عارف لوہار دی زندگانی ظفر اقبال ظفر دی زبانی

منے پرمنے پاکستانی فوک گلوکار عارف لوہار دی حیاتی دے پہلو جہڑے میرے اُتے عیاں ہوئے

ظفر اقبال ظفر

مصنف ظفر اقبال دی کتاب ظفریات دا اک دلکش مضمون‘ میرا ہمزاد عارف لوہار
اک دن ٹی وی اتے پنجاب دے منے پرمنے فوک گلوکار عارف لوہار دا گیت چل رہیا سی کہ میری ماں عارف لوہار نوں ویکھ سن کے کہن لگی ایہہ میرا بھراں اے۔ مینوں انج محسوس ہویا جیویں ماں بولی پنجابی تے لوہار دا رشتہ اپنے ہون دا اعلان کر رہیا اے۔ میری ماں عارف لوہار دی فین اے۔ مینوں ایہہ جان کے خوشی ہوئی تے میں نیت کر لیتی کہ عارف لوہار نال اپنی ماں دی ملاقات کروا کے ایس خوشی نوں روح توں محسوس کراں گا۔ مینوں نہیں پتہ سی کہ ایہہ خواہش قدرت دے انکشافات دی راہ ثابت ہووے گی جو طلب تڑپ چاہت عزت محبت ادب جئی کیفیات دا روپ دھاردی چلی جاوے گی۔
میڈیا دی اک زنانی جہڑی اوہناں دے انٹرویوز کر چکی سی۔ اوہناں کولوں عارف بھراں دا نمبر منگیا تے اوہناں نے عارف بھراں نال میرا تذکرہ کر کے نمبر دی اجازت لے کے مینوں بھیج دتا۔ میں وائس میسج کیتا کہ مینوں ماں بولی پنجابی دے فروغ تے تہاڈا انٹرویو کرنا اے جو انڈین پنجاب تے پاکستانی پرنٹ اینڈ الیکٹرونک میڈیا اتے آوے گا ۔ جواب وچ عارف بھراں دا وائس میسج وی آ گیا کہ تسیں میرے گھر چار وجے تشریف لے آئو تاں جے میں اپنے بھراں نوں انٹرویو دے سکاں۔ میں عارف بھراں دے کول پہنچیا خوشگوار ملاقات وچ خشبودار گلاں اپنائیت دا اوہ احساس ملیا کہ روح معطر ہوگئی۔
اسیں مزاج انسان راحت روح ہوندا اے انج دے لوکاں دی ذہنی قلبی فنی تخلیقی زینت و آرائش قدرت اپنے غیر مرئی ہتھاںنال کردی اے۔ میں سوچدا سی کہ عارف بھراں کسی وی کلام نوں اپنی گائیکی وچ آب حیات کیویں پلا لیندے نیں تے ایہدا اک راز انج پتہ چلیا کہ اج تک اوہناں نے جنے وی کلام گائے نیں ایسے طرحاں نعت حمد توں پیسے نہیں لیندے۔ انٹرویو ریکارڈ ہویا جو شاہ مکھی تے گر مکھی زبان وچ انڈیا پاکستان وچ شائع ہویا میں عارف بھراں دی قدر دانی تے مہربانی دے سامنے اپنا دامن وڈا کرن دی کوشش وچ لگیا رہیا۔ واٹس اپ تے وائس میسج وچ اوہناں دی قدر عزت محبت اتے مبنی خشبودار گلاں دے جواب وچ کئی واری برابری دے لفظ تلاش کرن وچ نکام ہو کے خموشی وچ جکڑ جاندا جیویں بندہ سپیچ لس ہو جاندا اے۔ کجھ عرصہ مگروں میرے اک دوست عرفان احمد دی وجہ نال مینوں غلاف کعبہ دا ٹکڑا نصیب ہویا۔ میںہور کی فرمائش کیتی کہ مینوں عارف بھراںنوں ایہہ مقدس تحفہ دینا اے۔ قدرت نے ایہدا انتظام وی کروادتا تے میں عارف بھراں نوں ایس مقدس تحفے بارے دسیا جہدا سندے ای اوہناں دے دل دی دھڑکن تیز ہو گئی۔ خوشی دے عالم وچ شکر خداوندی نال لبریز جواب ملیااسیں ملاقات دا ویلا بناندے رہے تے ویلا سانوں اک دکھ دی گھڑی نال ملان جا رہیا سی کہ 27رمضان المبارک نوں ہارٹ اٹیک نے اوہناں دی شریک حیات نوں اوہناں کولوں کھوہ کے خدا دے حوالے کر دتا۔
روح دے آنگن وچ سوگ دا سماں اندرونی جہاں نوں ویران کر گیا۔ میں قل دے ختم تے تعزیت لئی حاضر ہویا۔ فاتحہ پڑھ کے افطاری لئی اوہناں دے سامنے بیٹھیا سی۔ چہرے توں ماسک اتاریا تے مینوں ویکھدے ای دونویں ہتھ اسمان ول چک کے کہن لگے ویکھو بھراں قدرت نے کیہ قربانی لے لیتی اے۔ میں وی اسمان ول ہتھاں دا اشارہ کردیاں خدا دے حکم دی وضاحت کیتی۔ مینوں سامنے توں بلوا کے اپنے کول بٹھا لیتا۔ کہن لگے تہاڈے غلاف کعبہ والے تحفے دا میں اوہناں نال تذکرہ کیتا سی۔ اوس زنانی نے میرے نال سولہ سال ایس طرح لنگھائے سن جیویں کوئی عبادت وچ جی رہیا ہووے۔ میں کہیا بھراں اوہناں دے پردے توں شرم و حیا دا پتہ چلدا اے کہا وہناں نوں کسی نامحرم نے اج تک نہیں ویکھیا۔ کہن لگے اوہ میری شرم و حیا دا خدا ولوں انعام سی۔میری پاکیزگی دا ظاہری نمونہ سی۔ اوہنے سارا جہاں میری ای اکھاں نال ویکھیا سی۔ اپنی زندگی وچ ای بالاں نوں کہیا کردی سی تہاڈے پیو اندر میرے توں چنگی ماں لکی اے۔
مگر مینوں کیہ پتہ سی کہ مینوں اوہدے مگروں اوہنوں اپنے اندر زندہ رکھ کے بالاں نال جینا ہووے گا۔ اوہدا مقام اہمیت میرے وجود وچ ایس طرحان وس گیا اے کہ میں اوہدے مگروں وی اوہدی جگہ کسی ہور زنانی نوں دین لئی خود نوں رضامند نہیں کر پاواں گا جد کہ عارف بھراں دے والد حاجی عالم لوہرا نے چار ویا کیتے سن۔ بیویاں نوں اک جئے لباس تے زیور پواندے سن۔جہناں وچ اک ماں عارف بھراں نوں بہت ماریا کردی سی۔ ہوش سنبھالن تے پتہ چلیا کہ اوس ماں نے اوہانں نوں اپنے ڈھڈ توں جنم دتا اے۔ عارف بھراں چاہندے تے والد دی روح توں اجازت لے کے دوجا ویاہ کر سکدے سن مگر اوہناں نے خود دے نال بالاں وچ وی اوس زنانی دے پیار تے مقام وچ کسی نوں شریک کرنا گوارا نہیں سمجھیا۔ عارف بھراں دے اتھرو میری اکھاں توں ٹپکدے ہوئے میرے چہرے دا وضو کروا رہے سن۔ اوہناں دے اتھرو وی اوہناں دے دل وچ ٹپک رہے سن مگر کمال دا ضبط تے صبر جہنے اپنے بالاں تے چاہن والیاں نوں اک کمزور پیو دا سامنا نہیں کروایا۔ جو خود نوں نظرانداز کردے نیں اوہناں دے اجرو انعام دی ذمہ واری قدرت چک لیندی اے۔ اکثر لوک انساناں نوں جسمانی حالت نال ملدے نیں مگر کجھ لوک ایسے وی ہوندے نیں جہڑے انسانی جسماں وچ وسن والی روحاں نال ملاقات کردے نیں۔ عظیم روحاں دی عظمتاں دا اندازہ جسم دے طے شدہ مزاج توں ظاہر ہوندا اے کہ لباں اتے شکوہ شکایت نہیں رکھدے۔ ہر مشکل تے خموش تے ہر مصیبت اتے شکر دے عادی ہوندے نیں۔ ایہہ ایسی نایاب لذت اے کہ وڈے نشے تے حسین توں حسین خڈوخال وچ نہیں ملدی۔ ایسے لوکاں دی اکھاں دا نہ نور خشک ہوندا اے نہ ہونٹاں دا تبسم دم توڑد ااے۔
عشا دی نماز دا ویلا ہو رہیا سی لوک فاتحہ پڑھ پڑھ کے رخصت ہوندے جا رہے سن تے مینوں گھر وچ عارف بھراں دے بالاں دی فکر ستان لگی۔ ہجوم مدھم ہویا تے میں کہیا بھراں دی قبر اتے لے چلو اوتھے کلام پاک پڑھ کے تسیں بالاں دے کول چلے جائو کہ اج رات اوہانں نوں ماں دے بغیر سونا اے مگر اوہ رات نیندر دی نہیں یاد کیتی سی۔ اٹھ سالہ چھوٹے بچے عالم نوں دلاسہ انج دتا کہ دنیا توں جان والے لوٹ کے وی آندے نیں تے عالم نے کہیا ابو جان اوہ کیویں؟ جواب وچ عارف بھراں نے کہیا تہاڈے دادا جی دا کیہ نام اے تے اوہنے کہیا عالم لوہر تے عارف بھراں نے کہیا تہاڈا نام کیہ اے اوہنے کہیا عالم لوہار تے عارف بھراں نے کہیا ویکھو نہ میرے لال جئے تہاڈی شکل وچ میرا پیو واپس آیا اے ناںا یسے طرحاں تہاڈی ماں وی کسی نہ کسی شکل وچ تہاڈے لوکاں اندر اپنی موجودگی ظاہر کردی رہوے گی۔ اسیں قبر اتے پہنچے فاتحہ پڑھی بخشش دی دعا دی قبر اتے پھل نچھاور کیتے تے واپس گھر نوں روانہ ہوئے۔ ایہہ کورونا وائرس دی وبا دا دور سی فکر انسانیت دے غم وچ مبتلا شخص اپنے گھر دی ویرانی تے خدا دی رضا تے خود نوں راضی کرن وچ لگیا ہویا سی۔ ایہناں حالات نوں اگے دی زندگی دی ترتیب اتے لیان لئی کیہ کیہ جتن کیتے ہون گے۔ اس توں ہر کوائی واقف نہیں سی۔ ایس نقصان حیات دے موقع تے اوہناں نوں یوٹیوبرز تے سوشل میڈیا دے لوکاں دی من گھڑت گلاں اتے وی دکھ ہویامگر اوہناں نے کسی نال شکوہ تک نہیں کیتا۔
چند خاص دوستاں دے نال تذکرہ کیتا جہدے وچ میں وی شامل سی۔میں اوہناں نال اتفاق کردے ہوئے کہیا کہ خودغرض زمانہ دوجیاں دے غم ویچن وچ وی ملامت محسوس نہیں کردا۔ عارف بھراں دا گھرانہ کوئی موسیقی دی نسلاں اتے چلیا نہیں آ رہیا ایہہ تے اک فقیری اے جہڑی والد اتے نازل ہوئی تے معرفت دی گلاں نوں شاعری دے روپ وچ اپنی ایجاد دے ساز تے آواز دے انداز وچ حسن انسانیت لئی پیش کرنا شروع کیتا تے حاجی عالم لوہاردے والد مستری جمال الدین یعنی عارف بھراںدے دادا ابو گان وجان دے غیر معیاری وجود دی غلط فہمی وچ اپنے پتر کولوں ناراض ہو گئے ۔