خواجہ شجاع اللہ نال اک بیٹھک

جاپانی قوم تربیت دی شروعات سکول توں کر دیندی اے،ایس لئی قانون دا احترام تے اخلاقیات ایہناں دی زندگی وچ رس بس چکی اے

اسیں بچپن توں سن دے پڑھدے آ رہے آں کہ صفائی نصف ایمان اے

پچھلے دناں میرے اک دوست مینوں کہن لگے راجہ صاحب تہاڈی بوہت ساری تحریراں تہاڈے دوالے وسن والے احباب اُتے کیوں ہوندیاںنیں؟ تے تسیں اپنی تحریراں وچ اپنے دوستاں دی تعریفاں دے پل کیوں بنن دی کوشش کردے ہوئے ؟ سوال چنگا تے دبنگ سی ، جواب وی اونج دا ای ہونا چاہیدا سی پر میں کہیا کہ جناب عالی قدر ! تسیں میرے کنہے کالم پڑھے نیں، سچ دسنا کنہے اقوال تے کنہے اشعار اُتے غور کیتا اے۔ نہیں راجہ صاحب سچی گل تے ایہہ وے کہ میں ویلے دی کمی دی وجہ نال بوہت گھٹ ای تہاڈی تحریراں پڑھ سکیا واں پر تہاڈے کالمز دے عنوانات ضرور نظراں توں لنگھن رہندے نیں ، کدی کدھار اک ادھ تحریر پڑھ وی لینا واں۔ جنہوں ویکھ کے لگدا اے کہ تہاڈے معاشرے وچ وسن والے لوکاں دی چنگی گلاں لوکاں تیکر اپڑان دی کوشش کردے او۔ پر ساڈے کول زندہ شخصیات اُتے لکھن دا رواج نہیں تسیں ایہناں شخصیات دے بارے زیادہ لکھیا کرو جیہڑی دنیا توں جا چکیاں نیں۔ میں جواب وچ کہیا کہ کدی کوئی پاگل ویکھیا اے جیہڑا بزدل ہوئے۔ کسے دیوانے نوں پتھراں توں ڈرتے ویکھیا اے۔ نہیں ویکھیا جناب ایس دا جواب سی۔ تے فیر میرے قلم نوں کیوں روکدے او لکھن توں۔ میں کدی کسے دی خواہ مخواہ تعریف نہیں کیتی۔ کدی شخصیت پرست نہیں رہیا واں بلکہ ہمیشہ کوشش کرنا واں کہ کسے انسان دے الفاظ پڑھ کے سن کے ایس دے نیڑے بیٹھاں یا دوری اختیار کراں۔ تے میری ایہہ خوش قسمتی اے کہ مینوں ہمیشہ توں چنگے انساناں دی بیٹھک وچ بیٹھ کے سکھن دا موقع ملدا رہندا اے۔ ساڈی تنظیم سائبان رویاں دی بہتری لئی مصروف عمل اے۔ ساڈے نال چلن والے بوہت سارے لوک ساڈی تحریک اُتے یا خود توں کسے نہ کسے طرح اپنے رویاں نوں بوہت چنگا کر رہے نیں تے جدوں جدوں ایہناں نال ملاقات ہوندی اے تے اوہ اپنے سفر دیاں یاداں شیئر وی کردے نیں۔ شاید اک ورہے پہلے اوہناں نے اپنے اک سفر نوں کجھ اک تحریراں دی شکل وچ شیئر وی کیتا سی جس نال اندازہ ہویا کہ اوہ سفر نہیں کردے بلکہ شیواں نوں سنجیدگی نال ویکھدے نیں۔ چنگے نظاریاں، لوکاں تے رویاں توں ایہناں نوں خوشی ہوندی اے تے ایس دے الٹ ہون والے کم ایہناں دے بلڈپریشر نوں ودھان دا سبب وی بن جاندے نیں۔ اوہ شام کافی سرد سی، میں یسین گجر تے خواجہ شجاع اللہ بیٹھے گرما گرم چاہ پی رہے سن کہ میں پچھیا خواجہ ”تسی بہت سارے ملک دیکھے نیں۔اے دسو جے سب توں چنگے اخلاق دے لوکی کس ملک دے نیں“خواجہ صاحب نے اک لمحے دا تردید کیتے بنا کہیا! بھائی جاپان۔ جے اخلاقیات دی گل کرنی اے تے دنیا وچ صرف اک ای ملک انج دا اے جتھے وسن والے لوکاں نے اعلیٰ اخلاقی قدراں نوں اپنا اشعار بنا لیا اے۔ جے گل اخلاقیات دی کرنی اے تے تسیں کسے ملک دا جاپان نال مقابلہ کر ای نہیں سکدے او۔ اگلہ سوال سی کہ کنج ممکن اے کہ ساری قوم دے لوک ای اعلیٰ اخلاق دے حامل ہون۔ کنج ممکن اے گڈی والے سب ای اپنی گڈی نوں مکمل فٹنس دی بعد سڑک اُتے ٹریفک قوانین دے مطابق چلاندے ہون۔ کنج ممکن اے کہ لوک اپنی گڈیاں سڑک اُتے پارک کردے ویلے قانون دی پاسداری وی کردے ہون تے دوجیاں نوں تکلیف توں بچانا ایہناں دی سوچ وی ہوئے؟ راجہ صاحب جاپانی قوم تربیت دی شروعات سکول توں کر دیندی اے۔ ایس لئی قانون دا احترام تے اخلاقیات ایہناں دی زندگی وچ رس بس چکی اے۔ خواجہ صاحب نے دسیا کہ جاپان وچ رات دے آخری پہر جدوں سڑکاں بلکل سنسان ہوندیاں نیں ، کدھرے کوئی ٹریفک پولیس والا وی کھڑا نہیں ہوندا۔ ایس ویلے اوہناں نے ویکھیا سی کہ اک بندہ روز سویرے چار وجے دے نیڑے سیکل اُتے سفر کردا ہویا جدوں اشارہ لال ویکھدا تے خالی سڑک اُتے اپنی سیکل روک دیندا تے اشارے دے سبز ہون دا انتظار کردا۔خواجہ صاحب دا کہنا سی کہ انج اوہناں نے اک وار نہیں بلکہ بار بار ویکھیا۔ اوتھے گڈی اوتھے پارک کیتی جاندی اے جتھے حکومت نے نشاندہی کیتی ہوئے۔ لوک اپنے گھراں وچ میوزک سن دے ویلے ایس گل دا خیال کردے نیں کہ ایہناں دے ایس عمل دی وجہ نال ایہناں دا کوئی گوانڈھی پریشان نہ ہوئے۔ کسے دے گھر جان تے دروازے نوں بڑی آہستگی نال کھٹکھٹاندے نیں۔ بازاراں وچ ، شاپنگ مالز وچ باغات وچ پارکاں وچ میداناں وچ ویرانیاں وچ تسیں کدھرے وی جائو اوہ لوک اپنے ملک نوں اپنے گھر توں زیادہ صاف رکھن دا عملی مظاہرہ کردے نیں۔خواجہ صاحب سدھے ہو کے بیٹھ دے ہوئے کجھ انج بولے ! چنگا جاپان تے ترقی یافتہ ملک اے۔ ایس لئی ایہہ سب آسان اے اوتھے دے لوک خوشحال نیں پر اخلاقیات وچ ایران وی اپنی مثال آپ اے۔ اسیں ایران دا جاپان نال مقابلہ تے نہیں کر سکدے پر اک وڈی جنگ لڑن تے فیر عالمی پابندیاں دے بعد وی ایرانی لوکاں نےاپنی روزمرہ دی زندگی وچ اخلاقیات نوں بھرپور انداز توں زندہ رکھیا ہویا۔ ایران وچ ویک اینڈ پر لوک شام دے ویلے وڈے وڈے باغات وچ جان دے عادی نیں۔ اوتھے بڑی عمر دے لوک باغ دے کسے حصے وچ کارپٹ وچھا کے خوش گھپیاں لاندے نیں تے بچے بنا کسے ڈر دے، بنا کسے رکاوٹ دے باغ وچ کھیڈدے رہندے نیں۔ یسین گجر نے سوال کیتا کہ جدوں اینے لوک باغات وچ سیر کرن نکلدے نیں تے اوتھے بہہ کے کھاندے پیندے وی نیں تے فیر اگلے دن میونسپلٹی والیاں نوں بوہت محنت نال اوہ تھاواں صاف کرنیاں پیندیاں ہون گیاں نہیں تسیں سوچ وی نہیں سکدے کہ ایرانی جس سڑک یا باغ وچ بہہ کے کھاندے پیندے نیں اوتھوں اٹھ دے ویلے ایہنوں پہلے توں وی زیادہ صاف کر دیندے نیں۔
صاحبو! اسیں بچپن توں سن دے پڑھدے آ رہے آں کہ صفائی نصف ایمان اے۔ اسیں کہنے آں کہ اسلام دوجیاں دے حقاں دی ضمانت دیندااے پر کیہ وجہ اے جیہڑا ملک اسلام دے ناں اُتے وجود وچ آیا سی ایس ملک دا ناں اخلاقیات وچ اج وی بوہت تھلے اے۔اسیں بازار وچ چلے جائیے ، اسیں شاپنگ مالز وچ جائیے، اسیں چائے خانیاں وچ بیٹھے ہوئیے اسیں کسے سیمینار دا حصہ ہون، اسیں کسے باغ وچ بیٹھے ہویئے، اسیں کسے پارک وچ سیر کر رہے ہویئے، اسیں سیاحت لئی گھر توں نکلیئے، اسیں شادی بیاہ دی رسم نبھا رہے ہویئے، اسیں تعلیمی اداریاں دی تقریبات دا حصہ بنیے۔ اسیں سڑک اُتے سفر کر رہے ہویئے، ہر کدھرے ہر تھاں سانوں لوک اپنی سہولت ویکھدے نظر آندے نیں۔ ہر کدھرے اسیں اپنے لئے آسانی تلاش کرن لئی کوشاں ہوندے نیں۔ ہر کدھرے اسیں اپنا پیٹ مقدم رکھنے آں، ہر کدھرے اسیں اپنے گھر نوں ترجیح دینے آں۔ کدی کدھرے کسے نے ریاست نوں گھر جہیا سمجھ کے اپنے بازاراں، کھیت کھلیاناں، میداناں، پہاڑاں تے چٹاناں، ندی نالیاں، چشمیاں، جھیلاں، آبشاراں تے دریائواں دے دوالے صفائی دی اہمیت دا احساس نہیں کیتا۔ آخری گل تے ایہو اے کہ جدوں اسیں اپنی گلی نوں گھر دی طرح سنواراں گے جدوں اخلاقیات نوں اپنی ترجیح بنا لین گے۔ جدوں ریاست دے قوانین اُتے عمل نوں شعار بنا لین گے، دوجیاں لئی آسانیاں، ساڈا وصف بن جائے گا تے ملک دے حالات خودبخود بہتر توں بہترین ہوندے چلے جان گے۔