خواتین

ساڈے ملک وچ خواتین پڑھی لکھی نیں پر خاندانی دبائو دی وجہ نال اکثر اوقات باہر جا کے نوکری نہیں کر سکدیاں

تحریر۔شمع باسط

جے بغور مطالعہ وی کریئے تے ایہہ گل کدھرے زیر نظر نہیں ہوئے گی ماسوائے کجھ مثالاں دے… شاہد اوہ وی نہ ای ملن جتھے خواتین توں مرد حضرات نوں شکایت رہی ہوئے یا عورتاں نے مرد حضرات نوں ویکھ کے کوئی جملہ کسیا ہویا کوئی ماشااللہ بسم اللہ یا ایس دے مساوی کوئی جملے بازی کیتی ہوئے… ہاں ایدھے شوہر حضرات والی شکایتاں دی گل شامل نہیں ہوئے گی کیوں جے ایہناں دی تے ازلاں توں لمبی لسٹ وی شکایتاں دی چل رہی اے پر معذرت دے نال خواتین نے یقین منو اپنا گھر بچان دی خاطر کدی وی شوہراں دے شکوے شکایتاں نوں سنجیدہ نہیں لیا، ساڈے معاشرے وچ عام طور اُتے خواتین نوں صنف نازک کہیا جاندا اے، برصغیر دے شعرا نے تے عورت دی ایس طرح مدح سرائی کیتی اے کہ شاید اوہ اینی نازک نیں کہ مسلسل ساہ لین توں وی تھک کے کدھرے مر ای نہ جان ۔ خواتین آخر اینی نازک کیوں تصور کیتی گئی نیں ایہہ جناب صرف شعراء کرام دی شاعری تیکر ای وکھائی دیندی اے۔ حقیقت وچ تے ساڈے معاشرے وچ عورت کمر اُتے 20 اٹاں بنھ کے مزدوری کردی نظر آندی اے یا فیر اوہ سارا سارا دن گھر والیاں دی خدمت وچ لنگھا دیندیاں نیں تے فیر ای اک نیک عورت اکھوان دا حق رکھدی اے۔ پر ساڈے ملک وچ خواتین پڑھی لکھی نیں پر خاندانی دبائو دی وجہ نال اکثر اوقات باہر جا کے نوکری نہیں کر سکدیاں کیوں جے باہر نوکری کرن وچ خواتین لئی بوہت پیچیدہ مسئلے کجھ اوقات پیدا ہو جاندے نیں۔ ساڈے معاشرے وچ گھٹ پڑھی لکھی کُڑی جے کسے فیکٹری وچ یا کسے ٹیلی فون اپریٹر دی نوکری کر لوے تے بس باہر دے مرد ایہنوں اپنی پراپرٹی سمجھن لگ جاندے نیں۔ سو سو طرح نال زیر احسان کرن دے بہانے تلاش کردے نیں تے ایس لائن وچ بیشتر تعداد ایہناں مرداں دی ویکھی گئی اے جنہاں دا ذہنی توازن اینا کوُں ہوندا اے کہ جے گھر توں پانی دیاں بوتلاں بھروان دے کے گھلو تے نال ایہناں نوں یاد دہانی دی پرچی دینی پیندی اے کہ ایس وچ پانی بھروانا نہیں تے اکثر اوہ بوتلاں خالی ای گھر لے آندے نیں۔ اوہ وی باہر کُڑیاں نوں ویکھ کے کہندے پھردے چندا ہاں کر دو!!زندگی بھر تینوں یاد رکھاں گا۔ اپنے گھر والیاں دے ناں کدی بھُلے توں وی نہ لئے ہون پر باہر گھٹ توں گھٹ تن تن محبتی ناں تے کُڑیاں دے رکھے ہوندے۔ اول تے ملازمت حاصل ای بڑے پاپڑ بیلن دے بعد ہوندی اے تے فیر مرداں دی حاکمیت باہر کم کرن والی خواتین لئی سو طرح دے اکھاں وچ سوال لئے پھردی اے۔
