کیہ واقعی اسیں کنفیوژ قوم آں؟

مطلوب ورائچ

ایہ صرف کہن دی حد تک اے کہ اسیں زندہ قوم آں‘ پائندہ قوم آں‘ متحد قوم آں‘ مضبوط قوم آں۔ پہلے تے ایہ ویکھو کہ قوم کہنوں کہندے نیں۔ اک خطے تے علاقے وچ رہن والے لوکاں نوں قوم کہیا جاندا سی۔ علامہ اقبال نے اک نواں تصور دتا کہ قوم وطن نال نہیں بن دی سگوں مذہب و ملت نال بن دی اے۔ جتھے جتھے ایہ مذہب و ملت ہووے گی قوم دا دائرہ وی اوتھوں تک وسیع ہو جاوے گا۔ ایس تصور نوں حسین سمجھیا گیا تے دلنشین بنا کے پیش کیتا گیا۔ آپ علامہ صاحب نے فرمایا:
چین و عرب ہمارا ہندوستان ہمارا
مسلم ہیں ہم، وطن ہے سارا جہاں ہمارا
ایسے تصور دے تحت قوم دی گل کیتی جاوے تے ایہ کیسی قوم اے۔ 60 مسلمان ملک نیں ایہناں وچ کتھے اتحاد نظر آندا اے۔ او آئی سی دا پلیٹ فارم ویکھ لوو نہ صرف کئی ملک اکٹھے بیٹھن نوں تیار نہیں سگوں اک دوجے دے نال دست و گریباں وی نیں۔ اک دوجے تے مارو ہتھیاراں نال حملہ آور نیں تے اوہنوں صفحہ ہستی توں مٹان تے تلے ہوئے نیں۔ ذرا مذہب دی ای گل کر لیے‘ مذہبی اکابرین نے ایہدی رہنمائی کرنی سی اوہناں نے 72 فرقے بنا دتے کیہ اسیں زندہ قوم آں یاں کنفیوژ تے الجھی ہوئی قوم آں؟ سانوں دسیا جاندا اے کہ مسلماناں نے پوری دنیا دی رہنمائی کرنی اے۔ مسلماناں دے اتحاد دی گل کرنے آں تے کل ای مینوں اک دوست نے واقعہ سنایا کہ مولوی صاحب مسجد چوں نکلے جہناں نوں اک نوجوان نظر آیا جنہے پینٹ شرٹ پائی ہوئی سی منہ وچ پان‘ ہتھ وچ سگرٹ سی‘ لمے لمے وال سن‘ مولوی صاحب نے اوہنوں روک کے دین سمجھان دی کوشش کیتی اوہنوں آخرت بارے دسیا تے نوجوان مولوی صاحب دی گلاں توں متاثر ہویا تے اپنی زندگی دین دے مطابق گزارن دا وعدہ کیتا۔ ایہو لڑکا مولوی صاحب نوں دو مہینے بعد اوسے حلیے وچ ملیا‘ مولوی صاحب نے اوہنوں اپنا وعدہ یاد کرایا تے نوجوان نے کہیا میں اپنی زندگی بدل دتی سی نمازاں شروع کر دتیاں سن‘ اک مسجد وچ گیا تے ایہ اک خاص مسلک دی مسجد سی‘ دوجی وچ چلا گیا وہ وی اک مسلک دی مسجد سی‘ تریجی تے چوتھی وچ وی انج ای ہویا تے ہر تھاں اک دوجے توں نفرت پائی گئی۔ اک لائن وچ‘ اک صف وچ کوئی وی کھڑا ہون نوں تیار نہیں سی تے میں مایوس ہو گیا۔ تے میں سینما گیا اوتھے کیہ ویکھنا واں کہ سارے دے سارے لوک جو مسلک دی گل کردے سن اک دوجے دے برابر بہہ کے فلم ویکھ رہے سن۔ ایہدے توں اندازہ کیتا جا سکدا ے کہ اسیں لوک کتھے اکٹھے ہو جانے آں تے کتھے نفرتاں دا اظہار کرنے آں۔
