سُراں تے ہُوکاں دی گل
دھر دھر دی ٹھوڈی ہتھ لانا، مونہہ دی کیتی گل ویاہنا، سخناں دے ونجارے دا ڈبنا، لڈن دا کشتی ساڑنا، اکھاں دے بنھ کھلنا، نیراں دا پیار نوں دھوکے پانا، موتیاں وانگوں خیالاں دا پرونا، ویلے دی جھراٹ نوں پرکھنا، دل دی ریجھ ویاہنا، پنج پانی گھول کے پینا، بھیڈدے گل پنجالی ویکھنا، بھڑ بنا کے بہنا، ماں بولی نوں غزل دا پھل پھڑانا، میں نوں نفی دے کھرل چ سٹنا، شریکاں دا مونہہ بھننا، دُکھ دے وٹولے جرنا۔''
تخلیقی حوالے پکھوں ایہ قیصر محمود گورایہ ہوراں دا اک اپنا تے وکھرا انگ نیں۔ اوہناں نے جو لکھیا اے اوہدے وچوں سانوں پنجابی ادب دی صوفیانہ تے کلاسیکی روایت دے فکری تے فنی جھلکارے وی وکھالی دیندے نیں تے اجوکے سمے دے کجھ ایسراں دے منظر وی ایہناں نویاں محاوریاں تے اکھراں دیاں جڑتاں وچ لکے ہوئے وکھالی دیندے نیں۔ ایس توں اڈ گورایہ ہوراں کول ایس طرحاں دے مرکبات وی نیں جہڑے دو دو یاں تن تن اکھراں نال بنے نیں کدھرے تے اوہناں دے پورے مصرعے ای ایہناں مرکباں نال بنے نیں۔ ایہ وی اوہناں دا اک تخلیقی پن اے تے ایہ ای تخلیقیت اوہناں دی شاعری نوں اک نواں حسن تے دکھ عطا کردی اے۔ اوہناں دے کجھ محاورے ورگے روزمرے تے مرکباں نال بنے محاوریاں دے رنگ ویکھو:
''وڈن وڈ کے وخت پواون، اتھروآں دا چناب، ڈھاواں مار دلاسے روئے، اکھ چلتر دے ہتھوں، سجناں سر ہونا، نصیباں نوں کھانی کلہنی، یاد دی سردل، اڈیکاں نال کھنگی، غزل چراغ دی لاٹ، اکھراں دی کرلاٹ، کھڑدے چاواں دے مُکھ، کھچری ذرا وساہ نئیں کھاندی، گال پرتانا، چوراں دے گھر دیوے نہ بلنا، لٹ دے مال نہ پھلنا، جھوٹھ دی جھوٹی چودھر دے گھپ ہنیرے وچ، سوگ دے ڈیرے، غزل دی پونی، جھٹ کُو دید کرانا، اکھ وچ آس دا جگنو لے کے، غم دی رات کھنگالنا۔''
قیصرمحمود گورایہ ہوراں دی کتاب ''لُوں لُوں رچیاں پیڑاں'' جے فکری حوالیوں واچن لگیے تے سانوں اوہناں دیاں نکی بحراں وچ کیتیاں، سہل ممتنع وچ لکھیاں غزلاں وچ اجوکے سمے دے منکھ دیاں سدھراں، سدھراں دے بنن ٹٹن دے عمل، سماج دیاں مورتاں تے اجوکے مسئلے اوہناں دا سمبندھ سیاست نال ہووے یاں سماجیات نال اوہ گل نوں بڑے سلیقے نال کردے نیں۔ (جاری اے)
