8اکتوبر تے رمضان دا چن

سعد اللہ شاہ

چاند دیکھا ہے تو حسرت ر بھی نکالی جائے
چاندنی جتنی بھی ممکن ہو چرا لی جائے
یہ سمندر بھی تو پانی کے سوا کچھ بھی نہیں
اس کے سینے سے اگر لہر اٹھا لی جائے
ویکھیا جاوے تے واقعی انسان دے اندر روح اے تے جذبہ ای تے ہے جیویں چن دے اندر چاندنی‘ سورج دی تمازت تے سمندر دے کنڈھیاں توں سر ٹپکدیاں موجاں۔ ایہ تے صرف گل کرن دا بہانہ سی نہیں تے چن ساڈے وَس وچ اے تے نہ سمندر‘ پر چن وچ کوئی گل ہے ضرور کہ سمندر نوں اپنے ول کھچدا اے تے اوہدے وچ مدوجزر پیدا کر دیندا اے ایسے طرح چکور دا وی مسئلہ اے تے ساڈا وی کہ روزہ وی اوہنوں ویکھ کے بن دا اے تے عید وی۔ شاید ہمیشہ ساڈے نال اکھ مچولی ضرور کھیڈدا اے ایہدے تے ضرور گل کراں گے پر ایس توں پہلاں اک وڈی خبر جو سانوں کھچ رہی اے کہ پنجاب اسمبلی الیکشن موخر ہو کے اٹھ اکتوبر نوں چلے گئے نیں۔ اٹھ اکتوبر توں ساڈا خیال اک پرانے واقعے ول چلا گیا کہ گوجرانوالہ د یاک نامور وزیر کسے تھاں تقریر کرن گئے تے اوہناں نے باقاعدہ بوٹی لائی یعنی جو اوہناں نوں لکھ کے دتا ہویا سی پڑھنا شروع کر دتا اک تھاں 12 اکتوبر لکھیا ہویا سی تے پتہ نہیں اوہناں نے کیوں یاں کیویں انج پڑھ لیا کہ ہاسے دے غبارے چھٹ گئے تے نال کھڑے لوک وی حیران رہ گئے اوہ باراں اکتوبر نوں باراں کبوتر پڑھ گئے۔ بس سانوں انج لگا کہ ایہ اکتوبر نہیں سگوں کبوتر اے جو کسے نے ہیٹ توں چوں کڈھیا اے۔ خیر ہیٹ تے کدی کدی شہبازشریف صاحب وی پاندے نیں تسیں سوچ رہے ہوو گے کہ میں ایویں ای گل چوں گل کڈھی جا رہیا واں تے جناب لسی وی انج ای… جنی مرضی ودھا لوو کہ ایہ لڑائی دی طرح تے ہوندی اے۔ تسیں من لوو کہ اٹھ مارچ دے شیڈول تے شفاف تے آزادانہ انتخابات ممکن نہیں سن ایسے لئی تے حالات دا جائزہ لیا گیا تے پوری حکومتی مشینری ایس کم تے لگی رہی کہ کسے طرح ایہ انتخابات اٹھ اکتوبر تے جا سکدے نیں جواب پہلے پتہ ہووے تے سوال سوکھا ہو جاندا اے فیر اک محاورہ سامنے آ کے باں باں کرن لگا یاں منمنان لگا کہ بکرے دی ماں کدوں تک خیر مناوے گی۔ اپنا یار جمشید مسرور یاد آیا:
ضبط کرتے تو لب یار کو وا ہونا تھا
حرف انکار سہی کچھ تو ادا ہونا تھا
تے دوستو! ایہ تے سیاسی سیاست دا حال تے ہن چن تے فیر اترنے آں کہ ایہنے سانوں ہن دی واری وی خراب کیتا۔ عشاء دی نماز دے بعد اسیں کجھ دیر بیٹھے رہے تے فیر تنگ آ کے وتر پڑھ لئے کہ کدھروں خیر دی خبر نہیں آ رہی۔ کجھ تے موسم انج دا سی تے کجھ چن نے وی اولھے رہنا پسند کیتا سی پر واپس آئے کہ کجھ رمضان شریف توں پہلاں کرن والے کم جو رہ گئے نیں کر لیے کہ اجے اسیں آزاد آں پر ایہ کیہ ہویا ساڈے منصوبے دھرے دے دھرے رہ گئے کہ اچانک مسجد توں اعلان ہو گیا کہ تراویح لئی آ جائو۔ انج دا ای کجھ عید تے وی ہوندا سی ہن دے رمضان تے ہو گیا ایس واری تے پوپلزئی والا معاملہ وی نہیں ہویا۔ چن توں سانوں فواد چوہدری وی یاد آئے۔ اوہ مولانا منیب الرحمن نال وی ٹکرا گئے۔ انج وی چن ویکھنا اک بہت پیارا کم ہوندا سی۔ وڈے بچھے ای نہیں بچے وی چن ویکھ کے خوش ہوندے دعا منگدے۔ اک دوجے نوں آغاز رمضان دی مبارک دیندے۔ ایہ رمضان دا چن ہووے تے یقینا عید دا چن وی نہ ہووے۔ محاورہ تے ایہو بنیا کہ یار توں تے عید دا چن ہو گیا ایں۔ ہن سانوں تے رمضان دے چن تے وی اوہو انتظار کرنا پیا۔ بہرحال الحمدللہ اسیں پوری تراویح پڑھی لوک جوق در جوق گھراں چوں نکل آئے‘ ظاہر اے ایہ مہینہ برکتاں تے رحمتاں لٹن والا اے۔ ہر عبادت دا ثواب ودھ جاندا اے اک گل ہور دسدا جاواں کہ رات گئے گھر والیاں نے کہیا کہ آٹا نہیں اے نہیں تے بازار دے پراٹھے کھانے پین گے خوش قسمتی نال کجھ دکاناں کھلیاں سن پنج کلو دا چکی آٹا ساڑھے اٹھ سو روپیے دا ملیا بھاویں ایہ کھنڈ توں مہنگا ہو چکیا اے دکھ ایہدے تے ہوندا اے کہ ایس آٹے تے لوک مرن لگ پئے نیں مفت آٹا لین دی کوشش وچ کجھ لوگ زندگی ہار چکے نیں۔ مفت آٹا دینا یاں لنگر کھولنا کوئی حل نہیں مستقل بنیاداں تے کوئی کم کیتا جاوے۔ مفت آٹا تے لنگر کھولن توں زیادہ اذیت ناک ہویا۔ عارف پروہنا نے کہیا سی کہ ایہو عوامی زبان اے:
آٹا مہنگا تیل وی مہنگا
ہن سجناں دا میل وی مہنگا
کجھ ہور گلاں وی کرن والیاں سن جدوں پچھلے دناں زلزلہ آیا لوک کلمہ پڑھدے ہوئے گھراں چوں نکل آئے ظاہر اے ذہن وچ ترکی تے شام دا زلزلہ اجے تازہ اے کہ جہدے وچ ڈھیر سارا نقصان ہویا اے سید ضیا حسین نے دو شعر گھلے:
جب خود کو بڑا جاننے لگتے ہیں کبھی ہم
وہ آکے بتاتا ہے ہمیں ذات ہماری
دھرتی کو جو تھوڑا سا ہلاتا ہے کبھی وہ
یوں یاد دلاتا ہے وہ اوقات ہماری
کیہ کیتا جاوے۔ اسیں کیہ تے ساڈی حیثیت کیہ‘ بس ایہو کہ اللہ دی یاد توں غافل نہ ہوو اوہ اصل وچ تے پیار کرن والا اے اپنی مخلوق نال‘ صد شکر کہ اوہنے سانوں ماہ رمضان عطا کیتا کہ منگ لوو جو منگنا اے اوہدے سامنے بس جھولی پھیلان دی دیر اک سیکنڈ نہیں لگا تامعاف کرن وچ۔ آخری گل ایہ کہنا چاہواں گا کہ تسیں قرآن پڑھو تے بھاویں اک دن وچ اک آیت پڑھو پر اوہنوں سمجھ کے پڑھو اوہ آیت تہاڈے تے اک جہان آ شکار کر دیوے گی جس تحریر نال تہانوں سچی محبت ہووے تے اوہنوں سمجھن دی تسیں کوشش تے کردے او ساڈے رب دی گل ساڈے لئی اے تے اسیں اوہنوں کیوں نہیں سمجھنا چاہندے۔ ذرا سوچو‘ سلامت رہو۔٭