یافتہ نوجوان چنگی نوکری دے انتظار وچ ایس شعبے وچ آ رہے نیں تے جویں ای ایہناں نوں کوئی پرکشش نوکری ملدی اے اوہ شعبہ درس و تدریس نوں خیر باد کہہ دیندے نیں۔ استاد نوں عزت نہ دین دا سب توں وڈا نقصان ایہہ وے کہ ہن بوہت سارے پڑھے لکھے لوک دیہاڑی داراں وانگوں ایس مقدس کم نوں انجام دین وچ لگے ہوئے نیں ایہناں وچ اکثریت دا مقصد صرف ’’پریڈ ‘‘دے حساب نال پیسیاں دا حصول اے۔ اسلام روحانی باپ دا درجہ دے کے ایہہ اعلان کردا اے کہ اصل وچ استاد دا مقام بوہت قدر و منزلت والا اے۔ صرف اک کلاس دی حد تیکر نہیں بلکہ اک طالب علم لئی استاد ساری زندگی قابل احترام ہونا چاہیدا اے جدوں علامہ اقبال نوں انگریز سرکار نے ’’سر‘‘ خطاب دین دا اعلان کیتا تے حکیم الامت حضرت ڈاکٹر علامہ محمد اقبال نے کہیا کہ پہلے ایہناں دے استاد نوں خطاب دتا جائے فیر اوہ کوئی خطاب اپنے لئے قبول کرن۔ کہندے نیں سرکار نے پچھیا جناب آپ دے استاد محترم دی کوئی تصنیف کوئی کتاب کوئی کارنامہ؟ جس دے جواب وچ علامہ اقبال نے فرمایا کہ میرے استاد دا کارنامہ میری شکل وچ تہاڈے ساہمنے موجود اے۔