بینظیر دے ناں تے ای شفافیت ہو جاوے

پاکستان وچ ہن تک سرکاری سطح تے سماجی بہبود دے جہڑے منصوبے شروع کیتے گئے اوہناں وچ عالمی بینک دے غربت وچ کمی دے منصوبے دی مدد نال 2009-10ء توں جاری بینظیر انکم سپورٹ پروگرام اپنی نوعیت دا سب توں وڈا منصوبہ اے۔ عمران حکومت نے ایہدا ناں بدل کے احساس پروگرام رکھ دتا سی پر موجودہ دور وچ ایہدا اصل ناں بحال کر دتا گیا اے۔ ایس پروگرام دے تحت شروع وچ 55لکھ نادار خانداناں نوں اک ہزار روپیے مہینہ دی نقد مدد ملنی شروع ہوئی جو ہن ودھدے ودھدے 77لکھ نادار خانداناں لئی ست ہزار روپیے مہینہ ہو چکی اے۔ ایس سکیم دے راہیں سیلاب نال متاثرہ خانداناں نوں خصوصی گرانٹس ملدیاں نیں تے نادار ترین طبقے دے سماجی‘ معاشی‘ تعلیمی تے صحت دے معیار تے غربت دے پنجے ڈھلے کرن دی کوشش کیتی جاندی اے۔ ایس پروگرام پاروں غربت دا خاتمہ تے شاید کدی نہ ہو سکے پر جہڑے خانداناں دی کمر بھوئیں نال لگی ہوئی اے اوہناں نوں ہر مہینے اک اضافی معاشی ساہ ضرور مل جاندا اے جیویں کجھ نہ ملن توں کجھ ملنا بہتر اے۔ ایس حوالے نال جدوں ہیرپھیر دیاں خبراں آندیاں نیں تے دل کمینے نوں دھچکا تے نہیں لگدا پر دکھ ضرور ہوندا اے۔ مثلاً پچھلے ہفتے پارلیمنٹ دی پبلک اکائونٹس کمیٹی وچ بینظیر پروگرام دی 1920-21 دی آڈٹ رپورٹ زیربحث آئی۔
ایس رپورٹ دے مطابق زیربحث مالی ورھے وچ ایس پروگرام دے ناں تے جاری ہون والی بھاری رقم وچوں 19 ارب روپیے اک لکھ 43ہزار غیرمستحق اعلیٰ و ادنیٰ سرکاری اہلکاراں نے آپس وچ ای ونڈ لئے۔ بینظیر پروگرام دے سیکرٹری یوسف خان نے پارلیمانی کمیٹی نوں دسیا کہ ایہناں ملازماں وچ گریڈ ستاراں یاں ایس توں اُتے دے ڈھائی ہزار افسر وی شامل نیں۔ ایہ افسر اپنے زیرکفالت بندے یاں دوجے رشتے داراں نوں بڑا غریب ڈکلیئر کر کے اوہناں دے ناں تے رقم کڈھواندے رہے۔ زیربحث ورھے دی آڈٹ رپورٹ دے مطابق دو سو دو ملین روپیے دا ریکارڈ ای نہیں ملیا۔ پبلک اکائونٹس کمیٹی دے ارکان نے پروگرام دے ذمہ دار عہدیداراں توں ایہ وی پچھیا کہ کہڑے ضوابط دے تحت سیلاب زدگان دے ناں تے ارباں روپیے کیش دی شکل وچ تقسیم لئی ڈپٹی کمشنراں تے اسسٹنٹ کمشنراں دے حوالے کیتے جاندے نیں تے اوہناں دی مانیٹرنگ کیویں ہوندی اے؟ کمیٹی نوں ایس بارے کوئی تسلی بخش جواب نہیں ملیا ایس لئی کمیٹی نے اوہناں اہلکاراں نوں اگلی سماعت تے سدیا اے تے آڈٹ رپورٹ وچ نشازدہ بدعنوانیاں دی چھان بین لئی نیب‘ ایف آئی اے تے آڈیٹر جنرل دے نمائندیاں تے مشتمل جو مشترکہ جے آئی ٹی پچھلی حکومت نے بنائی سی اوہدی رپورٹ پیش کرن دا حکم وی دتا اے۔
