پنجاب بجٹ ترقی دا نواں باب تے خوشحالی دا ضامن

وزیراعظم دے وژن تے وزیراعلیٰ دی سوجھ بوجھ دے عکاس بجٹ وچ پنجاب دے عوام لئی خوشخبریاں امید دیاں کرناں تے روشن مستقبل دے خواباں دی تعبیر

ندیم بسرا

نویں مالی سال دے آغاز توں پہلاں ملک دے سب توں وڈے صوبے پنجاب دا بجٹ صوبائی اسمبلی توں منظوری لئی پیش کر دتا گیا اے۔ ایہہ بجٹ وزیراعیٰ سردار عثمان بزدار دی قیادت وچ صوبائی وزیر خزانہ مخدوم ہاشم جواں بخت نے پیش کیتا۔ مالی سال 2021-22 لئی تحریک انصاف دی حکومت نے حقیقی معنیاں وچ کاروباری طبقے سنے اک متوازن تے عوام دوست بجٹ پیش کیتا اے۔ بجٹ وچ یکساں علاقائی ترقی لئی ضلع وار رقماں رکھیاں گئیاں نیں۔ ترقیاتی کم عوامی نمائندیاں، معززین علاقہ تے انتظامیہ دی مشاورت نال طے پان گے۔ خاص طور تے صوبہ دی تاریخ وچ پہلی وار جنوبی پنجاب لئی وکھرا بجٹ تیار کیتا گیا اے۔جنہوں آبادی دے تناسب نال وسائل فراہم کیتے گئے نیں۔ بجٹ سیشن ہمیشہ سارے اراکین اسمبلی خواہ ایہناں دا تعلق حزب اقتدار توں ہوئے یا حزب اختلاف توں جامع تجویزاں دا تقاضا کردا اے۔ پر بدقسمتی نال بجٹ تقریر دے دوران حزب اختلاف نے جس رویے دا مظاہرہ کیتا اوہ قابل ستائش نہیں۔ قائد حزب اختلاف وزیر خزانہ دی تقریر نوں غور نال سن دے تے اپنے نوٹس تیار کردے تاں جے اوہ اگے چل کے بجٹ اُتے بحث دے دوران اپنی مثبت تجویزاں دے سکدے پر افسوس ایہہ ویلا ہلڑ بازی تے شورو غل وچ ضائع کر دتا گیا۔
آئندہ مالی سال دے بجٹ دا مجموعی حجم 2,653 ارب روپئے تجویز کیتا جا رہیا اے جیہڑا رواں مالی سال توں 18 فیصد زیادہ اے۔ آئندہ مالی سال وچ وفاقی محصولات دی وصولی دا بدلہ 5,829 ارب روپئے رکھیا گیا اے۔ جس نال این ایف سی ایوارڈ دے تحت، پنجاب نوں 1,684 ارب روپئے حاصل ہون گے۔ ایس وار صوبائی محصولات لئی 405 ارب روپئے دا ہدف مقرر کیتا گیا اے جیہڑا رواں مالی سال دے مقابلے وچ 28 فیصد زیادہ اے۔ بجٹ وچ جاری اخراجات دا تخمینہ 1,428 ارب روپئے لایا گیا اے۔ ایس وار صوبہ پنجاب دے ترقیاتی پروگرام ل ئی 560 ارب روپئے دے ریکارڈ فنڈز مختص کیتے گئے نیں۔ ایہہ 66 فیصد دا ایہہ غیر معمولی وادھا بلاشبہ صوبے دی ترقی لئی ترجیحات دا آئینہ دار اے۔ رواں تے آئندہ مالی سال دا تقابل مختص کیتی گئی رقماں توں بخوبی کیتا جا سکدا اے۔ آئندہ مالی سال دے ترقیاتی بجٹ وچ سوشل سیکٹر تعلیم تے صحت لئی رواں مالی سال دے مقابلے وچ 110 فیصد زائد یعنی 205 ارب 50 کروڑ روپئے مختص کیتے گئے نیں۔ انفراسٹرکچر ڈویلپمنٹ لئی 145 ارب 40 کروڑ روپئے رواں مالی سال دے مقابلے وچ 87 فیصد زیادہ نیں۔ سپیشل پروگرامز لئی 91 ارب 41 کروڑ روپئے رواں مالی سال دے مقابلے وچ 92 فیصد ودھ نیں۔ ترقیاتی بجٹ وچ اکنامک گروتھ لئی پیداواری شعبیاں، صنعت ، زراعت، لائیو سٹاک ، ٹورازم، جنگلات وغیرہ لئی 57 ارب 90 کروڑ روپئے مختص کیتے گئے نیں جیہڑے رواں مالی سال دے مقابلے وچ 234 فیصد زیادہ نیں۔
حکومت پنجاب اک پاسے تے کرونا نال پیدا شدہ Health Emegerncy دا بخوبی مقابلہ کر رہی اے تے دوجے پاسے شعبہ صحت وچ جامع اصلاحات لیائیاں جا رہیاں نیں۔ آئندہ مالی سال وچ صحت دے شعبہ لئی مجموعی طور اُتے 370 ارب روپئے دے فنڈز مختص کیتے جا رہے نیں۔ صحت دے ترقیاتی پروگرام دا مجموعی بجٹ 96 ارب روپئے اے جیہڑا کہ رواں مالی سال دے مقابلے وچ 182 فیصد ودھ اے۔ وزیراعظم پاکستان عمران خان تے وزیراعلیٰ بزدار دی قیادت وچ جاری یونیورسل ہیلتھ انشورنس پروگرام دے تحت آئندہ پنجاب وچ ہیلتھ انشورنس کارڈ دے ذریعے ہر بندا سرکاری یا منظور شدہ پرائیویٹ ہسپتال توں علاج کروا سکے گا ایس پروگرام دے ذریعے 31 دسمبر 2021 تیکر پنجاب دی 11 کروڑ آبادی دی ہیلتھ انشورنس کیتی جائے گی۔ ایسے طرح سپیشلائزڈ ہیلتھ کیئر دے شعبے لئی اگلے مالی سال وچ 78 ارب روپئے دا ترقیاتی بجٹ تجویز کیتا جا رہیا اے جس دے تحت ہسپتالاںدی Upgradation، لئی فنڈز مہیا کیتے جا رہے نیں۔ آئندہ پنجاب دے 5 ضلعیاں راجن پور، لیہ، اٹک، بہاولنگر تے سیالکوٹ وچ 24 ارب روپئے دی لاگت نال جدید ترین Child & mother ہسپتال قائم کیتے جا رہے نیں۔ محکمہ پرائمری اینڈ سیکنڈری ہیلتھ دے ترقیاتی منصوبیاں لئی وی 19 ارب روپئے مختص کیتے جان دی تجویز اے۔ 119 ٹی ایچ کیو ہسپتالاں دی Upgradation اُتے 6 ارب روپئے خرچ کیتے جان گے ۔ پنجاب وچ کرونا دی ویکسینیشن لئی 10 ارب روپئے دا خصوصی فنڈ رکھیا گیا اے۔ ایس دے علاوہ سرکاری ہسپتالاں وچ دوائیاں دی فراہمی لئی 35 ارب 25 کروڑ روپئے دی وڈی رقم مہیا کیتی جا رہی اے۔؎