اک سال مگروں لوکاں کولوں پتہ چلیا کہ اوہ تے فقیراں درویشاں دی معرفت اتے مبنی اصلاحی کلامنوں اپنے انداز نال پیش کر کے روح دی پیاس بجھاندا پھردا اے۔ دادا جی مستری جمال دین لئی گانے وجان والے پیشے تے ناراض تے دکھی ہونا بندا وی سی کیوں جے اوہ نہایت عزت دار غیرت مند گھرانے دے مستری جمال دین اوہ بزرگ سن جہڑے ناصرف وڈے زمیندار سن بلکہ اپنے تے آسے پاسے دے پنڈ دے سرپنچ یعنی اعلیٰ درجے دے پنچایتی سن۔ لوک اپنے مسئلیاں دے حل لئی اوہناں کولوں فیصلے کرواندے۔ مستری جمال دین دے اندر کسی قسم دا قاضی سی۔
اوہدا اندازہ تسیں ایس چھوٹے جئے واقعے توں لا سکدے او کہ اک واری دو بھراں وچ زمین دی تقسیم دا تنازعہ جان لیوا صورتحال اتے پہنچ چکیا سی تے پنڈ دے لوکاں نے عارف بھراں دے دادا ابو مستری جمال دین نوں فیصلے لئی بلایا۔ ساری گل سنن مگروں صورتحال دا جائزہ لیندے ہوئے امن سلامتی لئی ایہہ قربانی دتی کہ اک بھراں نوں اوہناں نوں تے دوجے نوں اپنی زمین دے گھر آ گئے۔ دادی جان نوں پتہ چلیا تے آکھیا ایہہ کیسا فیصلہ کر آئے نیں۔ اپنی زمین گوا آئے نیں تے جواب وچ اوہناں نے کہیا زمین دا خطرناک تنازعہ سی۔ بھراں بھراں دی جان لین تے تیار سی۔ ایسے وچ میں اپنی زمین دے کے بھراں بچا آیا واں۔ مستری جمال دین دے ایسے لہو دی پیداوار سن حاجی عالم لوہار جہڑے خود وی خاندانی معیار زندگی نوں ایسے اسلوب نال نبھاندے رہے تے اگے اپنے پتر عارف لوہار نوں وی ایہو ترغیب و تربیت دے کے گئے۔میری اکھاں نم ہو گئیاں۔ دعاواں دے حصار وچ اپنی ماں نوں ویکھدے رب نوں کہہ رہیا سی کہ مالک ایہناں لمحیاں لئی والدین دی خوشی نوں بنیاد بنا کے عارف بھراں دے دل وچ تھاں منگی سی۔
توں عطا کیتی تیرا شکر اے خدایا۔ میں جنی واری وی عزت محبت پیار دے پھل ادب دی جھولی وچ پا کے عارف بھراں دی چوکھٹ اتے حاضر ہویا واں اوہناں نے اوہناں پھلاں دی مالا بنا کے میرے ای گلے وچ پوا دتی۔ مینوں ایس روحانی تعلق وچ ایہہ گمان ہوندا اے کہ جیویں عارف بھراں نال میری عام ارواح وچ ہون والی ملاقاتاں زمین اتے دہرائی جا رہیاں نیں۔ عارف بھراں نے ہمیشہ دریا دلی نال میرے تے اپنے تعلق بھراںنال میری عالم ارواح وچ ہون والی ملاقاتاں زمین اتے دہرائی جا رہیاں نیں۔ عارف بھراں نے ہمیشہ دریا دلی نال میرے تے اپنے تعلق نوں گولڈن لفظاں وچ مان بخشیا اوہناں لئی میں ایہہ کہہ سکنا واں کہ ایہہ اللہ تے مخلوق دے محبوب اوہ انسان نیں جہڑے زمین وانگوں اسمان دے وی ستارے نیں۔