اطمینان کیویں ملے گا

لكهت:تنویر ظہور

زندگی وچ اوہ لوک پرسکون رہندے نیں جو نہ ملن والیاں خوشیاں توں ودھ اوہناں نعمتاں تے شکر کردے نیں جو اللہ تعالیٰ نے عطا کیتیاں نیں۔ سکون تے اطمینان کس طرح ملدا اے ایہدے لئی نفس مطمئنہ دی لوڑ اے۔ پی ٹی وی تے وکھائی جان والی ترک ڈرامہ سیریل راہ عشق دی اک قسط وچ نفس لوامہ بارے دسیا گیا۔ یعنی نفس دی اک قسم جو انسان نوں بھیڑے کم تے ملامت کردی اے۔ اک نفس امارہ وی اے جو برائی ول رغبت دلان والا ہوندا اے۔ وزیراعظم عمران خان روحانیت نوں سپرسائنس دا درجہ دیندے نیں۔ اوہ آپ ماڈرن ازم توں روحانیت ول آئے نیں۔ ہتھ دی چیچی وچ انگوٹھی تے اک ہتھ وچ تسبیح پھڑی رکھنا اوہناں دی روحانیت دی علامت اے۔ لوکاں نوں اوہناں دی ایس روحانیت نال کوئی سروکار نہیں اوہ تے اپنے مسئلیاں دا حل چاہندے نیں۔ مہنگائی تے بیروزگاری دا خاتمہ چاہندے نیں۔ علماء دا لفظ سائنٹسٹ تے کائناتی مفکراں لئی وی استعمال ہویا اے۔ اوہ لوک جو کائناتی نظام دا مطالعہ کرن تے مسلسل مشاہدات و تجربات دے بعد فطرت دیاں قوتاں نوں مسخر کردے نیں۔ ساڈے ایتھے جو حضرات‘ علماء کہلاندے نیں ایہ سائنس دے علوم دی مبادیات تک توں وی واقف نہیں ہوندے نہ انسان دی عملی زندگی نال کوئی واہ۔ پتہ نہیں وزیراعظم عمران خان نے روحانیت نوں سپرسائنس دا درجہ کیویں دے دتا؟۔
ساڈے ایتھے تزکیہ نفس تصوف دی اک خاص اصطلاح اے۔ ایہدے توں مراد ایہہ وے کہ وکھووکھ ریاضتاں تے مراقبیاں توں انسانی خواہشات تے جذبات نوں دفنا دتا جاوے۔ کیوں جے ایہ چیزاں روحانی ترقی دی راہ وچ رکاوٹ ہوندیاں نیں روحانی ترقی وی تصوف دی ای اصطلاح اے۔ ایہدی رو نال عقیدہ ایہہ وے کہ نفس انسانی حقیقت وچ ذات خداوندی دا اک جزو سی جو کسے طرح اپنی اصل توں وکھ ہو کے مادہ دی دلدل وچ پھس گئی اے۔ ایہنوں مادی آلائشاں توں پاک و صاف کر دتا جاوے تاں جے ایہ فیر اپنی اصل دے نال جا کے مل جاوے۔ ایہ انسان دی روحانی ترقی دا منتہی اے تے انسانی ذات نوں مادی الائشاں توں پاک تے صاف کرنا تزکیہ نفس تے نفس کشی کہلاندا اے۔ ایہ سارے تصورات غیرقرآنی نیں۔ تصوف دا لفظ قرآن کریم وچ نہیں آیا۔ انسانی ذات دی نشوونما‘ اوہناں مستقل اقدار دے مطابق زندگی گزارن نال ہوندی اے جو قرآن کریم وچ دتیاں گئیاں نیں تے ایہ سب کجھ قرآنی معاشرے وچ ہو سکدا اے۔ انسانی ذات دے ایس طرح نشوونما نوں تزکیہ کہیا جاندا اے۔ ایہنوں تصوف دی تجردگاہواں یاں سلوک و مراسم نال کوئی تعلق نہیں۔ ایہ سدھے سادے الفاظ وچ اک مومن و متقی دی زندگی دا ناں اے۔ارمغان حجاز وچ علامہ اقبال دے شعر نیں:
ہے وہی شعر و تصوف اس کے حق میں خوب تر
جو چھپا دے اس کی آنکھوں سے تماشائے حیات
مست رکھو ذکر و فکر صبح گاہی میں اسے
پختہ تر کر دو مزاج خانقاہی میں اسے
جتھوں تک اطمینان یاں طمانیت دا تعلق اے تے ایہ انسان نوں علی وجہ البصیرت حاصل ہوندا اے۔ ایہ اوس یقین دی پہلی شرط اے جہدے تے اعمال حیات دی عمارت بن دی اے۔ انھی عقیدت توں جو اطمینان حاصل ہوندا اے اوہ فریب نفس کہلاندا اے۔ اطمینان نہیں‘ ایہناں دوہاں وچ فرق کرنا بڑا ضروری اے۔
میرے دوست ماہر امراض جلد ڈاکٹر سعیداقبال سعدی معروف شاعر تے دانشور نیں۔ اج کل ایہناں دا زیادہ رجحان مزاحیہ شاعری ول اے۔ ایہناں دی اک تحریر نفسیاتی حقائق دے عنوان نال اے۔ اوہ لکھدے نیں تہاڈی مشکل نوکری‘ ہر بیروزگار دا خواب اے۔ تہاڈا پریشان کرن والا بچہ‘ کئی بانجھ لوکاں دا خواب اے۔ تہاڈا چھوٹا جیہا گھر‘ ہر بے گھر دا خواب اے۔ تہاڈا تھوڑا پیسہ کئی قرض داراں دا خواب اے۔ تہاڈی صحت کئی بیماراں تے محتاجاں دا خواب اے۔ تہاڈی خوشی ہر اداس انسان دا خواب اے۔ اللہ تہاڈے گناہ چھپاندا اے ایہ ہر بے نقاب گناہ گار دا خواب اے۔ اپنی زندگی وچ شکر تے اطمینان دا طریقہ اپنائو۔
انسانی ذات‘ قنون تے احکام خداوندی توں اجیہا استحکام حاصل کر لیندی اے جہدے نال اوہ زندگی دی اگلی ارتقائی منزل وچ جان دے قابل ہو جاندی اے ایہنوں جنت دی زندگی کہیا جاندا اے ایہدی ایس کیفیت نوں نفس مطمئنہ نال جوڑیا گیا اے۔ موجودہ دور دی اصطلاح وچ ایہنوں Balanced Personality کیہا جاندا اے پر ایہدا تصور عام نفسیاتی تصور توں وکھرا اے۔ واصف علی واصف صاحب دا اک دوست اوہناں نوں ملن آیا۔ اوہناں نے اوہدے لئی چائے منگوائی۔ اوہ بولیا میں بڑا پریشان آں ملک دے حالات بڑے خراب نیں۔ واصف صاحب نے پچھیا توں خراب کیتے نیں؟ اوہ بولیا نہیں‘ اوہناں کہیا توں ٹھیک کر سکنا ایں؟ اوہ بولیا نہیں۔ تے واصف صاحب نے کہیا فیر چاء پی‘ کدی مایوس نہ ہونا‘ انھیرا جناں وی گہرا ہووے۔ دنیا دی بے ثباتی تے بندے دی اوقات نوں سعیدآسی نے اک شعر وچ بیان کر دتا اے۔
اپنے پاوں پہ آتا ہے، نہ اپنے پاوں پہ جاتا ہے
تیری کیا اوقات ہے بندے جس پہ تو اتراتا ہے
٭٭٭