ساڈے معاشرے وچ عورت صرف ایس لئی پیدا ہوئی اے کہ چپ رہوے کیہ عورت صرف پسن لئی پیدا ہوندی اے پر کیوں؟ ایس دا کیوں کوئی جواب نہیں مل سکیا۔ ایس ملک وچ 93 فیصد خواتین کسے نہ کسے طرح تشدد دا شکار ہوندیاں نیں جد کہ 10 فیصد توں وی گھٹ ای کیس رپورٹ ہوندے نیں سنیا تے ہوئے گا کہ عورت ای عورت دی دشمن اے ایہہ عورت اے جیہڑی پتر نوں پہلی روٹی دیندی اے تے دھی نوں دوجی روٹی دیندی اے کیہ عورت کُڑی دی گھٹ تے منڈے دی زیادہ ماں ہوندی اے۔ تے کم عمری وچ ای کُڑی دے ذہن وچ ایہہ پایا جاندا اے کہ مرد نال نسل تے معاشرہ چلدا اے تاں غلط تے صحیح جیہڑی گل وی مرد کرے مرد نوں برتری دینا ای اک عورت نوں معتبر بناندا اے۔ شروع توں ای کُڑی دے ذہن وچ ایہہ گل وی پا دتی جاندی اے کہ دھی تے پرائی اے… تو جس گھر بیاہ کے جانا اے اوہ ای تیرا گھر ہوئے گا ایہہ گھر تہاڈے بھراواں دا اے ، اسیں ایہناں گلاں وچ کدوں تیکر عورتاں نوں الجھائے رکھاں گے تے ایس دے حق توں محروم رکھاں گے کیوں اوہ ایس گھر دا فرد اے کوئی غیر نہیں۔ ساڈے معاشرے وچ تے خواتین نوں آسانی نال ایہناں دا جائز حق وی نہیں دتا جاندا۔ عورت نوں تے اپنے ماں پیو دی جائیداد وچوں حصہ وی آسانی نال نہیں ملدا۔ بھراواں دی اکثر کوشش ہوندی اے کہ دھی یا بھین اپنا حصہ معاف کر دیوے تے رواج تے ایہہ وی اے کہ عورت دے حصے دی جائیداد باہر نہ جائے۔ کجھ اوقات عورت دی قرآن دے نال ای رسم نکاح کر دتی جاندی اے کیہ عورت نوں کدی سکھ دا ساہ آئے گا کیہ عورت اپنی خوشی یا غم دا اظہار اپنی مرضی نال کر سکے گی۔ نہیں ایس دا شعور سانوں نہیں دتا جاندا۔ ماں لئی سب بچے برابر ہونے چاہیدے نیں اوہ منڈا ہوئے یا کُڑی۔ اک ماں دا فرض ہونا چاہیدا اے کہ کُڑی ہوئے یا منڈا دونواں نوں یکساں محبت تے تعلیم دیوے۔ عورت دی زیست دا ہر ہر مرحلہ نہایت حساس ہوندا اے جویں ای کُڑی جوان ہو جاندی اے تے ایس دے رشتے دی گل چلدی اے اودوں جیہڑی پریشانیاں خواتین دے حصے وچ آندیاں نیں ایہناں دا ازالہ کرنا ناممکن اے منڈا پسند دی شادی دا اظہار کرے تے گل منن وچ آ جاندی اے جے کسے کڑی نے ایہہ گل گھر وچ کہہ دتی تے اول تے اوہ غیرت دے ناں اُتے قتل ہو جائے گی تے جدو ں منڈے لئی رشتے لبھے جاندے نیں تے درج ذیل خوبیاں کُڑی وچ لازمی ای ہونیاں چاہیدیاں نیں کہ کُڑی دا ماضی شیشے وانگوں صاف ہوئے۔ نیک پرہیز گار تے متقی ہوئے انج جویں شادی دے فوراً بعد ای ایہنوں عالمہ فاضلہ یا خطیبہ دا درجہ دتا جانا اے تے خوبصورت وی انج دی ہوئے کہ کترینہ کیف ہوئے ہوبہو۔ کیہ ڈرامہ بازی اے ایہہ منڈے چاہے بدکردار ہون بس پیسہ ہونا چہایدا اے تہانوں کڑی دا رشتہ مل جائے گا پر کُڑی لئی سو طرح دی رنگ بازیاں کہ انج ہوئے اونج ہوئے تے عورت ہمیش چپ چپ تے چپ ای رہی اے۔ کیوں جے ساڈے اسلاف توں وی ایہنوں ایس دا درس دتا گیا اے… پر اپنی مرضی نال شادی کرن دا حق عورت رکھدی اے ایہنوں ایہہ حق دتا جائے… چنگا رشتہ ویکھن والے جدوں کُڑی دا رشتہ ویکھن جاندے نیں بیچارے کُڑی والے سو طرح دے اہتمام کردے نیں فیر جے کسے دی کُڑی مناسب شکل و صورت دی ہوئے تے اوہ اوقات توں ودھ کے اہتمام کردے نیں جیہڑا خاندان ذرا غریب ہوئے یا آسان زبان وچ جنہاں دے صوفے ڈرائنگ روم وچ بیٹھی گدی والے ہوندے نیں تے پرانے ڈیزائن دے ہوندے نیں منڈے والے جاندے نال ای جواب وچ ایہہ کہہ دیندے نیں کہ بوہت معذرت !!! استخارہ ٹھیک نہیں آیا تاں ایہہ رشتہ نہیں کر سکدے۔ ایہہ حالات نیں … تے استخارہ ایس لئی ٹھیک نہیں آیا ہوندا کیوں جے منڈے والیاں نوں جہیز وچ فریج ٹی وی وغیرہ ملدا نظر نہیں آ رہیا ہوندا۔ اللہ اللہ کر کے جے ایہناں سب ازمائشاں توں لنگھ کے کُڑی جدوں گھر چلی جاندی اے تے سس سسر، ننداں شوہر سنے چڑھائی جاری رکھن دی کوشش کردے نیں یار سدھی جہی گل اے کیہڑا قانون اے کہ انج اٹھو، انج بیٹھو ایہہ رسم و رواج ساڈے نیں، ایہناں نوں شروع کرو جیہڑے رسم و رواج تہاڈے نیں ایہناں نوں چھڈ دیو انج کھائو انج پائو… اُتوں شوہر دے وکھرے نخرے میرے ماں پیو دی خدمت کر ایہناں دی فرمانبرداری کر کجھ شوہر حضرات تے انج دے ہوندے نیں کہ اپنے والدین توں آپ وی کجھ معاملات وچ اتفاق نہیں کردے پر بیوی توں توقع رکھدے نیں کہ مناسب ویلا ماں پیو لئی کڈے تے ہر جائز تے ناجائز گل اُتے ہاں کرے… میاں!! ماں باپ دی خدمت دا اینا زیادہ شوق ہو رہیا اے تے آپ کرو سارا سارا دن کرو کس نے روکیا اے کس نے منع کیتا پر بیوی اُتے بھار پا کے کہ تو ایہہ کر ،انج نہیں کروائی جا سکدی ماں پیو دی خدمت۔ شوہر توں بیوی نوں وی پچھنا چاہیدا اے کہ تسیں کیہڑا میرے ماں پیو دی خدمت لئی ہر ویلے تیار رہندے او ایہہ شیشہ وکھانا چاہیدا اے پر ساڈے کول خواتین چپ رہ کے نفسیاتی مریض بن جاندیاں نیں پر بول نہیں سکدیاں تے جے شادی دے بعد کجھ عرصہ اولاد نہ ہوئے تے خواتین لئی اک عذاب تیار رہندا تے جے اولاد ہو جائے تے پتر نہ ہوئے تے مصیبت۔ گل طلاق تیکر نکل جاندی اے تے زیادہ تر تعداد سساں دی ای ہوندی جیہڑا پتر نہ ہون اُتے بہوئواں دا جینا حرام کر کے چھڈیاں نیں باقی رہی سہی کسر خاندان دیاں آنٹیاں طعنے دے دے کے پوری کر دیندیاں۔ کہن دا مقصد اے کہ آپ عورت نوں اپنا مقام پہچانن دی بوہت لوڑ اے۔