حکومت پنجاب نے آئندہ سال تعلیم دا مجموعی بجٹ 442 ارب دی ریکارڈ رقم مختص کیتی اے جیہڑی موجودہ سال توں 51ارب روپئے زیادہ اے۔ ترقیاتی اخراجات لئی 54 ارب 22 کروڑ روپئے جد کہ جاری اخراجات لئی 388 ارب روپئے مختص کیتے گئے نیں۔ سکول توں باہر بالاں دا واپس سکولاں وچ لیان تے انصاف سکول Upgradation پروگرام جہے انقلابی منصوبے دا آغاز کیتا جا رہیا اے جس دے تحت آئندہ سال پنجاب دے 25 فیصد پرائمری سکول یعنی 8 ہزار 360 پرائمری سکولاں نوں ایلیمنٹری سکول دا درجہ دتا جائے گا۔ ایہناں Upgraded سکولاں وچ تقریباً 40 فیصد سکول جنوبی پنجاب توں نیں۔ جنہاں لئی 6 ارب 50 کروڑ روپئے دی وڈی رقم مختص کیتی گئی اے۔ اک اندازے دے مطابق ایس پروگرام دے تحت 20 لکھ توں ودھ بچے سکولاں وچ واپس آ سکن گے۔ اپنا تعلیمی سفر جاری رکھ سکن گے ، لئی 23 ارب روپئے دی رقم نال پنجاب ایجوکیشن فائونڈیشن تے PEIMA دے تحت سکولاں وچ 33 لکھ بچے حکومت دی امداد نال تعلیم حاصل کرن گے۔ ہائر ایجوکیشن دی اہمیت دے مدنظر آئندہ بجٹ وچ 15 ارب روپئے دے ترقیاتی فنڈز مختص کیتے جا رہے نیں جیہڑا کہ پچھلے سال دی نسبت 285فیصد زیادہ نیں جد کہ آئندہ مالی سال وچ 7 نویں یونیورسٹیاں قائم کرن دی تجویز اے۔پنجاب وچ بین الاقوامی معیار دی انجینئرنگ یونیورسٹی لئی 17 ارب روپئے دی رقم تجویز کیتی گئی پورے صوب وچ 86 نویں کالجز قائم کرن دی وی تجویز اے۔
آئندہ بجٹ وچ جنوبی پنجاب لئی 189 ارب روپئے مختص کیتے جا رہے نیں جیہڑا کہ پنجاب دے سالانہ ترقیاتی پروگرام دا 34 فیصد اے۔ آن والے ویلے وچ ADP دی ایہہ کتاب جنوبی پنجاب دے حقوق دے تحفظ دی ضامن ہوئے گی۔ جنوبی پنجاب دے حصے دا پیسہ جنوبی پنجاب وچ ای خرچ ہوئے گا۔ ایس لئی ملتان تے بہاولپور وچ سیکرٹریٹ قائم کر دتا گیا اے۔ ’’سارا پنجاب، ہمارا پنجاب ‘‘ دے نظریے دے تحت وزیراعلیٰ پنجاب سردار عثمان بزدار دی حکومت آئندہ مالی سال وچ 360 ارب روپئے دی لاگت نال اک عہد ساز ڈسٹرکٹ ڈویلپمنٹ پروگرام دا آغاز ک رہی اے۔ ایس پروگرام دے تحت پنجاب دے 36 ضلعیاں وچ سڑکاں دی تعمیر و مرمت، فراہمی و نکاسی آب، بنیادی تعلیم و صحت متعلقہ ترقیاتی کم کیتے جان گے جس نال لوکاں دا معیار زندگی بلند ہوئے گا تے روزگار لئی موقعے پیدا ہون گے۔ ایس منصوبے لئی آئندہ مالی سال دے بجٹ وچ 99 ارب روپئے مختص کیتے گئے نیں۔ اگلے مالی سال دے بجٹ وچ لہور دی مرکزی تے تجارتی اہمیت دے پیش نظر ترقیاتی منصوبیاں لئی 28ارب 30 کروڑ روپئے دی خطیر رقم مختص کیتی گئی اے۔ لہور شہر وچ پانی دی شدید قلت نوں مدنظر رکھدے ہوئے Water Surface Treatment Plant لایا جا رہیا اے جس لئی آئندہ مالی سال وچ اک ارب 50 کروڑ روپئے توں ودھ رقم مختص کیتے جان دی تجویز اے۔ لہور شہر وچ آخری وڈا جنرل ہسپتال 1984 وچ تعمیر ہویا ساڈی حکومت ایس سال اک ہزار بستریاں اُتے مشتمل جدید ترین ہسپتال دی تعمیر دا آغاز کر ن جا رہی اے جس نال لہور دے شہریاں نوں علاج معالجے دی بہترین سہولتاں دستیاب ہون گیاں۔
