جسٹس قیوم مسیحاواں دے مسیحا

روہیل اکبر

لوگ اچھے ہیں بہت کہ دل میں اتر جاتے ہیں
برائی ہے بس یہ ہے کہ وہ مر جاتے ہیں
دوستاں دے دکھ درد نوں اوہناں دے چہرے تے پڑھن والے مسیحاواں دے مسیحا جسٹس ملک محمد قیوم معراج دی رات دنیا چھڈ گئے۔ ملک صاحب ایسے نفیس تے خوبصورت انسان سن جہناں نال بار بار ملن نوں دل کردا سی۔ اوہ دوستاں دے دوست تے اپنے کم نال مخلص انسان سن۔ میں اکثر اوہناں دے دفتر جا کے گھنٹوں اوہناں نال گپ شپ کردا رہندا سی۔ ایس دوران بہت سارے لوک آندے ملک صاحب اوہناں دے مسئلے اوہناں دے کہے بغیر ای حل کر دیندے تے اوہ لوک سلام دعا مگروں چلے جاندے۔ ملک صاحب نال گل بات کردیاں ویلے دا احساس ای نہیں رہندا سی۔ ایس دوران ایہہ اندازہ ضرور ہوندا سی کہ دو کپ کافی تے تن کپ چاہ ضرور پی لیتی اے۔ اکثر اوقات میاں احسان الحق ایڈووکیٹ وی ساڈی ایس محفل وچ موجود ہوندے جہڑے ملک صاحب دے خاص دوستاں وچوں سن۔ میاں صاحب وی کمال دے انسان نیں تے رہی سہی کسر ملک صاحب دی صحبت نے پوری کر رکھی سی ۔ جج صاحب روزانہ دفتر آندے تے فیر اپنے کم دے نال نال دوستاں دی محفل نوں وی خوب انجوائے کردے۔ میں اوہناں نوں کدی پریشان نہیں ویکھیا بلکہ پریشان حال آن والیاں نوں واپس بڑے سکون نال جاندے ویکھیا۔ ملک صاحب دے کول ہر پریشانی دا حل سی اوہ کسی نوں مایوس جان نہیں دیندے سن۔ اوہناں نال مل کے ہمیشہ اپنائیت دا احساس رہندا سی۔ اوہناں دے نال تعلق نے جنا مینوں اندروں مضبوط کیتا اوس توں ودھ میں باہروں سی ملک صاحب نال ملاقات بلاجھجک تے بلا دھڑک رہندی سی۔ اوہناں دے دفتر دے نال ای اک خوبصورت تے دلیر قسم دے نوجوان دا کمرہ اے جہنے ہن توں اوہ کم شروع کردتے جہڑے وڈے وڈے وکیل اپنے دور حکمرانی وچ نہیں کر سکے۔ بار دی سیاست ہر کوئی کر رہیا اے مگر وکلا دی فلاح و بہبود دے جہڑے منصوبے ملک صاحب دے فرزند نے سرانجام دے دتے اوہ وی اک مثال اے۔ اجے ملک محمد احمد قیوم نے جعلی لاکالجز دا جو حشر کیتا ہویا اے اوہ وی پاکستان دی تریخ وچ پہلی واری ہویا اے۔ حالانکہ اوہناں نوں ایس کم توں روکن لئی مختلف غنڈہ گرد عناصر کولوں قتل دی دھمکیاں دتی جا رہیاں نیں مگر اک دلیر پیو دے بہادر پتر نے ایس گل دا کسی نال ذکر تک کرنا گوارا نہیں کیتا۔ جہڑی بہادری نال ملک قیوم صاحب نے عوام دی خدمت کیتی اوسے طرحاں اوہناں دا پر وی کم کر رہیا اے۔ رہی زندگی تے موت اوہ اللہ تعالیٰ دے اختیار وچ اے۔ ڈرن والے عوامی خدمت کر سکدے نیں تے نہ ای پاکستان دی محمد احمد قیوم دے کارنامیاں دی تفصیل فیر کدی تحریر کراں گا۔ اجے تے جج صاحب دی بہت ساری گلاں کرنیاں نیں۔ میری ملک صاحب نال ملاقات اج توں تقریباً کوئی 10ورھیاں پہلاں فاروق اعظم ایڈووکیٹ نے کروائی۔ فاروق اعظم وی کمال دی شخصیت سن۔ ریگل چوک وچ فاروق صاحب تے تاج محدم لنگاہ دا مشترکہ دفتر سی تے اوس ویلے میری رہائش ریگل چوک دے نال ای سی۔ آندے جاندے فاروق اعظم صاحب دے دفتر بیٹھ کے سیاسی گل بات دے نال نال ہور بہت ساری گلاں وی ہودنیاں۔ تاج محمد لنگاہ صاحب ملتان توں بہت گھٹ آندے سن ایس لئی میں تے فاروق اعظم صاحب کلے ای بیٹھ کے گپاں لایا کردے سن۔ فاروق اعظم صاحب وی ہن ایس دنیا وچ نہیں رہے۔ اک دن اوہناں نے مینوں نال لیا تے اسیں ملک قیوم صاحب دے دفتر صفاں والا چوک پہنچ گئے۔ پہلی ملاقات وچ ای ملک صاحب نے پیارو محبت دی انتہا کردتی تے رانی گلاں دل وچ اتردی گئی۔ ڈیڑھ دو گھنٹے ایسے لنگھ گئے جیویں پنج منٹ ہون اٹھن لگے تے ملک صاحب نے دوبارہ آن دا کہہ دتا۔ بس فیر اوہدے مگروں لاقاتاں دا اک نہ رکن والا سلسلہ شروع ہو گیا۔ میں اپنی زندگی وچ ایسے خوبصورت انسان بہت گھٹ ویکھے جہڑے دوجیاں دے دکھ تے درد نوں اپنا سمجھنا شروع کر دین۔ ایس دوران سینئر صحافی سید ممتاز شاہ صاحب نے وی لہور توں مشرق اخبار شروع کیتا تے میں اوہناں دے نال بطور ایڈیٹر رپورٹنگ منسلک ہو گیا۔ممتاز شاہ صاحب وی کمال دی شخصیت نیں تے جسٹس ملک قیوم صاحب نال اوہناں دا دیرینہ تعلق مینوں اوہدوں پتہ چلیا جدوں پہلی واری ملک صاحب نے شاہ صاحب دے قصے سنائے۔ اللہ تعالیٰ شاہ صاحب نوں صحت تندرستی والی لمی حیاتی عطا فرماوے۔ آمین۔ ویلا لنگھن دے نال نال ملک صاحب دے نال اک ایسا پیار‘ محبت تے خلوص والا رشتہ پیدا ہو گیا کہ اک دن اوہناں نے ٹیلیفون کر کے مینوں بلایا تے کہیا کہ تسیں محمد نوں سمجھائو(ملک صاحب محمد احمد قیوم نوں محمد کہندے سن)اوہ ہائیکورٹ دے جج دا حلف چک لووے۔ ایہہ موقعے زندگی وچ بار بار نہیں ملدے۔ میں احمد صاحب نال گل کیتی تے اوہناں نے صاف انکار کر دتا کہ میں اجے فی الحال جج نہیں بننا۔ محمد احمد قیوم دنیا دے بہترین اداریاں توں فارغ التحصیل نیں تے اوہ پاکستان وچ وی اوہو نظام لیانا چاہندے نیں احمد صاحب جدوں لہور ہائیکورٹ بار دے سیکرٹری بنے تے اوہناں نے جتھے نوجوان وکلا لئی بہت سارے کم کیتے اوتھے عمررسیدہ وکلا لئی وی خدمت دی انتہا کردتی تے خدمت دا ایہہ جذبہ اوہناں نوں وراثت وچ ملیا اے۔ جج صاحب نال میرا پیار‘ محبت تے خلوص دا رشتہ تے سی ای‘ نال میں اوہناں دا عقیدت مند وی سی۔ میں اپنی صحافتی زندگی وچ بہت گھٹ لوکاں کولوں متاثر ہویا تے اوہ گنتی دے کجھ افراد نیں۔ ملک محدم قیوم اوہناں وچوں سرفہرست سن۔ ایسا خوبصورت انسان جہدے نہ صرف دفتر گے گھر دے بوہے ہمیشہ ساریاں لئی کھلے رہندے سن بلکہ اوہناں دے دل وچ وی داخل ہون دے ہزاراں رستے موجود رہندے سن۔ جسٹس قیوم 18 دسمبر1944 نوں محمد اکرم دے گھر پیدا ہوئے جو لہور ہائیکورٹ تے سپریم کورٹ دے جج وی رہے۔ جسٹس قیوم نے اپنے کیرئیر دا آغاز 1964 وچ بطور وکیل کیتا سی ۔ ملک صاحب 1970 وچ لہور بار ایسوسی ایشن دے سیکرٹری تے فیر 1980 وچ اوہدے صدر منتخب ہوئے سن۔ جدوں حکومت نے اوہناں نوں 1988 وچ لہور ہائیکورٹ دا جج بنایا تے اوہ ڈپٹی اٹارنی جنرل دے طور تے کم کر رہے سن۔ جسٹس ملک قیوم نے 90 دی دہائی دے اخیر وچ ملک دے سرکردہ کرکٹرز دے خلاف میچ فکسنگ دے الزامات دی عدالتی انکوائری وی مکمل کیتی جہدے مگروں ملک صاحب دنیا بھر وچ مشہور ہوگئے کیونکہ اوہناں نے ٹیسٹ کرکٹر سلیم ملک اتے الزامات ثابت ہون تے تاحیات پابندی عائد کردتی سی۔جہنوں آئی سی سی نے ’’قیوم رپورٹ‘‘ دے نام توں سراہیا سی۔ ملک قیوم مسلم لیگ ن دے سینئر سیاستدان پرویز ملک مرحوم دے بھراں تے اوس ویلے پنجاب دے عبوری سیٹ اپ وچ صوبائی وزیر صحت ملک محمد جاوید اکرم دے بھراں نیں۔ ملک صاحب دے پتر بیرسٹر احمد قیوم لہور ہائیکورٹ بار ایسوسی ایشن دے پچھلے سیکرٹری تے پنجاب بار کونسل دے رکن نیں جہڑے ہوبہو اپنے والد دی کاپی نیں تے اوہناں دے اندر اپنے والد تے دادادی خصوصیات پائی جاندیاں نیں۔ملک صاحب سپریم کورٹ آف پاکستان دے سینئر وکیل تے آئینی معاملات پر اعلیٰ عدلیہ وچ بیٹھن والے بنچاں نوں اوہناں دی خواہش تے مشورہ وی دیندے سن۔ جسٹس ملک قیوم دا انتقال 17فروری 2023نوں معراج النبی دی رات بروز جمعۃ المبارک لہور وچ 79 سال دی عمر چ ہویا۔ اوہناں نوں میانی صاحب قبرستان وچ سپردخاک کیتا گیا۔ اللہ تعالیٰ اوہناں نوں جنعت الفردوس وچ اعلیٰ مقام عطا فرماوے۔ آمین۔