امن بین الاقوامی مسئله بن چكیا اے

لكهت:رابعہ رحمٰن

اسرائیل دی تے دنیا دے کسے وی مہذب قانون دے خلاف وجود وچ آن والی ریاست نوں 73 سال توں زیادہ دا عرصہ لنگھ چکیا اے۔ ایہہ ریاست دوجی جنگ عظیم دے بعد بیت المقدس تے دوجے فلسطینی علاقیاں اُتے قبضہ کرن دے بعد وجود وچ آئی۔ دنیا دے بوہت سارے دیگر تنازعات وانگوں ایس وچ وی کلیدی کردار برطانیہ تے امریکہ دا ای سی جنہوں دوجے یورپی ملکاں دی بھرپور حمایت حاصل سی۔ پچھلی کئی دہائیاں توں زیادہ عرصہ وچ امریکہ تے برطانیہ نے خاص طور تے یورپی و دیگر کجھ ملکاں نے بالعموم ہر طرح نال نہ صرف اسرائیل نوں سپورٹ کیتا بلکہ فلسطینیاں اُتے ہون والے بے پناہ مظالم اُتے پردہ پوشی وی کیتی اے۔ ایس اک مسئلے نے پوری دنیا دے امن نوں نہ صرف تباہ کر کے رکھیا ہویا اے بلکہ ایہہ وی اک مسلمہ حقیقت اے کہ مسلم امہ وچ عسکریت تے شدت پسندی دی سب توں وڈی وجہ وی ایہو اک مسئلہ اے۔فلسطینیاں اُتے ہون والے مظاہم دے رد عمل وچ اک شدت پسند طرز عمل جنم لیندا اے جس دا نشانہ وی سب توں زیادہ امریکہ تے برطانیہ ای بن دے نیں پر صیہونی لابی دے ہتھوں یرغمال ایہہ ملک بے بس نظر آندے نیں۔ ایس مسئلے اُتے عرب اسرائیل جنگاں وی ہو چکیاں نیں پر نتیجہ کجھ وی نہیں نکل سکیا۔ پوری دنیا دے مسلماناں دی اپنے قبلہ اول نال والہانہ عقیدت اے جیہڑا کہ اک قدرتی امر اے۔ اپنے ایس مقدس ترین مقام دی یہودیاں دے ہتھوں بے حرمتی کسے وی مسلمان نوں گوارا نہیں تے نہ ای اپنے نہتے تے بےگناہ فلسطینی بھراواں اُتے ڈھائے جان والے مظالم۔
ایس ساری صورت حال وچ آپ اسرائیلی ریاست وی غیر یقینی تے عدم تحفظ دا شکار رہندی اے۔ غزہ تے مغربی کنارے اُتے مشتمل کجھ علاقیاں اُتے اک برائے نام فلسطینی اتھارٹی دا کنٹرول اے جنہوں اقوام متحدہ نے صرف اک مبصر دا درجہ دتا ہویا اے تے اوہ وی بوہت تگ و دو تے بھرپور بین الاقوامی دبائو دے بعد۔ ایہہ فلسطینی اتھارٹی وی اسرائیل دے ای مرہون منت اے کیوں جے اپنے محل وقوع دے پیش نظر ایہنوں نہ چاہندے ہوئے وی اسرائیل اُتے انحصار کرنا پیندا اے۔ دوجے پاسے ہر سال دو سال بعد کوئی نہ کوئی بہانہ بنا کے اسرائیل ریاستی دہشت گردی دا استعمال کردے ہوئے ایہناں علاقیاں اُتے چڑھائی کردا اے جس دے نتیجے وچ نہ صرف ہزاراں بے گناہ فلسطینی اپنی جاناں توں ہتھ دھو بیٹھدے نیں بلکہ ناقابل تلافی مالی نقصان وی ہوندا اے۔ ہن تے ایہہ طرز عمل اک معمول بن چکیا اے جس دی مثال ماضی وچ ہون والی بدترین اسرائیلی کاروائیاں سن۔ بدقسمتی نال اسلامی دنیا وی مجبوریاں، مصلحتاں تے انتشار دا شکار اے جس دی وجہ نال اسرائیل نوں عملاً کوئی وی ڈر خوف نہیں۔ اسرائیلی حملیاں اُتے دنیا دے ہر مہذب ملک وچ ہمیشہ احتجاج ویکھن نوں ملیا جس دی وجہ نال کجھ یورپی ملک بشمول برطانیہ دی حکومتاں اُتے وی ایس گل دا دبائو ودھ جاندا اے کہ ایس مسئلے دا دیرپا حل بوہت ضروری اے۔ ایس ضمن وچ اک فارمولا ہجے ساہمنے آ چکیا اے جس اُتے تقریباً ا تفاق رائے پایا جاندا اے کہ اسرائیل دے نال نال اک آزادانہ خود مختار فلسطینی ریاست دا قیام بوہت ضروری اے تاں جے ایس دیرینہ تے عالمی امن لئی سب توں زیادہ خطرناک مسئلے دا حل کڈیا جا سکے۔ باوجود ایس دے کہ آپ فلسطینی عوام دی اکثریت تے کجھ اسلامی ملک ایس فارمولے نال مکمل اتفاق نہیں کردے پر ایس اُتے غور و خوض ہو سکدا اے تاں جے اتفاق رائے پیدا کیتا جا سکے۔ ایہہ وی اک حقیقت اے کہ موجودہ شکل وچ قائم اسرائیلی ریاست کدی وی اک مستحکم تے محفوظ ملک نہیں بن سکدا تے نہ ای مشرق وسطی دا خطہ خاص طور تے مغربی دنیا بالعموم امن و سکون دی فضا وچ رہ سکدے نیں۔ ایس سلسلے وچ دبائو دن بدن ودھدا جا رہیا اے جس دی تازہ ترین مثال آئر لینڈ، ناروے، سویڈن تے برطانوی پارلیمنٹ وچ ایس سلسلے وچ منظور ہون والی قرار داداں سن جس وچ اک آزاد تے خود مختار فلسطینی ریاست دے قیام دی حمایت کیتی گئی سی۔ ایہہ قرار داداں قانونی طور اُتے اوتھے دی حکومتاں لئی کوئی حکم دا درجہ تے نہیں رکھدیاں سن پر اخلاقی طور اُتے بوہت اہم سن۔ایہہ سلسلہ دوجے یورپی ملکاں توں ہوندا ہویا امریکہ تیکر وی اپڑے گا جس نال اسرائیل، امریکہ تے برطانیہ اُتے ایس مسئلے دے منصفانہ تے دیرپا حل لئی دبائو مزید ودھے گا۔ ایہہ فلسطینی عوام دی پچھلی کئی دہائیاں وچ دتی جان والی ناقابل مثال تے بے پناہ قربانیاں دی بدولت ای ممکن ہویا۔
اسرائیل وچ ہمیشہ توں عموماً انتہا پسند جماعتاں دی حکومتاں رہیاں نیں جنہاں دا وجود ای فلسطینی تے اسلام دشمنی اُتے منحصر ہوندا اے پر ایہہ رویہ اسرائیلی ریاست لئی فائدے دی بجائے انتہائی نقصان دہ ثابت ہویا اے جس دا جلدی توں جلدی ادراک کرنا بوہت ضروری اے نہیں تے ایہہ نہ ہوئے کہ دوریاستاں دی بجائے گل فیر صرف اک آزاد تے خود مختار فلسطینی ریاست اُتے ای آ کے ختم ہوئے۔ پاکستان نے اک اصولی موقف دے تحت ہمیشہ اک آزاد تے خود مختار فلسطینی ریاست دے قیام دی نہ صرف بھرپور حمایت کیتی اے۔ لوڑ ایس امر دی اے کہ اج دی مذہب دنیا دے نام نہاد ٹھیکیدار نوشتہ دیوار پڑھو تے دوجیاں دی نہیں تے اپنے ای عوام دی رائے دا احترام کردے ہوئے اک آزاد تے خود مختار فلسطینی ریاست دے قیام نوں یقینی بنائو تاں جے نہ صرف مشرق وسطی بلکہ آپ وی امن و سکون نال رہ سکن۔