سیاسی طور تے ویکھیے تے سب توں ودھ کنفیوژن ساڈے ایتھے پائی جاندی اے۔ دنیا دے ترقی یافتہ ملکاں وچ جمہوریت پائی جاندی اے۔ اوہناں ملکاں وچ ری فائن ہوندے ہوندے دو پارٹی سسٹم وجود پھڑ چکیا اے۔ اک ڈیموکریٹک پارٹی ہوندی اے دوجی ری پبلکن پارٹی‘ اسیں بطور قوم اجے تک اک نظام تے ای متفق نہیں ہو سکے۔ کدھرے بادشاہت اے‘ کدھرے خلافت اے‘ کدھرے امارت اے‘ جے کدھرے ناں دی جمہوریت ہے تے ملوکیت دی شکل اختیار کر چکی اے۔ وطن عزیز دی گل کیتی جاوے تے ہر ادارے وچ تقسیم موجود اے۔ نہ صرف ادارے آپ تقسیم نیں سگوں اوہناں نوں کجھ حلقے تے طبقے زیادہ تر سیاسی حلقے ایس تقسیم نوں اپنے حق وچ بڑی بے رحمی نال استعمال کردے نیں۔ ایہدی اک مثال عدلیہ تے فوج دی اے۔ عدلیہ وچ تقسیم بڑی واضح اے۔ بارز تے وکلاء تقسیم نیں۔ ہر پارٹی اوہناں نوں اپنے مقصد لئی استعمال کردی اے۔ پارٹیاں دی لیڈرشپ ولوں برملا کہیا جاندا اے ایہ ساڈے جج نیں‘ ایہ ساڈے سپورٹر جرنیل نیں۔ وڈیاں عدالتاں دے وڈے ججاں دے وچکار سماعت دوران وی کئی واری اک دوجے تے گل ہوندی رہندی اے۔ بنچ توں اٹھ کے ٹر جان دیاں مثالاں وی موجود نیں۔
پاکستان نوں سب توں ودھ نقصان سیاسی گروہ بندی نے اپڑایا اے۔ سیاسی اختلافات ذاتیات توں ودھ کے دشمنی تک جا اپڑے۔ دشمنی وچ جان لین توں وی گریز نہیں کیتا جاندا۔ سیاسی تے ذاتی مفادات نوں پہل دتی جاندی اے۔ قومی مفادات پس پشت چلے جاندے نیں۔ ایف اے ٹی ایف دی گرے لسٹ چوں نکلن تک تے اتفاق نہیں ہو سکیا۔ پاکستان دے بہترین مفاد دے منصوبے کالاباغ ڈیم وی گروہی سیاست دی نذر ہو چکیا اے۔ پاکستان دا ایٹمی پروگرام مضبوط ہتھاں وچ نہ ہوندا تے اوہ وی گروپ بندی دا شکار ہو چکیا ہوندا۔ ہن وی موقع اے کہ اسیں کنفیوژن چوں نکلیے تے مضبوط تے متحد قوم بن جائیے۔ ایس حوالے نال ہر ادارے دا کردار اہمیت رکھدا اے۔
دوستو! میں اپنے پچھلے لکھے گئے کجھ کالماں وچ ایس گل دی وضاحت کیتی اے کہ قوم کہنوں کہندے نیں تے ہمیشہ ایہ مثال دے کے اپنا نقطہ نظر قارئین تک اپڑان دی نکی جہی کوشش کیتی اے۔ مثلاً اک امریکی ڈالر اج کل بازار وچ تن سو روپیے دا وک رہیا اے تے ایہدا مطلب ایہ ہویا کہ اک امریکی شہری جناں اپنے ملک نال پیار کردا اے اوناں اسیں تن سو پاکستانی مل کے وی نہیں کر پا رہے تے جس دن اسیں اپنے وطن نال‘ اپنی قوم نال واقعی مخلص ہو گئے یاں پیار کرن لگ گئے تے اوس دن ڈالر تے روپیے دا ایکسچینج ریٹ برابر ہو جاوے گا پر فی الحال اسیں اک کنفیوژ گروہ وانگوں آں جہنوں قوم کہنا قومیت نال ناانصافی ہووے گی۔٭