سیدناحضرت عمر فاروقؓ

عتیق انور راجہ

اج دی جمہوری، اشتراکی تے سرمایہ دارانہ حکومتاں دی اصلاحات، قواعد و ضوابط، طرز ہائے زندگی تے ہر سو سائٹی دا موازنہ حضرت عمر فاروقؓ دے دور نال کریئے تے حضرت عمر فاروقؓ دی اصلاحات تے کارنامیاں اُتے وڈے وڈے فلاسفر تے حکمران ایہناں نوں خراج پیش کردے نظر آندے نیں ۔ دنیا دا کوئی حکمران تے اسکالر حضرت عمرؓ دی اصلاحات نوں نظر انداز کیتے بغیر سستے انصاف اُتے مشتمل ریاست دی گل مکمل نہیں کر سکدا۔ حضرت عمر ؓ دے عدالتی نظام وچ رشوت، سفارش، جھوٹی گواہی ، جانب داری تے بے ایمانی دا تصور تیکر نہیں سی۔ خود خلیفہ وقت وی عدالت دے روبرو پیش ہو کے جواب دین دا پابند سی۔ آپ ؓدے دور وچ کئی محکمیاں دا قیام عمل وچ لیایا گیا جنہاں وچ فوج تے پولیس، جیل خانہ دی ایجاد، بیت المال یا خزانہ، پبلک و نظارات نافہ ، فوجی چھائونیاں۔نہر ابی موسیٰ، نہر معقل، نہر سعد، نہر امیر المومنین آپؓ دے دور وچ کھدوائی گئیاں۔مہمان خانے، قید خانے، مکہ معظمہ توں مدینہ منورہ تیکر چوکیاں تے سرائے تعمیر کروائے۔ سڑکاں تے پلاں دا انتظام کیتا۔ مختلف علاقیاں وچ نویں شہر آباد کرائے۔ حضرت عمرؓ دے دور خلافت وچ مفتوحہ علاقیاں دا کل رقبہ 2251030 مربع میل بیان کیتا جاندا اے۔ فاروقی فوج نوں خاص طور اُتے ہدایت کیتی جاندی سی کہ بالاں، بڈھیاں تے عورتاں نوں نہ ستایا جائے، فاتح ہون دے بعد انسانی قتل عام تے اک پاسے، ہرے بھرے درختاں تیکر کنڈے دی اجازت نہیں سی، مسلمان حکام مفتوحہ اقوام دے نال انج دا عدل و انصاف کردے سن کہ ساری رعایا ایہناں دی گرویدہ ہو جاندی تے اسلامی حکومت نوں خدا دی رحمت تصور کرن لگدی۔ حضرت عمر فاروقؓ دے دور خلافت وچ مجلس شوریٰ دا قیام عمل وچ لیایا گیا۔ مجلس شوریٰ دے ا رکان مختلف علاقیاںدا دورہ کردے تے موقع اُتے ای لوکاں دے مسائل حل کردے تے ایہناں نوں مکمل انصاف فراہم کردے۔ کہیا جاندا اے کہ آپ نوں مخبراں دے ذریعے ہر علاقے دے حالات دا بروقت پتہ چل جاندا سی۔ حضرت عمرؓ بالطبع غیور واقع ہوئے سن ، آیت حجاب نازل ہون توں پہلے عرب وچ پردہ دا رواج نہیں سی۔ حضرت عمر ؓ دی غیرت ایس بے حجابی نوں ناپسند کردی سی۔ بار بار رسول اللہ ﷺ توں ملتجی ہوئے کہ آپ پردہ دا حکم دین، آپ ؓ دی خواہش دے بعد ای آیت حجاب نازل ہوئی۔ علماء بیان کردے نیں کہ قرآن پاک دی اٹھارہ آیات آپ ؓ دی خواہش دے بعد نازل ہوئیاں۔ حضرت عمرفاروق رضی اللہ تعالیٰ عنہ نوں 26 ذوالحجہ 23 ہجری نوں ابولولو فیروز نامی پارسی غلام نے دوران نماز زخمی کر دتا زخماں دی تاب نہ لیاندے ہوئے یکم محرم نوں دنیا توں رخصت ہو گئے۔ 10 ورہے چھ مہینے چار دن حکومت کر کے عمر فاروق رضی اللہ تعالیٰ عنہ نے عدل و انصاف دے انج دے کارنامے سرانجام دتے جس دی دنیا وچ مثال نہیں ملدی۔
حضرت عمر فاروقؓ دے دستر خوان دا جائزہ لئیے تے روٹی تے روغن زیتون توں گزارا کردے۔ 18ھ وچ عرب وچ قحط پیا، حضرت عمرؓ نے سارے صوبیاں توں غلہ منگوایا تے ہر کسے نوں اک جنہا اناج دین دا حکم جاری کیتا ایس اُتے اک بندے نے کہیا کہ کیہ غلام لئی وی ؟ فرمایا ہاں غلام لئی وی۔ حضرت عمر ؓ نے اپنا رہن سہن نہایت سادہ رکھیا، تعظیم و تکریم نوں دلوں ناپسند کردے سن۔ اک دفعہ کسے نے کہیا ، میں آپ اُتے قربان! فرمایا انج نہ کہو،ایس توں تہاڈا نفس ذلیل ہو جائےگ، خلافت دی حیثیت نال فاروق اعظم ؓ نے اپنا رہن سہن نہایت سادہ رکھیا، پتہ نہ چلدا سی کہ خلیفہ کون اے؟ حضرت عمر ؓ نے خود نمونہ بن کے مسلماناں نوں مساوات دا انج دا درس دتا سی کہ حاکم و محکموم تے آقا و غلام دے سارے امتیازات ختم ہو گئے تے اک ساڈے اج دے سیاست دان، حکمران تے کماندار نیں کہ جیہڑے اپنے واسطے ہر طرح دی مراعات حاصل کرن دے بعد خود نوں عوام دا خادم، عوام دا مسیحا؟ عوام دا ترجمان تے عوام دا نگہبان اکھواندے پھردے نیں۔ کروڑاں روپے مالیت دی سینکڑاں گڈیاں قلعہ نما عالیشان محلات وچ قیام کرن والے ساڈے سیاسی راہنما ایہہ چاہندے نیں کہ لوک ایہناں نوں اپنا نجات دہندہ سمجھدے رہن۔لُٹ مار دے ارباں ڈالر باہر دے ملکاں وچ لے جان والے چاہندے نیں کہ ایہناں دی سیاسی زندگی دے احیاء لئی عوام اپنی جاناں قربان کرن۔پر جے میاں نواز شریف واقعی عوام لیڈر ہوندے تے اپنی زندگی نوں پُر تعش نہ بناندے چلے جاندے تے اج عوام ہر طرح توں ایہناں دے نال کھڑے ہوندے۔ ساڈے علماء جمعہ دے بیانات وچ رو رو کے حضرت عمر فاروق ؓ دا جانشین منگدے نیں پر حضرت عمرؓ وانگوں منبر اُتے کھڑے ہو کے اپنی منی ٹریل دین نوں تیار نہیں ہوندے۔