حضور نبی کریم ﷺ دی شان مبارکہ

سب توں پہلاں اوس رحیم و کریم مالک دا شکر اے جہنے سانوں اپنے محبوباں دا ذکر کرن دی توفیق عطا فرمائی

صاحبزادہ شبیر احمد صدیقی
ترتیب واہتمام: ایم اے رشید

سب توں پہلاں اوس رحیم و کریم مالک دا شکر اے جہنے سانوں اپنے محبوباں دا ذکر کرن دی توفیق عطا فرمائی۔ جہدے اگے سارا حسن سجدہ ریز اے‘ جہدی بارگاہ وچ ساری صفات خود بھکاری بن کے جھکی رہندیاں نیں‘ جو ہر شے دا خالق تے مالک اے تے جہدی شان بے حد اے ‘ اوہدی شان دا کیہ بیان کرنا‘ اوہدے بندیاں دی شان انسانی عقل توں ماورا اے۔ اوس اللہ نے سانوں اپنے حبیب اعظم حضرت محمد مصطفیؐ خاتم النبیین سید الالمرسلین سید الاولین و لآخرین دی امت وچ پیدا فرمایا۔ اسیں اوہناں دے احساناں دا شکر کدی ادا کرای نہیں سکدے نہ ای اوہناں دی بندگی دا حق ادا ہو سکدا اے تے نہ ای اوہناں دے شکر دا حق ادا ہو سکدا اے۔ اج ساڈا موضوع شان مصطفیؐ اے۔ ایہہ اک ایسا موضوع اے کہ ایہنوں جے بیان کیتا جاوے تے ایہدی شان دے ظہور لئی سارے سمندر سیاہی بن جان‘ سارے درخت قلماں بن جان تے زمین واسمان دے سارے رہن والے ایہنوں لکھنا شروع کر دین تے قیامت تک دا ویلا ہووے تے ایہہ موضوع مکمل ہو ای نہیں سکدا۔ حقیقت ایہہ ہے کہ ایہ اک بڑا جامع موضوع اے۔ آقاؐ دی تے اک صفت وی جے کوئی قیامت تک بیان کرے تے فیر وی اوہ مکمل بیان نہیں ہو سکدی۔ گل اوہو اے جو میں اکثر آکھیا کرنا واں کہ اوہناں دی شان تے اسیں بیان کر ای نہیں سکدے لیکن اللہ رب العزت نے سانوں توفیق تے شرف بخشیا اے کہ اسیں اوہناں دا ذکر ضرور کرنے آں تے کرنا وی چاہیدا اے۔ اللہ دا سب توں وڈا ذکر حضورؐ خود نیں۔ الابذکر اللہ تطمئن القلوب (ترجمہ: سن لو! اللہ دے ذکر وچ دلاں دا اطمینان اے)۔
کجھ نادان کہندے نیں کہ جدوں آپ حضورؐ دا ذکر تے شان بیان کرنے آں تے حد توں ودھا دینے آں۔ اوہناں کولوں پچھن والی گل ایہہ اے کہ سانوں کیویں پتہ کہ حد کیہ اے؟ کیہڑی حد اے جہدے توں اوہناں دی شان ودھ جاندی اے۔ اوہناں دی شان دی تے حد ای کوئی نہیں اے تے نہ ای کسے نوں پتہ اے‘ تے جدوں کسے نوں پتہ ای نہیں تے اوہناں دی شان کیویں ودھائی جا سکدی اے‘ اوہناں دی شان تے کوئی جان نہیں سکدا‘ کوئی سمجھ نہیں سکدا۔