جون 2014ء وچ ایف آئی اے نے بینظیر پروگرام وچ 3.8 ارب روپے دی کرپشن دا سراغ لایا تے پیسے دے ہیرپھیر‘ گڈیاں دی بے قاعدہ خریداری تے ضوابط نوں کنڈ پچھے رکھدے ہوئے اشتہاری مہم دے ٹھیکے دان کرن‘ مارکیٹ ریٹ توں ودھ رقم دی ادائیگی تے غیرقنونی تقرریاں دے حوالے نال ویہہ توں ودھ مقدمے درج کیتے۔ سب توں ودھ کرپشن سیلاب زدگان دے ناں تے فنڈز دی تقسیم وچ ویکھن وچ آئی تے ڈھائی ارب روپیے توں ودھ دی ادائیگی اجہے لوکاں نوں کیتی گئی جو سیلاب نال متاثر نہیں سن ہوئے۔ جنوری 2021ء وچ وزیراعظم عمران خان دے مشیر احتساب شہزاداکبر نے پریس کانفرنس وچ دسیا کہ گریڈ اک توں بائی تک دے اک لکھ چالھی ہزار توں ودھ سرکاری ملازماں نے بڑے غریب طبقے دی مدد لئی مختص پروگرام نوں وگدی گنگا سمجھ کے آپ وی ہتھ دھوتے تے رشتے داراں دے وی دھوائے۔ ایس فہرست وچ گریڈ ستاراں توں بائی تک دے 2037 اعلیٰ افسر وی شامل نیں جہناں دے مقدمے ایف آئی اے دے حوالے کر دتے گئے نیں۔
جون 2021ء وچ اسلام آباد دی احتساب عدالت نے بینظیر پروگرام دی پہلی سربراہ فرزانہ راجہ نوں اشتہاری ملزم قرار دیندے ہوئے ناقابل ضمانت گرفتاری وارنٹ جاری کیتے۔ اوہناں دا ناں ای سی ایل تے پان تے قومی شناختی کارڈ بلاک کرن دا حکم دتا۔ ایہ مقدمہ نیب نے اشتہاری مد وچ بھاری ہیرپھیر دے الزامات وچ دائر کیتا سی۔ اک اشتہاری کمپنی نوں بناں ٹینڈر یکمشت اک ارب سٹھ کروڑ روپیے دا کنٹریکٹ دتا گیا تے جعلی بلاں تے بھاری ادائیگی کیتی گئی۔ اک ملزم سابق چیئرپرسن دے خلاف سلطانی گواہ بن گیا۔ کیہ اوہناں ہزاراں غیرمستحقین یاں ایہناں وچوں کجھ لوکاں توں رقم کڈھوائی گئی؟ جہناں دے ناواں دی نیب‘ ایف آئی اے تے آڈیٹر جنرل دے نمائدے تے مشتمل جے آئی ٹی نے نشاندہی کیتی یاں جہناں دے خلاف ایس بارے مقدمے قائم ہوئے۔ پچھلے ہفتے پارلیمنٹ دی پبلک اکائونٹس کمیٹی ولوں متعلقہ عہدیداراں دی ڈانٹ ڈپٹ توں ایہو اندازہ ہوندا اے کہ ایس بارے کوئی خاص عملی قدم نہیں چکیا گیا۔ بینظیر انکم سپورٹ پروگرام عالمی بینک دے غربت وچ کمی دے پروگرام دی مدد نال جاری اے ایس لئی ایہدے وچ شفافیت دی خاطر اک خودکار احتسابی میکنزم قائم کرنا عالمی سطح تے چنگی شہرت لئی بڑا اہم اے۔ اجیہا کوئی وی منصوبہ جہدے وچ ارباں روپیے دی نقد رقم دی ترسیل تے وصولی ہوندی ہووے اوہدے وچ مکمل شفافیت دی توقع رکھنا غیرحقیقی امید ہووے گی۔ جتھے مٹھائی ہووے اوتھے مکھیاں تے آندیاں نیں۔ آپ مینوں ہر ہفتے دو ہفتے وچ کسے نمبر توں ایس ایم ایس موصول ہوندا رہندا اے کہ مبارک ہو تہاڈے بینظیر پروگرام توں پنجی ہار روپیے نکل آئے نیں۔ ایہناں نوں حاصل کرن لئی ایس نمبر تے رابطہ کرو۔ یاں فیر ایہ شکایتاں کیوں جے زیادہ تر رجسٹرڈ بندے خاص کر عورتاں ان پڑھ نیں ایس لئی بینک د عملہ یاں آس پاس منڈلاندے لوک ایہناں نادار لوکاں نوں ملن والے کیش توں کجھ رقم آپ وی وٹن دی کوشش کردے نیں یاں ہر سروے وچ اپنے اپنیاں دے ناں وی شامل کران دی کوشش ہوندی اے۔ پچھلے دناں ستتر ملین مستحقین نوں ست ہزار روپیے مہینہ دے حساب نال 55ارب روپیے دی پہلی قسط تقسیم کرن دا نویں ورھے دا پہلا مرحلہ شروع ہو چکیا اے۔ ایس پروگرام دی موجودہ سربراہ شازیہ مری دی ذمہ داری اے کہ شفافیت دی پہلے توں ودھیا مثال قائم ہووے فیر ای کوئی گل بنے گی۔٭