کجھ نصیحتاں پلّے بنھ لوو

امرجلیل

پچھلے چھیاسی ورھے توں وعظ‘ نصیحتاں‘ درس سن دے سن دے میرے بھیجے دی ہارڈ ڈسک بھر گئی اے۔ ہن میرے بھیجے وچ ہور مشوریاں تے صلاحواں لئی گنجائش نہیں۔ اگلے وقتاں وچ اجہی صورتحال نوں کہندے سن ہائوس فل‘ میں سوچیا اے کہ سر میں نویں سوچ‘ نویں خیالات‘ نویں گل لئی تھاں بنانی چاہیدی اے۔ سر یعنی کھوپڑی بذات خود وڈی ہو نہیں سکدی ایس لئی کھوپڑی نوں کھنگالنا پوے گا۔ نصیحتاں‘ مشوریاں تے اپدیشاں دے ڈھیر نوں سر چوں کڈھنا پوے گا۔ میں ایہدا طریقہ کار سوچ لیا اے۔ ایہ میری اپنی سوچ نہیں۔ ایہ پاکستانی حاکماں دی سوچ اے جو میں یعنی اک محکوم نے اڑا لئی اے۔ پچھلی کئی دہائیاں توں اک دور دے حاکم اقتدار توں ہتھ دھون دے بعد بیرونی قرضے دا بھار آن والی نویں حکومت دے موڈھیاں تے پا جاندے نیں پاکستان وچ حکومتاں بدل جاندیاں نیں پر حالات اوہو رہندے نیں یعنی حکومتاں بدل جاندیاں نیں پر حالات نہیں بدلدے۔ آن والی حکومت پچھلی حکومتاں دے لئے ہوئے قرضے وچ ہور قرض ملا کے آن والی نویں حکومتاں دے سر مڑھ جاندی اے۔ انج وی سیانے کہہ گئے نیں کہ بھار اوناں چکنا چاہیدا اے جناں سہہ سکو۔ اسیں اپنی اپنی حد بندیاں تے احاطیاں وچ پیدا ہونے آں ساڈی سب دی زندگی وچ کجھ وی لامحدود نہیں۔ قدرت نے فرداً فردا ساڈے سب لئی حداں تے انتہاواں مقرر کر دتیاں نیں۔ قدرت نے تہانوں ڈھیر دولت تے آسانیاں نال نوازیا اے۔ پر تسیں اک ای وقت وچ دو تن چار مکاناں وچ نہیں رہ سکدے۔ تسیں اک ای وقت وچ دس غسل خانیاں وچ نہا نہیں سکدے۔ تسیں اک ای وقت وچ دس پلنگاں تے لیٹ نہیں سکدے۔ تسیں اک ای وقت وچ اک توں ودھ کرسیاں تے بہہ نہیں سکدے۔ تسیں اک وقت وچ اک توں ودھ گڈیاں وچ سفر نہیں کر سکدے۔ ایہ ہو ای نہیں سکدا کہ تہاڈا سر کسے وکھری گڈی وچ سفر کر رہیا ہووے تے تہاڈیاں لتاں کسے دوجی گڈی وچ تے بانہواں کسے تریجی گڈی وچ سفر کر رہیاں ہون تے تہاڈا دھڑ کسے چوتھی گڈی وچ سفر کر رہیا ہووے۔ تسیں اکو ا‘ تسیں عدد واحد او‘ تسیں اپنے آپ نوں ونڈ نہیں سکدے۔ تسیں اپنے آپ نوں ونڈ نہیں سکدے۔ اسیں جدوں دنیا توں رخصت ہونے آں اودوں اک ای قبر وچ اترنے آں۔ اک ای چتا وچ سڑنے آں۔ میرے لئی دو قبراں نہیں بن سکدیاں۔ میرے لئی دو چتاواں نہیں جل سکدیاں۔ اسیں اک ہونے آں‘ اکلے ہونے آں‘ عدد واحد ہونے آں۔ جدوں آخری سفر تے جانے آں اودوں وی اکلے ہونے آں۔ دوجا کوئی ساڈا ہم سفر نہیں ہوندا۔ ایہ ڈرائونی گلاں میں اپنے ولوں تہانوں نہیں سنا رہیا۔ ایس قسم دیاں گلاں میں اپدیشاں‘ لیکچراں‘ نصیحتاں تے وعظاں وچ سنیاں نیں۔ ایہ میری اختراع نہیں ایہ میرے اپنے گھڑے ہوئے قصے نہیں۔
دنیا وچ ہوندے ہوئے اسیں جناں وی گند پھیلانے آں‘ جنی وی نفرت ونڈنے آں‘ جنیاں وی عداوتاں پالنے آں‘ جنے وی دکھ تے تکلیفاں دنیا نوں دینے آں۔ ایہناں ساریاں کثافتاں دا قافلہ ساڈا ہم سفر ہوندا اے۔ ایس لئی ڈرو نہ‘ سفر آخرت وچ بہت کجھ تہاڈا ہم سفر ہووے گا۔ مرن دے بعد کیہ ہوندا اے؟ لکھاں کروڑاں ورھیاں تے محیط تریخ وچ اک وی مثال نہیں ملدی جہدے تے مر جان دے بعد کسے مرے ہوئے بندے نے واپس آ کے دسیا ہووے کہ مرن دے بعد اوہنے کیہ کجھ ویکھیا! یعنی کہ مر جان دے بعد اوس بندے نوں کہڑے کہڑے تجربیاں توں گزرنا پیا۔ اج اک وی مثال نہیں ملدی کہ جہدے وچ مر جان والے بندے نے دوبارہ زندہ ہو کے‘ واپس آ کے اکھیں ویکھیا حال بیان کیتا ہووے کہ مرن دے بعد اوہنے کیہ ویکھیا‘ کیہ محسوس کیتا۔ تریخ دے پنے کجھ نہیں دسدے ایس لئی میں اپنے بچے امر‘ اکبر تے اینتھونی نوں اک سنی سنائی گل دسنا چاہنا واں‘ تے گزارش کرنا واں کہ اوہ ایس گل تے آپس وچ لڑنا چھڈ دین کہ مدرٹریسا مرن دے بعد جنت وچ گئی ہووے گی یاں دوزخ وچ؟ جس طرح انسان نے دھرتی نوں ونڈ دتا اے بالکل اوسے طرح مرن دے بعد والی دنیا وی ونڈی ہوئی اے۔ مدرٹریسا کرسچین سن‘ مرن دے بعد اوہ ہیون وچ ہووے گی‘ سادھوواسوائی ہندو‘ مرن دے بعد اوہ سورگ وچ ہون گے۔ مولانا عبدالستار ایدھی مسلمان سن‘ فوت ہون دے بعد اوہ جنت وچ ہون گے۔ جو فیصلے ہو چکے نیں اوہناں تے میرے بچو‘ تسیں تنے کیوں اک دوجے نوں چیر پھاڑن لئی تیار رہندے او؟۔٭