ورفعنالک ذکرک‘ اے حبیب! آپ دا ذکر تے اسیں بلند کر دتا اے۔ ہن دسو کہ جہڑی ساری بلندیاں‘ عظمتاں‘ رفعتاں‘ وسعتاں دا مالک تے خالق اے‘ جو ایہناں صفات دا وی پیدا فرمان والا اے۔ جدوں اوہو ایہہ فرماوے کہ اے حبیب! تیرا ذکر اسیں بلند کردتا اے تے ایس بلندی دی شان کیہ ہووے گی‘ شان رفعت ذکر مصطفیؐ کیہ ہووے گی؟ ایس لئی تسیں ایہہ گل ذہن وچ رکھو کہ حضورؐ دی شان کوئی بیان نہیں کر سکدا۔ اللہ پاک فرماندا اے کہ میرے اولیا ایسے وی نیںجو میری کبریائی دی چادر تھلے رہندے نیں تے اوہناں نوں میرے سوا کوئی جان نہیں سکدا۔
اوہ جو بندے نیں جہناں نوں کوئی ہور جان ای نہیں سکدا اوہ تے حضورؐ دے غلاماں دے غلام ہوندے نیںﷺ اوہ ایہہ گل کہندے نیں کہ اسیں آقاؐ دے قدماں نال لگن والی خاک دے برابر وی کدی ہو نہیں سکدے تے سرکار نبی پاکؐ دی شان کیویں بیان ہو سکدی اے؟ساڈے معاشرے وچ کجھ ایسے لوک وی نیں جہناں نے دین نوں کدی گہرائی نال نہیں پڑھیا‘ اوہدی روح نوں نہیں سمجھیا۔ اوہناں دے بیان کردہ واقعات‘ معاملات تے اوہناں دے رویاں تے اخلاقیات توں انج لگدا اے کہ جیویں اسلام صرف تے صرف ایہناں لوکاں لئی سلامتی تے امن اے‘ ایہناں لوکاں لئی بہتر اے جو مسلمان نیں جہدے توں ایہہ گمان وی پیدا ہوندا اے کہ شاید اسلام ساریاں لئی رحمت نہیں اے۔ ایہہ بڑی کمبختی دی گل اے کہ ایسا دین جہنوں دین فطرت فرمایا گیا اے‘ جہڑا مکمل دین اے ایہنوں انج بیان کرنا کہ اک حد لا دینا تے بلکہ کجھ لوک ایہنوں انج بیان کردے نیں کہ جہنے ساڈے نظریات‘ افکار تے سوچاں تے طریقیاں دے نال اتحاد تے اتفاق نہ کیتا اوہ وی دین توں خارج اے۔ ایسے حوالے نال چند اک واقعات پیش کرنا واں‘ جو آقاؐ دی معافی تے درگزر تے رحمت اللعالمین ہون دا مظہر نیں۔ ٭ حضرت سیدنا ابو ہریرہؓ کولوں روایت اے‘ آپ فرماندے نیں کہ جدوں طائف والیاں نوں اسلام دی دعوت دتی گئی تے اوہ لوک بڑے برے طریقے نال پیش آئے۔ پتھر مارے‘‘ برا بھلا آکھیا حتیٰ کہ رل کے بستی والیاں نے پتھرائو کیتا۔ حضورؐ اوس ویلے واپسی دے سفر تے گامزن سن۔ آپؐ اک پہاڑ دے کول جلوہ فرما ہوئے یعنی کہ اک پہاڑ نوں آپؐ نے شرف خدمت عطا فرمایا۔ اینی دیر وچ ملک الجبال (پہاڑاں دا فرشتہ)حاضر ہویا تے عرض کیتی: اے میرے آقا و مولاؐ! آپ جے اجازت دیو تے میں ایہناں پہاڑاں نوں آپس وچ ملا دیاں تے ایس بستی نوں چک کے اتے لے جاواں تے فیر واپس زمین اتے پٹخ دیاں تے ایتھے قیامت تک کوئی پیدا ای نہیں ہووے گا تے آقاؐ نے فرمایا: نہیں‘ میں کسے نوں رحمت توں مرحوم کرن والا بنا کے نہیں گھلیا گیا۔٭ تے ایسے طرحاں اک واری عرض کیتی یارسول اللہؐ ایہہ جو لوک آپ ؐ نوں اینے سال توں اذیتاں دیندے رہے نیں‘ مشکلات پیدا کرن دی کوششاں کردے نیں‘ آپؐ اوہناں لئی بددعا فرما دیو۔ آپؐ دی تے زبان مبارک توں جو نکلدا اے اوہ ہو جاندا اے اوہ تے کن فیکون والی گل اے‘ اللہ تعالیٰ نے اپنی صفت کن توں حضورؐ نوں متصف فرمایا۔ صحابہ کرام نے عرض کیتی: یارسول اللہؐ جے آپ اک واری بددعا فرما دیو تے ایہہ سارے دشمن نیست و نابود ہوجان گے۔ آقائے کلؐ نے فرمایا کہ میں بددعا کرن والا بنا کے نہیں بھیجیا گیا۔ ٭ ایہہ ساری گلاں نہایت قابل غور نیں۔ کسے مخصوص طبقے دی گل نہیں کر رہیا‘ اسیں ساریاں نوں ایس گل اتے عمل کرن دی لوڑ اے موجودہ ویلے دا ایہہ تقاضا وی اے کہ گھر‘ محلے‘ ملک بلکہ پوری دنیا وچ ایس سیرت مبارکہ تے سیرت مطہرہ دا پرچار کیتا جاوے تے ایہدے اتے عمل پیرا ہو جاوے۔ ایسے طرح حضرت سیدنا عبداللہ بن مسعود کولوں روایت اے۔آپ فرماندے نیں کہ اک غزوہ وچ جدوں کفار ولوں حملے ہوئے تے تیر تے نیزے آئے۔ اوہ فرماندے نیں کہ جدوں حملہ ہویا تے حضورؐ دے چہرہ مبارک اتے وی نیزہ لگیا تے حضورؐ دے دند مبارک دا اک حصہ وکھرا ہو گیا۔ حضورؐ دا چہرہ لہولہان ہو گیا۔ حضورؐ اتے اک کیفیت طاری ہوئی۔ صحابہ کرام فرماندے نیں کہ حضورؐایس حالت وچ صحابہ نوں اک پچھلے نبی دا واقعہ سنا رہے سن کہ اک نبی سن‘ اوہناں دی قوم نے اوہناں دے نال بڑے ظلم کیتے۔ حضورؐ نے واقعہ سنا کے تشبیہ دتی کہ ویکھو ایہہ قوم وی ایسی ای اے۔ میں اوہناں نوں ہدایت وَل لے کے آنا واں‘ اوہناں نوں دوزخ توں بچا کے جنت ول لے کے آنا واں تے ایہہ میرے اتے حملے کردے نیں تے مینوں برا بھلا وی کہندے نیں۔صحابہ فرماندے نیں کہ حضورؐ ایس دوران فرما رہے سن یااللہ! ایہناں لوکاں کولوں انتقام نہ لینا ایہہ مینوں جاندے نہیں نیں۔ میرے مولا! ایہناں لوکاں انتقام نہ لینا میں ایہناں نوں معاف کر دتا۔ ایہہ تے مینوں جاندے ای نہیں کہ میں کون آں۔ ویکھو کہ اج جو حال اے ‘ اج جو دین بیان کرن والے لوک نیں۔ اوہناں دے رویے‘ اوہناں دا اخلاق کیہ اے تے اوہناں وچ صبر تے برداشت کس قدر اے تے کس سطح دا اے۔ تے تسیں جاندے او کہ آقا دی جو مکی زندگی اے جدوں آپؐ نے مکہ شریف وچ کجھ سال گزارے جو انتہائی سخت تے مشکلات وچ گزرے سن۔ حضورؐ‘ صحابہ کرام نوں مشرکین تے کفار ہمہ وقت تنگ کردے تے اذیتاں دیندے رہندے سن۔ پریشانی وچ مبتلا کرن دی کوشش کردے۔ فیر جدوں ہجرت دا وقت آیا تے حضورؐ مدینہ پاک تشریف لے آئے تے ایہہ فتح مکہ توں 2سال پہلاں دی گل اے۔ اوس ویلے مکہ شریف وچ قحط پے گیا۔ ہن ایہہ وی بہت غور کرن والی گل اے۔ قحط پین مگروں فصلاں سُک گئیاں‘ مویشی ختم ہو گئے‘ بھک پیاس حد توں ودھ گئی تے ایس قدر ودھ گئی کہ جو جانور مر چکے سن اوہناں دی بچی کھچی ہڈیاں لوک چبان لگے۔ اوس ویلے مکہ مکرمہ وچ ایہہ نوبت آ گئی سی۔ اہل مکہ نے حضرت ابو سفیان نوں آقاؐ دی بارگاہ وچ گھلیا۔ حضرت ابو سفیان نے اوس ویلے اسلام قبول نہیں کیتا سی۔ اوہناں نوں کہیا گیا کہ آپ حضورؐ دے کول جائو تے جا کے عرض کرو کہ آپؐ دعا فرمائو تے قحط ختم ہو جاوے۔ ہن آپ ویکھو کہ گھلن والے کون نیں جہناں نے حضورؐ تے صحابہ کرام نوں اینا تنگ کیتا‘ ساری حیاتی ظلم و ستم ڈھاندے رہے تے بڑی اذیتاں پہنچائیاں۔ حضرت ابو سفیان آئے تے آ کے کہن لگے(یا محمدؐ) آپ دی قوم تے ہلاک ہو رہی اے یعنی کہ قریش والے۔ قحط اینا ودھ گیا اے کہ لوک ہڈیاں چبان لگے نیں۔ بھک تے پیاس حد توں ودھ گئی اے۔ (آپؐ) دعا فرمائو کہ اللہ تعالیٰ بارش عطا فرما دیوے تے حضورؐ نے کوئی بدلہ نہیں لیا۔ اوہناں نوں کوئی سخت جواب تک نہیں دتا۔ ایہہ وی نہیں فرمایا کہ اینے سال مینوں تسیں لوکاں نے تنگ کیتا اے تے ہن لوڑ پئی تے میرے کول آ گئے او؟ انج تے ایس محسن اعظم بن منگے دتا تے اینا دتا کہ دامن وچ ساڈے سمایا نہیں۔ حضرت ابو سفیان نوں حضور نبی کریمؐ نے کوئی سخت جواب نہیں دتا تے عرض کرن تے ہتھ اچا کیتا کہ مولا ایہناں نوں بارش عطا فرما دیوے۔ فیر حضورؐ دی دعا نال مکہ وچ بارش ہوئی تے اوہناں دا قحط ختم ہو گیا تے ایسے طرح فتح مکہ دے موقعے اتے جدوں صحابہ کرام کثیر تعداد وچ موجو د سن‘ آقاؐ دے نال حاضر خدمت سن تے ہن اوس جگہ پہنچ چکے سن‘ جہڑی جگہ حضورؐ تے صحابہ کرام نوں ساری حیاتی تنگ کیتا گیا سی‘ برا بھلا کہیا گیا سی‘ اذیتاں دتیاں گئیاں سن۔ جہناں لوکاں نے ہر قسم دا ظلم و ستم کیتا سی‘ اج جدوں اوہ دن آیا کہ حضورؐ ہزاراں صحابہ کرام دے نال اوس جگہ اتے جلوہ فرما سن تے سامنے اہل مکہ سن‘ اوہناں دی ٹنگاں کنبھ رہیاں سن‘ اوہناں اتے کپکپی تے ہیبت طاری سی۔ آقاؐ نے فرمایا:دسو اج تہاڈا خیال کیہ اے‘ تہاڈی سوچ تے خیالات کیہ کہندے نیں کہ میں تہاڈے نال کیہ کراں گا۔ اوہناں نے آکھیا کہ ا سیں ایہہ گمان کرنے آں کہ آپؐ سانوں معاف فرما دیو گے۔ آپؐ نے فرمایا:تہاڈا گمان ٹھیک اے تے اک صحابی نے اوس ویلے حضرت ابو سفیان نوں جا کے آکھیا کہ اج اوہ دن آ گیا‘ اج اسیں دساں گے جو سانوں اینے سال تنگ کیتا اوہدا بدلہ لین دا دن آ گیا اے۔ ایہہ گل کسے نے حضور نبی کریمؐ دے گوش گزار کردتی تے حضورؐ نے فرمایا: ابو سفیان! اج تے رحمت دا دن اے‘ معافی دا دن اے‘ درگزر دا دن اے تے فیر حضورؐ نے فرمایا کہ جو ابو سفیان دے گھر پناہ لووے گا اوہ وی امان پا گیا۔ جہنے جنگ لئی ہتھیار نہیں چکیا ہتھیار سٹ دتا پس اوہ وی امان پا گیا۔ جو اپنے گھروں نہ نکلے اوہ وی امان پا گیا یعنی ایہناں ساری گلاں دا مقصد کیہ سی؟ مقصد ایہہ سی کہ ایمان‘ محبت‘ بھائی چارہ دے پیغام دینا کہ جہنے اپنے رویے توں‘ اپنے اخلاق توں ایہہ ظاہر کردتا کہ اسیں جنگ کرنا چاہندے ای نہیں۔ اینا فرمایا کہ جہنے ظاہر کردتا ایہناں ساریاں نوں امان اے۔ ایسے طرحاں اک یہودی زنانی نے جدوں کھانے وچ زہر ملا کے آقاؐ دی بارگاہ وچ بھیج دتا۔ اوہ کھانا اک صحابی نے کھاہدا تے اوہناں دا وصال ہو گیا۔ آقاؐ نے وی تناول فرمایا۔ جدوں گل ظاہر ہو گئی تے صحابہ کرام اوس زنانی نوں پھڑ کے لے آئے۔ اوس زنانی نوں پچھیا کہ تسیں انج کیوں کیتا؟ اوہنے آکھیا کہ میری ایہو نیت سی کہ ایہہ کھانا کھا کے آقاؐ دا وصال ہو جاوے گا یعنی اوس زنانی نے باقاعدہ دشمنی کڈی۔ صحابہ کرام نے عرض کیتی کہ یارسول اللہؐ ایس عورت نوں قتل کر دئیے۔ فرمایا ‘ نہیں‘ اوہنوں وی آپؐ نے معاف فرما دتا۔ فیر حضورؐ نے اوس زنانی نوں مخاطب کر کے فرمایا: تسیں مینوں مارن دی نیت نال زہر دتا لیکن تیرے سنے روئے زمین دے سارے دشمن وی رل جان تے مینوں مار نہیں سکدے۔ فرمایا: اللہ نے میرے نال وعدہ کیتا اے کہ اے حبیبؐ!تیری وفات دا کارن کوئی بن نہیں سکدا۔ جدوں وقت وصال آوے گا تے خود ای آوے گا۔ کارن کسے نوں نہیں بنن دیاں گے۔ جو دوجیاں نوں زندگی بخش دین‘ جو مردہ دلاں وچ زندگی پیدا کر کے اوہناں نوں زندہ کر دین تے جو اوس نبی دے وی امام نیں کہ جہناں دے مردہ زندہ کرن دے معجزے مشہور نیں یعنی حضرت سیدنا عیسیٰ روح اللہ علیہ السلام دے امام حضورؐ نیں۔ حضورؐ تے زندگیاں بخشن والے نیں۔ جے اختیارات مصطفیؐ دا تھوڑا جیا تذکرہ کریے جہناں دی شان دا اک ادنیٰ جیا ظہور ایہہ وی اے کہ اوہ اشارہ کردے تے چن دو ٹکڑے ہو جاندا‘ اشارہ کردے بارشاں بند ہو جاندیاں‘ اشارہ کردے تے بارش برسا دیندے۔
اک مٹھی کنکریاں میدان جنگ وچ چک کے سٹی تے فرمان ہویا کہ اے حبیبؐ! ایہہ توں نہیں سٹی ایہہ تے اسیں سٹیاں نیں کیوں جے تیرا ہتھ میرا ہتھ تے جو تیرے ہتھ وچ اے اوہ میرے ہتھ وچ اے ۔ جہنوں توں سٹیا اوہنوں میں سٹیا تے کنکریاں نوں اینا شعور وی عطا فرمایا کہ کہنوں جا کے لگنا اے۔ ایہہ واقعہ تے بڑی واری سنیا اے مثال دینا واں کہ جے میں ایتھوں کنکریاں سٹاں تے تہاڈے وچوں کسی نوں وی لگ سکدیاں نیں۔مگر جدوں آپؐ نے میدان جنگ وچ کنکریاں چک کے سٹیاں تے اوہناں کنکریاں نوں ایہہ شعور وی مل گیا کہ جا کے لگنا کہنوں اے تے کہنوں نہیں لگنا۔ اوس ویلے جنگ ہو رہی سی‘ صحابہ کرام تے کفار یکجا سن تے کنکریاں جا کے صرف کفار نوں ای لگیاں کیوں جے کنکریاں آقاؐ دے ہتھ مبارک توں مس ہو گئیاںسن ایس لئی کنکریاں نوں شعور تے آنا ای سی۔ اوہناں دی شان دے کیہ کہنے (سبحان اللہ) حضرت سیدنا ابو قتادہ توں غزوہ تبوک توں واپسی دے موقعے اتے حضورؐ نے فرمایا کہ ایہہ جو تہاڈے کول پانی دے استعمال والا برتن اے اوہنوں سنبھال کے رکھنا‘ تھوڑااگے جا کے اوہدی لوڑ پووے گی۔ آپؐ تھوڑا اگے گئے تے اک جگہ اتے قیام فرمایا۔ اوہناں نے عرض کیتی کہ حضورؐ! پانی ختم ہو گیا اے‘ نماز دا ویلا ہو گیا اے۔ فرمایا: کہنے لوک نیں۔ عرض کیتا: حضورؐ 30! ہزار صحابہ کرام دا لشکر اے۔ ایہدے علاوہ 15ہزار اونٹ تے 10ہزار مویشی وی نیں۔حضور نبی کریمؐ نے حضرت ابو قتادہ نوں فرمایا کہ اوہ برتن لے آئو جہدے بارے کہیا گیا سی کہ لوڑ پووے گی۔ صحابہ کرام فرماندے نیں کہ حضورؐ نے اوس برتن نوں پھڑیا تے فرمایا کہ آندے جائو تے پانی پیندے جائو تے وضو کردے جائو۔ صحابہ کرام فرماندے نیں کہ اللہ دی قسم! اسیں ویکھیا کہ حضورؐ دی انگلیاں وچوں پانی جاری ہو رہیا سی تے اینا پانی جاری ہویا کہ 30ہزار صحابہ نے پانی پیتا‘ وضو کیتا‘ غسل کیتا‘ ایس دے علاوہ 15ہزار اونٹاں تے 10ہزار مویشیاں نے وی پانی پیتا۔ اک مٹھی بھر برتن توں 55 ہزار زندہ نفوس سیراب ہوئے۔ آپ فرماندے نیں کہ اسیں سفر وچ ساںتے حضورؐ نے پچھیا: اے ابو ہریرہ! کجھ کھان لئی موجود اے تے حضورؐ جاندے سن کہ ایہدے وی اگے لوڑ پین والی اے۔ عرض کیتی: حضورؐ! اک تھیلے وچ چند کھجوراں پئی ہوئیاں نیں۔ آقاؐ نے فرمایا کہ کھجوراں دا اوہ تھیلا لے آئو۔ چنانچہ اوہ تھیلا لیا کے پیش کردتا گیا۔عرض کیتی! حضورؐ! صحابہ تے سینکڑاں دی تعداد وچ نیں۔ آپؐ نے فرمایا کہ ایہدے وچ کنی کھجوراں نیں۔ عرض کیتی کہ حضورؐ! ایہدے وچ 21کھجوراں نیں۔فرمایا کہ دس دس دی ٹولیاں بن کے آندے جائو تے کھاندے جائو۔ حضورؐ نے چادر اتے کھجوراں پھیلا دتیاں۔ صحابہ کرام دس دس کر کے آندے گئے تے سینکڑاں صحابہ کرا م نے اوہ کھجوراں کھا لئیاں۔ جدوں ساریاں نے کھجوراں کھا لتیاں تے حضورؐ نے فرمایا: کھجوراں گنو کنیاں نیں۔ عرض کیتا: حضورؐ! ایہہ تے ہن وی 21ای نیں۔ آپؐ نے حضرت ابو ہریرہ نوں فرمایا کہ ایہہ تھیلا اپنے کول رکھ لوو تے ہن ساری حیاتی ایہدے وچوں کھجوراں کھاندے رہنا۔ تے جے چاہو تے کسے نوں دیندے وی رہنا۔ ایہنوں کھول کے نہ ویکھنا بس تھیلے وچ ہتھ پانا تے کڈدے جانا۔ جہنی چاہو گے اوہنی کھجوراں برآمد ہون گئیاں(سبحان اللہ) حضرت ابو ہریرہؓ فرماندے نیں کہ میں 25یا 30سال تک اوہ کھجوراں کھادیاں۔ اوسے تھیلے توں کھاندا وی رہیا‘ ونڈدا وی رہیا تے تھیلا اوہنے دا اوہنا ای رہیا حالانکہ جدوں آقاؐ دا وصال ہویا۔ آپؐ دے وصال مگروں سیدنا صدیق اکبر‘ حضرت عمر فاروق اعظمؓ‘ حضرت عثمان غنیؓدا دور حکومت آیا اوس وقت تک ایہہ سلسلہ چلدا رہیا۔فیر انج ہویا کہ حضرت سیدنا عثمان غنی دی شہادت دا واقعہ ہویا۔ ایس ماحول وچ اوہ تھیلا گم ہو گیا۔ لیکن 25 توں 30سال تک ایہہ معاملہ انج ای چلدا رہیا۔ ایتھے میں اک چھوٹا جیا نکتہ عرض کرن لگیا واں۔ حالانکہ میری اینی حیثیت نہیں اے نہ ای اینی سوچ یا سمجھ بوجھ اے۔ ایہہ آپؐ دا کرم تے احسان ہوندا اے تے فیر انسان نوں کجھ سمجھ بوجھ آندی اے۔ آقاؐ نے جو فرمایا کہ ایہہ رکھ لوو۔اوہ کھاندے وی رہے‘ ونڈدے وی رہے۔ کھجوراں اوہنیاں ای رہیاں۔ ہن ویکھو کہ جدوں آقاؐ نے کھجوراں سامنے رکھ دتیاں تے سارے صحابہ کرام ویکھ رہے سن کہ کھجوراں پئیاں نیں‘ چک کے لے جاندے تے کھا لیندے۔ لیکن ایہہ گل سمجھ نہیں آئی کہ اوہنی دی اوہنی کیویں رہیاں تے اوہ ودھدی ہوئی نظر نہیں آ رہیاں سن۔ معجزہ تے کرامت تے کہندے ای اوہنوں نیں جو سمجھ وچ نہ آوے۔ جدوں سمجھ وچ ای آ گیا تے فیر معجزہ کیویں ہویا؟ آقاؐ نے جدوں حضرت ابو ہریرہ نوں تھیلا عطا فرمایا تے ایہہ کیوں فرمایا کہ ایہنوں کھول کے نہ ویکھنا بس ہتھ پا کے کڈدے جانا۔ ایس گل توں ایہہ نکتہ سمجھ وچ آیا کہ حضورؐ اپنے غلاماں نوں اپنے صحابہ کرام نوں ایہہ تعلیم دے رہے نیں کہ بس جو میں آکھ دیاں اوہدے اتے اکھاں بند کر کے عمل کرنا‘ کدی نہ سوچنا بس اینا ویکھ لینا کہ آقاؐ نے فرمایا اے۔آقاؐ دی گل اتے ایمان لے آنا ۔ آقاؐ دے ایس طرح دے بہت سارے معجزے نیں کہ آقاؐ جو فرماندے سن ہوندا ای اوہ سی۔آقاؐ نے فرمایا کہ انج ایہنوں کھاندے رہنا کھواندے رہنا ختم نہیں ہووے گا تے آقاؐ دے وصال مگروںوی اوہ معجزہ چلدا رہیا‘ جاری رہیا۔ ہن دسو کہ صفت وڈی ہوندی اے یا ذات؟ ذات ای وڈی ہوندی اے۔ ذات دی تے کئی صفتاں ہندیاں نیں مگر ذات تے اک ہوندی اے۔ جہڑے نبیؐ دا جاری کردہ معجزہ کدی ختم نہ ہووے ‘ جہدے ہتھ کسے چیز نوں لگ جان اوہنوں حیاتی مل جاوے۔ اک تھیلے نوں ہتھ لگ گیا تے اوہنوں حیاتی مل گئی۔ ایسے نبیؐ دی حیات بارے شک کیوں کردے او‘ جہدی آکھی اک گل نہیں مٹ سکدی تے اوہناں دی اپنی شان دا عالم کیہ ہووے گا؟ صحابہ کرام دی ایمانی کیفیت ایسے لئی وی اینی زیادہ سی تے اوہ استقامت دے پہاڑ نظر آندے نیں‘ ایہدی اک وجہ ایہہ وی اے کہ اوہ حضورؐ دے نال رہیا کردے سن۔ آقاؐ دی ظاہری حیات وچ لاتعداد معجزے ہوئے۔ ایہہ بڑی قابل غور گل اے۔ ہن ویکھو اسیں لوک ایہہ سمجھدے آں کہ جی صرف معجزہ اوہدوں ہوندا اے جدوں اوہدی لوڑ پیش آ جاوے یا جدوں کوئی منے نہ تے حضورؐ نے اللہ دا دین پھیلان لئی معجزات وکھاوے۔ ایہہ وی گل حق اے۔ ایہدے وچ وی کوئی شک نہیں لیکن حضورؐدی ظاہری حیات وچ کثیر تعداد وچ معجزات ہوندے رہندے سن۔ ایہہ لازمی نہیں سی کہ کسے نوں وکھانا مقصود ہوندا سی تے کسی نوں ایمان عطا فرمانا ہوندا سی تے فیر ای حضورؐ کوئی معجزہ وکھاندے سن۔ آقاؐ دے تے صبح شام دے معاملات ای معجزات نال بھرے پئے نیں۔
امام الانبیا خاتم المرسلین آقاؐ دی بارگاہ وچ جمعہ دے دن اک صحابی نے عرض کیتی کہ یارسول اللہؐ بڑی گرمی اے تے خشکی خشکی جئی اے۔ آپؐ دعافرمائو‘ کرم فرمائو‘ بارش ہو جاوے۔ حضورؐ نے ہتھ چکے‘ مولا بارش عطا فرما۔صحابہ کرام فرماندے نیں اجے حضورؐ نے ہتھ چک کے واپس نہیں کیتے سن کہ بارش برسنا شروع ہو گئی۔ صحابہ کرام خوش ہو گئے۔حضورؐ دی گل بات چلدی رہی بیان پورا ہویا‘ سارے اپنے اپنے گھراں نوں چلے گئے۔ ہویا کیہ کہ اوہ شام وی لنگھ گئی ‘ اوہ رات وی لنگھ گئی‘ بارش ہوندی رہی۔ اگلا دن شروع ہویا تے بارش ہوندی رہی حتیٰ کہ اگلے جمعہ والے دن حضورؐ دوبارہ منبر اتے جلوہ فرما ہوئے۔ خطبہ ارشاد فرمایا۔ صحابہ کرام نے عرض کیتی یارسول اللہ! ہن تے اینی بارش ہو گئی اے کہ گھٹنیاں تک پانی آ گیا اے۔ ہن ذرا کرم فرما دیو بارش رک جاوے۔آقاؐ نے کیہ کیتا‘ دعا نہیں کیتی‘ ایہہ نہیں کہیا کہ مولا بارش روک دے۔ حضورؐ نے بدلاں نوں اشارہ کیتا تے فرمایا: بدلو ذرا مدینے توں باہر چلے جائو‘ مدینے دی حدود توں باہر چلے جائو اوتھے برسو‘ مدینے وچ نہ برسو‘ صحابہ کرام فرماندے نیں حضورؐ جدھر جدھر اشارہ کردے ہن کیوں جے بدل چھائے ہوئے سن اک حصے نوں اشارہ کیتا تے بدل دوڑ کے اوس پاسے گیا اک حصے نوں اشارہ کیتا تے بدل دوڑ کے ایس پاسے جاندے۔اودوں مدینے دا احاطہ ظاہری اوس ویلے اینا وڈا نہیں سی۔ ہن جو مسجد نبوی اے اوہدے اندر اندر ای مدینہ اوس ویلے سی کیوں جے آبادی وی گھٹ سی۔ صحابہ کرام فرماندے نیں کہ اللہ دی قسم جہدے قبضہ قدرت وچ ساڈی جان اے نیں۔ حضورؐ جدھر اشارہ کردے بدل اودھر جاندے تے فرماندے نیں کہ ایہدے مگروں بدلاں توں بارش ہوندی رہی تے مدینہ وچ بارش نہیں ہوئی تے مدینے دے اطراف وچ مہینہ بھر بارشاں ہوندیاں رہیاں۔