بیتے دن

لکھت:عطاء الحق قاسمی

ساڈے شعرائے کرام ول عہد جوانی دا ذکر وکھو وکھ حوالیاں نال ملدا اے۔ ایہ دور یاد تے ساریاں نوں آندا اے پر ایہدا تخلیقی اظہار اللہ دی دین اے جہڑا کسے دے نصیب وچ نہیں، عدیم ہاشمی آکھیا سی
یوں دبائے جا رہا ہوں خواہشیں
جیسے اک عہدِ جوانی اور ہے
نجیب احمد کہندا اے
یہ جوانی تو بڑھاپے کی طرح گزرے گی
عمر جب کاٹ چکوں گا تو شباب آئے گا
اور پیر و مرشد میر تقی میر کہتے ہیں
عہدِ جوانی رو رو کاٹا، پیری میں لیں آنکھیں موند
یعنی رات بہت تھے جاگے، صبح ہوئی آرام کیا
تے میں اوہناں لوکاں وچوں آں جہناں نوں اپنی عمر دا ہر دور بہت عزیز اے۔ مینوں جتھے اپنا عہد جوانی عزیز سی اوتھے عمر دا ایہ حصہ وی بہت چنگا لگدا اے۔ اصل گل اوہ زاویہ نظر اے نال تسیں حالات و واقعات نوں ویکھدے او۔ میں دراصل اج اپنے عہد جوانی دی شوخیاں یاد کرنا چاہندا سی تے ایہ جو میں اجے تمہید بنھی سی اوہ یقینا بلاوجہ سی، پر میرا مقصد غالباً سٹارٹ لینا سی جہڑا میں لے چکیا آں، سو اپنے طالب علمی دے زمانے وچ میرا اک دوست سی جہنوں اسیں مرزا، مرزا کہندے سی۔اک واری میں کجھ دناں لئی کالج نہ گیا تے اوہنے میرے تے اپنے سانجھے دوستاں دے ساہمنے کف افسوس ملدے تے اکھاں وچ اتھرو بھریاں دسیا کہ عطا پچھلے دیہاڑ اچانک قضائے الٰہی توں انتقال کر گیا اے۔ ایہدے تے دوستاں وچ صف ماتم بچھ گئی (ایہ میرا خیال اے) پر الگے دیہاڑ جدوں میں کالج اپڑیا تے اوہ مینوں ویکھ کے بہت خوش ہوئے (ایہ وی میرا اپنا خیال اے) تے اوہناں نے مینوں مرزا دی کارگزاری توں آگاہ کیتا۔ اوس ویلے میں چپ رہیا پر ایس واقعہ دے اک ورھے بعد میں انتہائی غم زدہ چہرے لئے کالج اپڑیا تے دوستاں نوں ایس دردناک حادثے دی اطلاع دتی کہ مرزا اپنی زمیناں تے پنڈ گیا ہویا سی اوتھے اک اڑیل گھوڑے تے سواری دے دوران اوہدا اک پیر زین دے پائیدان وچ پھس گیا تے اوہ کئی سو میٹر تے رگڑاں کھاندا آخر کار اپنے خالق حقیقی نال جا ملیا۔ ایہ خبر سن کے پریشان تے سارے دوست ہوئے پر مرزا دے اک اک انتہائی قریبی دوست انوار نے تے زاروقطار رونا شروع کر دتا۔ اوہنے اوسے ویلے سائیکل پھڑی تے مرزا دے گھر اپڑ گیا۔ دستک دین تے مرزا دا نکا بھرا باہر نکلیا، انوار نے ہچکیاں لیندیاں آکھیا بڑا افسوس ہویا، اللہ تعالیٰ تہانوں صبر جمیل عطا فرمائے۔ اتفاق نال اوہدے کسے عزیز دا کجھ دن پہلاں انتقال ہویا سی، چنانچہ مرزا دے بھرا نے آکیا اللہ نوں ایہو منظور سی ایہدے تے انوار نے مرحوم دی صفات بیان کرنا شروع کیتیاں تے ایس کسرتی جسم دی تعریف کردیاں فرمایا کیہ باڈی سی اللہ جانے کیہ وجہ سی کہ مرزا دے بھرا نوں ایہ تعریف چنگی نہیں لگی تے اوہنے اوہنوں دھکے دے کے باہر کڈھ دتا۔ وجہ سانوں بعد وچ پتہ لگی کہ فوت ہون والی کوئی عورت سی۔میں جہڑے کالج دا طالب علم سی حسن اتفاق نال اوسے کالج وچ میری تعیناتی بطور لیکچرار ہوئی، اوتھے میرے اک کولیگ سن۔ موصوف شاعر وی سن، صرف شاعر نہیں سگوں شاعری وچ عجیب و غریب تجربات وی کردے رہندے سن۔ اک دن اوہ کالج آئے تے سر تے پٹی بنھی ہوئی سی تے پٹی چوں تازہ خون نظر آ رہیا سی، اوہ کدھرے سائیکل توں ڈگ گئے سن۔ میں کمرے وچ داخل ہویا تے اوہناں نوں مخاطب کرکے آکھیا اوہ تہانوں تے بہت سٹاں آئیاں نیں، کیہ مشاعرہ پڑھ کے آرہے او؟ ایہدے تے اوہ شدید غصے دی حالت وچ میرے ول آئے پر میں ایہناں دناں کافی تیز دوڑ سکدا سی، عہد جوانی انج ای تے یاد نہیں آندا۔مجید نظامی صاحب نے جدوں نوائے وقت توں علیحدگی دے بعد ندائے ملت کڈھیا تے میں اوہناں دے نال ندائے ملت وچ چلا گیا۔ اوتھے شروع شروع وچ تنخواہواں ویلے تے نہیں ملدیاں سن تے جدوں ملدیاں سن تے قسطاں وچ ملدیاں سن۔ ایس لئی وی اخبار دے جنرل منیجر رانا نور پرویز دے دفتر وچ اوہناں نوں سلا م کرن جانا پیندا سی تے اوہناں دی حسب توفیق تعریف و توصیف کرنی پیندی سی۔ اک دیہاڑے ہجوگوئی تے مائل ہوئی تے میں کجھ شعر لکھ کے اوہدیاں کاپیاں سارے دفتر وچ ونڈ دتیاں تے اک کاپی مجید نظامی صاحب نوں وی گھل دتی۔ ایہ مجید صاحب دی خوش ذوقی سی کہ اوہ میرا کلام بلاغتِ نظام پڑھ کے بدمزہ نہ ہوئے سگوں اک اطلاع دے مطابق اوہناں نے ایہدی داد وی دتی، اوہ شعر ایہ سن۔
کل رات قرض خواہوں کو مشکل سے ٹال کر
دفتر جو پہنچے سب نے دی تنخواہ کی خبر
تنخواہ لینے پہنچے تو بولا یہ کیشئر
فی الحال کتنے پیسوں میں ہو جائے گی گزر
میں نے کہا کہ میرا تو جینا عذاب ہے
ہاتھوں سے قرض خواہوں کے مٹی خراب ہے
ہنس ہنس کے کیشئر نے میری داستاں سنی
پھر یہ دیا جواب کہ اب چھوڑ شاعری
بنتے ہیں چار سو تیرے فی الحال چار رکھ
پیوستہ رہ شجر سے امید بہار رکھ
بہرحال تنگی دا ایہ زمانہ جلدی لنگھ گیا تے فیر اوہدے بعد تنخواہ کدی لیٹ نہ ہوئیتے آخر وچ حاجی صالح محمد صدیق (مرحوم) دا اک شرارتی جملہ۔ پہلی گل ایہ کہ حاجی صاحب حاجی نہیں سن جیویں حافظ عزیر احمد حافظ نہیں ، اک کیشئر سن جہناں دا چہرہ لقوہ نال ونگا ہو چکیا سی۔ اک دن حاجی صآحب نوں کجھ ایڈوانس رقم دی لوڑ محسوس ہوئی، اوس دیہاڑے کیشئر صاحب نجانے کیوں غصے وچ سن۔ اوہناں نے سخت لہجے وچ انکار کیتا تے حاجی صاحب نے اک جملہ اجیہا آکھیا جہدی توقع ایہناں ورگے سنجیدہ بندے توں نہیں سی۔ کہن لگے برادر تسیں سدھے منہ گل نہیں کر سکدے؟ ایہدے تے حیرت انگیز طور تے ساڈے اوس کیشئر دوست دا وی ہاسا نکل گیا۔