عورت دی اہمیت اسلام نے اجاگر کیتی پر اج اوہ ای گھر گھر گود بھرائی جُتا چھپائی تے کیہ کیہ غیر ضروری رسماں اسیں اپنا کے آپ نوں ماڈرن سمجھ رہے آں سب توں زیادہ ماڈرن پن ایہہ وے کہ عورت نوں عزت تے تعظیم دتی جائے۔ عورت دی خاموشی نوں بولن اُتے مجبور نہ کرو معاشرے وچ جدوں عورتاں وڈے دل گردے دے نال اپنے حق وچ بول پیندیاں نیں، اوہ ای فیر کامیاب زندگی لنگھاندیاں نیں ایہناں وچوں اکثریت اوہ ہوندی اے جیہڑی اپنے پیراں اُتے کھڑی ہوندیاں نیں نہیں تے طلاق دے ڈر تے ماں پیو دی عزت بچان دے چکر وچ عورتاں ساری عمر ازیت وچ لنگھا دیندیاں نیں۔
میری تحریر دا ایہہ مقصد ہر گز نہیں کہ گھراں وچ جھگڑے شروع ہو جان صرف تے صرف شہوراں نوں احساس ذمہ داری دلوانا اے کہ تہاڈی بیوی تہاڈی دوست اے تہاڈی زندگی وچ شامل اے ایہنوں برابری دے حقوق ملنے چاہیدے نیں تہاڈی بیوی تہاڈے خاندان دی اولاد دی جیہڑی خدمت اپنی خوشی نال کر سکے ایسے اُتے اکتفا کرو خواتین دے اُتے دبائو پا کے ایہناں نوں اپنے گھر والیاں دی خدمت اُتے مجبور نہ کرو تے اپنے گھر والیاں توں بدظن نہ کرو خواتین نوں عزت دیو تاں جے بدلے وچ تہانوں وی عزت دے سکن تے تہاڈے عزیزاں نوں وی تے تہاڈی آئندہ نسلاں دی بہتر پرورش کر سکن سارا دن جے خواتین باورچی خانے توں لے کے باورچی خانے وچ لنگھا دین تے اوہ صرف تہاڈے بچے دی پرورش کر سکن گے تربیت نہیں تاں مائواں نال التجا اے کہ اوہ اپنی دھیاں دی ہر ماحول وچ ڈھلن والی پرورش کردیاں نیں اپنے پتراں نوں وی صحیح غلط تے معاشرے وچ ادب و احترام دا اصول سکھان کہ اوہ باہر کم کرن والی خواتین نوں ملک و قوم دا اہم رکن سمجھن نا کہ ایہناں دا جینا حرام کر دین بلکہ ایہناں دے وقار وچ وادھا کرن تاں جے خواتین لئی باہر جا کے کم کرن وچ آسانی ہوئے کیوں جے ہر کُڑی جیہڑی باہر کم کردی اے شوقیہ کم نہیں کردی اکثریت ایہناں وچوں ذمے داری دے بوجھ تھلے دبی ہوندی اے۔ مرد حضرات نال گزارش اے کہ ملک و قوم دی خواتین نوں عزت دینا سکھو تاں جے خواتین پورے عزم دے نال ایس ملک دی ترقی وچ اپنا حصہ پا سکن تے کامیابی نال اگے ودھ سکن تے خواتین نال وی گزارش اے کہ دل وڈا رکھن کامیابی دی راہ وچ مشکلات آنا کوئی وڈی گل نہیں تے اسیں تے ایس پاکستان دیاں دھیاں واں جس دی وزیراعظم اک خاتون رہ چکیاں نیں تے سر چک کے فخر نال ایس ملک دی ترقی وچ اپنا حصہ پانا چاہیدا اے تے جتھے اپنے حق تے عزت دی گل ہوئے چپ نہ رہو تاں جے آئندہ آن والی خواتین نوں اپنے حقوق نوں حاصل کرن وچ دشواریاں دا ساہمنا نہ کرنا پئے۔ بطور عورت تے ماں اپنے بالاں دی پرورش خدا لئی مساوی اطوار نال کرو تاں جے کُڑی ہوئے یا منڈا اک صحت مند معاشرے دی بنیاد رکھ سکن۔