بندیاں نوں احساس دی لوڑ

عورتاں دے اک معروف سرکاری کالج وچ انگلش دا پیریڈ سی کہ اک طالبہ زور زور نال رونے لگی ٹیچر نے پڑھانا چھڈ کے نسی نسی اوہدے کول جا اپڑی۔ بڑی نرمی نال پچھیا کیہ گل اے؟ بیٹی کیوں رو رہی ایں؟ اوہنے ڈسکورے بھردے جواب دتا میرے فیس دے پیسے چوری ہو گئے نیں بیگ وچ رکھے سن کسے نے کڈھ لئے نیں۔ ٹیچر نے اک کڑی نوں اشارا کردے ہوئے آکھیا کہ کمے دے دروازے بند کر دیو کوئی باہر نہ جاوے ساریاں دی تلاشی ہووے گی۔ ٹیچر نے سامنے دیاں تن لائناں چوں طالبات دی آپ تلاشی لئی تے فیر اوہناں نوں پوری کلاس دی طالبات دیاں جیباں چیک کرن تے بستیاں دی تلاشی دی ہدایت کر دتی۔ کجھ دیر بعد دو کڑیاں دی تکرار توں اچانک کلاس اک واری فیر شور نال گونج اٹھی ٹیچر اپنی کرسی توں اٹھدے ہوئی بولی:
کیہ گل اے؟
مس تلاشی لین والی طالبہ بولی… انجم اپنے بیگ دی تلاشی نہیں لین دے رہی۔ ٹیچر اوتھے تڑک نال بولی پیسے فیر ایہنے چرائے ہون گے انجم تڑپ کے بولی نہیں’ نہیں مس میں چور نہیں آں’ چور نہیں تے فیر بیگ دی تلاشی لین دے’ نہیں’ انجم نے کتاباں دے بیگ نوں سختی نال اپنے سینے دے نال لا لیا نہیں میں تلاشی نہیں دیواں گی۔ ٹیچر اگے ودھی اوہنے انجم توں بیگ کھوہن دی کوشش کیتی پر اوہ کامیاب نہ ہو سکی۔ اوہنوں غصہ آ گیا ٹیچر نے انجم دے منہ تے چنڈ مار دتی اوہ زور زور نال رون لگی۔ ٹیچر فیر اگے ودھی اجے اوہنے طالبہ نوں مارن لئی ہتھ چکیا ای سی کہ اک بارعب آواز گونجی… رک جائو’ ٹیچر نے پچھے مڑ کے ویکھیا تے اوہ پرنسپل سن پتہ نہیں کدوں کسے نے اوہناں نوں خبر کر دتی سی… اوہناں نے طالبہ تے ٹیچر نوں اپنے دفتر وچ آن دی ہدایت کیتی تے واپس پرت گئیاں… پرنسپل نے پچھیا کیہ معاملہ اے’ ٹیچر نے سارا ماجرا کہہ سنایا… اوہناں نے طالبہ توں نرمی نال پچھیا ”توں پیسے چوری کیتے نیں؟ نہیں’ اوہنے نہ وچ سر ہلا دتا… انجم دی اکھاں وچ اتھرو بھر آئے سن’ بالفرض من وی لیا جاوے… پرنسپل متانت نال بولیاں’ جدوں ساری طالبات اپنی اپنی تلاشی دے رہیاں سن توں انکار کیوں کیتا؟ انجم خاموشی نال میڈم نوں تکن لگی۔ اوہدی اکھاں چوں دو موٹے موٹے اتھرو نکل کے اوہدے چہرے تے پھیل گئے۔ ٹیچر نے کجھ کہنا چاہیا’ جہاندیدہ پرنسپل نے ہتھ چک کے اوہنوں روک دتا پرنسپل دا دل طالبہ دا چہرہ ویکھ کے اوہنوں چور منن تے تیار نہیں سی فیر اوہنے تلاشی دین دی تھاں تماشا بننا گوارا کیوں کیتا… ایہدے وچ کیہ راز اے؟ اوہ سوچن لگی… تے فیر کجھ سوچ کے ٹیچر نوں کلاس وچ جان دا کہہ دتا… پرنسپل نے بڑی محبت نال انجم نوں اپنے سامنے والی سیٹ تے بٹھا کے فیر استفسار کیتا اوہنے خاموشی نال اپنا بیگ اوہناں دے حوالے کر دتا۔ پرنسپل نے اشتیاق’ تجسس تے دھڑکدے دل نال بیگ کھولیا… پر ایہ کیہ کتاباں کاپیاں دے نال اک کالے رنگ دا پھولا پچکیا ہویا شاپر بیگ وی باہر نکل آیا۔ طالبہ نوں انج لگا جیویں اوہدا دل سینے چوں باہر نکل آیا ہووے۔ انجم دیاں ہچکیاں بجھ گئیاں پرنسپل نے شاپر کھولیا اوہدے وچ کھائے ادھ کھائے برگر’ سموتے تے پیزے دے ٹکڑے’ نان کجھ کباب تے دہی دی چٹنی وچ ڈبی چکن دیاں بوٹیاں… سارا معاملہ پرنسپل دی سمجھ وچ آ گیا… اوہ کمبدے وجود دے نال اٹھی روندی ہوئی انجم نوں گلے لا کے آپ وی رون لگ پئی… انجم نے دسیا میرا کوئی وڈا بھائی نہیں… دوجے تن بھین بھرا اوہدے توں چھوٹے نیں والد صاحب ریٹائرمنٹ توں پہلے ای بیمار رہن لگ پئے سن گھر وچ کوئی ہور کفیل نہیں پنشن نال گزارا نہیں ہوندا بھکھ توں مجبور ہو کے اک دن رات دا فاقہ سی ناشتے وچ کجھ نہیں سی کالج آن لگی تے بھکھ تے نقاہت نال چلنا اوکھا ہو گیا۔ میں اک تکہ کباب دی دکان دے اگوں گزری تے کچرے وچ کجھ نان دے ٹکڑے تے ادھ کھانا اک چن پیس پیا ویکھیا بے اختیار اٹھا کے کھا لیا قریبی نل توں پانی پی کے اللہ دا شکر ادا کیتا۔ فیر انج کئی واری ہویا۔
اک دن میں دکان دے تھڑے تے بیٹھی ڈھڈ دا دوزخ بھر رہی سی کہ دکان دا مالک آ گیا اوہنے مینوں ویکھیا تے ویکھدا ای رہ گیا ندیدیاں وانگوں نان تے کباب دے ٹکڑے کھاندا ویکھ کے پہلے اوہ پریشان ہویا فیر ساری گل اوہدی سمجھ وچ آ گئی اوہ اک نیک تے ہمدرد انسان ثابت ہویا میں اوہنوں اپنے حالات سچ سچ دس دتے اوہنوں بڑا ترس آیا ہن اوہ کدی کدی میرے گھر کھانا وی گھل دیندا اے تے گاہکاں دا بچیا ہویا کھانا’ برگر وغیرہ روزانہ شاپر وچ پا کے اپنی دکان دے باہر اک مخصوص تھاں تے رکھ دیندا اے۔ جو میں کالج آندے ہوئے چک کے کتاباں دے بیگ وچ رکھ لینی آں تے جاندے ہوئے گھر لے جانی آں۔ میرے امی ابو نوں پتہ اے میں کئی واری ویکھیا اے لوکاں دا بچیا ہویا کھانا کھان ویلے اوہناں دی اکھاں وچ اتھرو ہوندے نیں۔ بھین بھرا چھوٹے نیں اوہناں نوں کوئی پتہ نہیں’ اوہ تے اک دوجے توں کھوہ کے وی کھا جاندے نیں۔ایہ چھوٹی جہی سچی کہانی کسے وی درد دل رکھن والے نوں جھنجھوڑ کے رکھ سکدی اے۔
اسیں غور کریئے’ تھوڑا جیہا دھیان دیئے تے ساڈے آل دوالے بہت ساریاں اجیہاں کہی ان کہی کہانیاں دے کردار بکھرے پئے نیں۔ ایہناں سفید پوشاں لئی وی جمہوری حکومت کجھ نہیں کردی۔ اجہے پسے’ کچلے’ سسکدے تے بلکدے لوکاں نوں کوئی فرق نہیں پیندا کہ پاکستان وچ کوئی ڈکٹیٹر راج کر رہیا اے یاں جمہوریت دا بول بالا اے… پتہ نہیں کنے لکھاں تے کروڑاں لوکاں دا اک ای مسئلہ اے دو وقت دی وٹی’ جو بلک بلک کے تھک گئے نیں۔ اے پاکستان دے حکمرانوں… اللہ واسطے رحم کرو’ غریباں نال ہمدردی کرو۔ اوہناں نوں حکومت یاں شہرت نہیں دو وقت دی روٹی چاہیدی اے۔ حکمران غربت دے خاتمے لئی اناج سستا کر دین تے پتہ نہیں کنے لوگ خودکشی کرن توں بچ جان… یقینا ساڈے وچوں کسے نے کدی نہیں سوچیا ہووے گا کہ اسیں روزانہ کناں کھانا ضائع کرنے آں تے کنے لوک بھکھ’ افلاس پاروں دانے دانے لئی محتاج نیں۔ رزق دی حرمت تے بھکھے ہم وطناں دا احساس کرنا ہووے گا حکمران کجھ نہیں کردے نہ کرن اسیں اک دوجے دا خیال کریئے اک دوجے دے دل وچ احساس اجاگر کریئے ایہو اخوت دا تقاضا اے ایسے طریقے نال اسیں اک دوجے وچ خوشیاں ونڈ سکنے آں۔ بقول خواجہ میردرد
دردِ دل کے واسطے پیدا کیا انساں کو
ورنہ اطاعت کے لیے کچھ کم نہ تھے کرو بیاں