آہ!امجد اسلام امجد
سعداللہ شاہ
کس جہاں کی فصل بیچی کس جہاں کا زر لیا
دنیا کی دکان سے کاسہ سر بھر لیا
لوگ فہم و آگہی میں دور تک جاتے مگر
اے جمال یار تونے راستے میں دھر لیا
کدی اداس جہی آ جاندی اے تے طبیعت وچ گرانی آن لگدی اے اک خیال آکوپس وانگوں جسم و جاں نوں جکڑن لگدا اے۔ ایہ اوس ویلے ہوندا اے جدوں اسیں کوئی رہنما ساعت نوں قبول کردے تے فیر نہ ہتھ واگاں تے ہوندا اے تے نہ پیر رکاب وچ‘ انج ای جیویں خزاں موسم وچ سُکے پتے ہوا دے دوش تے اپنی منزل توں بے خبر ہوندے نیں۔ احمد مشتاق یاد آ گئے:
فٹ پاتھ کی دیوار سے چپکے ہوئے پتے
کل رات درختوں پر ہوائوں سے ملے تھے
خیر دنیا فانی تے فنا دی وی اپنی مرضی ہوندی اے کہ اوہ فانی دے نال کیہ سلوک کردی اے کجھ وی تے اپنے وَس وچ نہیں۔ لائی حیات آئے قضا لے چلی چلے۔ اپنی خوش نہ آئے نہ اپنی جوش چلے۔ فیر کدی کدی تے احسان جاں گزیں ہوندا اے زبان تے اظہار آ جاندا اے۔ یقینا ترکی تے شام دے زلزلے دیاں ہولناکیاں سن کہ کس طرح اچیاں اچیاں عمارتاں ملبے دا ڈھیر بن رہیاں سن اوہ تے منظر اے کہ جدوں پہاڑ روئی وانگوں اڑدے پھرن گے سب کجھ ساڈی داش وچ آن والی گل اے کہ اک کشش ثقل دے ختم ہو جان نال ای سب بے معنی و بے وزن ہو جان گے۔ پورے نظام نوں وی تے کسے ان دیکھی کشش نے بنھ رکھیا اے تخیل کتھے کتھے پرواز کردا اے پر کون ایہ سب کجھ احاطہ خیال وچ لیائے۔ اصل وچ پچھلے دیہاڑے میں تے میرے دوست ڈاکٹر محمدعلی نے فجر دی نماز حسان بن ثابت مسجد وچ ادا کیتی۔ گل کجھ ایس طرح اے کہ اوتھے خوش الحان تے مفسر قرآن حبیب اللہ صاحب جمعے دیہاڑے خصوصیت دے نال فجر دی نماز وچ سورئہ سجدہ تلاوت کردے نیں۔ تسیں غور کرو تے آیات اپنے پورے معانی دے نال اثرانگیز نظر آندی اے خاص خاص آیتاں نوں دہرائے جاندے نیں تسیں یقین نہیں کرو گے کہ سورئہ سجدہ دے اہم مقامات تے میں اپنے نیڑے لوکاں نوں گریہ کردے ویکھیا۔ اک دی تے ہچکی بجھی ہوئی سی ایہو خوش قسمت تے چنیدہ لوک نیں کہ قرآن سن دے ای جہناں دے دل نرم گداز ہو جاندے نیں اوہ جو اللہ دا کلام سن کے جھک جاندے نیں سجدے وچ ڈگ جاندے نیں تے اللہ دی تسبیح بیان کردے نیں۔ میرے معزز محترم قارئین یقینا ایہ کالم تہانوں ذرا ہور طرح دا لگے گا پر شاید مفید ضرور ہووے تسیں بے شک میرے لئی مومن دا شعر دہراندے رہو کہ:
عمر ساری تو کٹی عشق بتاں میں مومن
آخری وقت میں کیا خاک مسلمان ہوں گے
بس انج ای ہویا کہ سوچدے سوچدے اپنی روٹین توں بے زار تے بے قراری ہون لگی بے لذتی وی جان لیوا شے اے۔ کجھ دھیان عاقبت ول کیتا تے تہی دستی وچ تہی دست آں تے بار بار ایہ سوچنا واں ایس طرح لوک کتھے لوٹ کے گھر جاندے نیں ایہ قرآن دا فیض تے معجزہ اے کہ غور کرن والے اپنے بازو کھلے کر دیندا اے مینوں سمجھن دا شوق ہویا تے آیات یاد ہون لگی۔ سورئہ حجرات‘ سورئہ ملک‘ سورئہ رحمن‘ سورئہ سجدہ یاد ہو گئیاں۔ مولانا حبیب اللہ پچھلے جمعے نوں سورئہ یٰسین دی اہمیت بیان کیتی تے اسیں ایہ سورئہ وی یاد کر لئی کسے نے کن وچ کہیا ایہ تے زیادہ ت مردیاں تے پڑھن دے کم آندی اے اکثر تسیں وی سنیا ہووے گا کہ آخری وقت کہندے نیں سورئہ یٰسین پڑھو اسیں سوچیا کہ ایہ سورئہ یٰسین زندگی وچ پڑھو تے زندگی سمجھ وچ آن لگدی اے۔ گل میں کر رہیا سی مولانا حبیب اللہ صاحب دی کہ اوہناں نے فجر دی نماز دے بعد ایہناں سورتاں نال ترکی تے شام دے زلزلیاں نوں موضوع بنایا تے سانوں باور کرایا کہ اللہ ول د ھیان دیئے تے استغفار کریئے اسیں ساریاں مل کے استغفار کیتا۔ اللہ سورئہ سجدہ وچ کہندا اے اسیں مجرماں توں انتقام لواں گے اللہ دی اپنی سنت اے تے اوہ اپنے وعدے دے خلاف نہیں کردا اپنے اعمال تے غور کرن دی ڈاڈھی ضرورت اے۔ دعا دا بڑا رقت آمیز منظر سی کہ دعا مومن دی ڈھال اے۔ اوہناں آکھیا کہ سانوں مالی مدد توں علاوہ دعا وی کرنی چاہیدی اے ویہہ ہزار دے نیڑے ایہناں دو ملکاں وچ شہادتاں ہو چکیاں نیں شام وچ تے کئی پیغمبراں تے صحابہ دیاں قبراں نیں بنیادی گل اوہناں نے ایہو کیتی کہ اپنے بارے سوچنا اے کہ اسیں کدھر جا رہے آں ساڈا طرز زندگی کیا اے اسیں جاننے آں۔ اسیں تے سود دے حوالے نال اپنے آپ نوں ویکھیے تے اسیں اللہ تے اوہدے رسولؐ ہوراں نال برسرپیکار آں اسیں اوتھوں اتھروئواں نال بھری اکھاں لے کے اٹھے۔ اجے میں بے ثباتی تے کم ختم نہیں سی کیتا کہ اک دوست دا فون آ گیا کہ ساڈے محبوب شاعر امجد اسلام امجد ہن ساڈے وچ نہیں رہے دل دا دورہ جان لیوا ثابت ہویا۔ شام ہوتے ہی اڑ گئے پنچھی وقت جتنا بھی تھا پرایا تھا وہ ہمارا مان تھے ۔ یقینا میں اوہناں تے مکمل کالم لکھاں گا اوہناں دیاں مہربانیاں ساڈے شامل حال رہیاں کجھ چر پہلاں اوہ میرے بیٹے عمیر بن سعد دے ولیمے تے آئے اوہ ساڈی محفلاں دی جان تے مان سن ہر فیلڈ وچ اوہ کامیاب و کامران رہے۔ انسانی اقدار و روایات دے امین‘ خوف خدا تے حب رسولؐ وچ بھیگے ہوئے دوجیاں دا خیال رکھن والے فکرمند انسان:
دل کے دریا کو کسی روز اترجانا ہے
اتنا بے سمت نہ چل لوٹ کے گھر جانا ہے
اوہ بڑے بھرپور آدمی سن۔ تدریس نال وابستہ رہے ایہدے بعد کئی ہور عہدیاں تے رہے اردو سائنس بورڈ دے چیئرمین وی رہے۔ سب توں ودھ کے اوہ نوجوان نسل دا رومان سن اوہناں دی محبت بھری مسکراہٹ‘ قہقہے‘ تے پیار نال بھری روشن اکھاں کیویں بھلن گئیاں۔ عطاء الحق قاسمی دی اوہناں دے نال جوڑی رہی۔ امجد اسلام امجد انسان دے قدردان سن۔ اک لحاظ اوہناں دے رویے وچ سی اوہ اردو ادب دا اک چمکدا کردار سن تے رہن گے:
تجھ کو کس پھول کا کفن ہم دیں
تو جدا ایسے موسموں میں ہوا
جب درختوں کے ہاتھ خالی ہیں
آ تجھے تیرے سبز لفظوں میں
دفن کر دیں کہ تیرے فن جیسی
دہر میں کوئی نوبہار نہیں