پنجاب وچ پی ٹی آئی حکومت نے صوبے دی تاریخ دا سب توں وڈا بجٹ پیش کر دتا اے۔ پہلی وار 2653 ارب روپئے دے سالانہ اخراجات وچوں 560 ارب روپئے ترقیاتی کماں لئی تجویز کیتے گئے نیں۔ ترقیاتی بجٹ وچوں 34 فیصد حصہ جنوبی پنجاب نوں ملے گا۔ وزیراعلیٰ پنجاب سردار عثمان بزدار دی قیادت وچ وزیر خزانہ پنجاب مخدوم ہاشم جواں بخت نے بجٹ پیش کردے ہوئے کہیا کہ پنجاب دا بجٹ ترقی تے خوشحالی دا ضامن ہوئے گا۔ کرونا دے ساہمنے وڈے وڈے ملک وی گھٹنے ٹیکن اُتے مجبور ہوئے پر اسیں وبا دے دوران غریب عوام نوں ریلیف دتا اے۔ اج معاشی اشاریے بہتری ول گامزن نیں۔ پاکستان دی سٹاک مارکیٹ تاریخ دی بلند ترین سطح اُتے اپڑ چکی اے۔ مالی سال 2021-22 دے بجٹ نے ثابت کر دتا کہ وزیراعلیٰ صوبہ پنجاب نوں ترقی دے سفر وچ اگے لے جان دا عزم صمیم رکھدے نیں۔ ریٹائرڈ ملازمین دی پنشن وچ 10 فیصد وادھا کرن دی تجویز اے۔ ملک دا دیہاڑی دار تے مزدور طبقہ ہمیشہ توں وزیراعلیٰ پنجاب دے دل دے نیڑے رہیا اے ایس لئی ایہہ ممکن نہیں کہ ایہناں نوں نظر انداز کیتا جاندا۔ آئندہ مالی سال دے بجٹ وچ روزانہ اجرت اُتے کم کرن والے مزدور بھراواں دی گھٹ توں گھٹ اجرت 17,500 ماہانہ توں ودھا کے 20,000 ماہانہ مقرر کیتی جا رہی اے۔ ایس لحاظ نال بجٹ حقیقی معنیاں وچ اک جامع تے عوام دوست بجٹ اے جیہڑا صوبے تے ایس دے لوکاں دی خوشحالی دا ضامن اے۔
2021-22 دا بجٹ شاید پنجاب دی تاریخ وچ پہلا بجٹ اے کہ جس وچ ایس وار نہ تے کوئی نواں ٹیکس لایا گیا تے نہ کوئی انج دا قدم چُکیا گیا کہ جس نال عام بندے دی زندگی اُتے بوجھ پئے۔ اپنے وعدیاں دے مطابق جنوبی پنجاب نوں مزید ترقی دین تے اوتھے دے پسماندہ علاقیاں وچ خوشحالی لیان لئی تعلیمی ادارے بنائے جا رہے نیں۔ صحت مواصلات جہے شعبیاں وچ انقلابی اقدامات چکے جا رہے نیں۔ سرکاری ملازمین دی فلاح و بہبود نوں مدنظر رکھدے ہوئے موجودہ بجٹ وچ ایہناں دی تنخواہواں تے پنشن وچ 10 فیصد وادھا کیتا گیا اے۔ جد کہ مالی طور اُتے پسماندہ ملازمین لئی 25 فیصد دے سپیشل الائونس دا اعلان وی کیتا گیا اے۔
جے اسیں پچھلے تن ورھیاں اُتے نظر ماریے تے انج دے بے شمار کم جیہڑے اولین فرصت وچ ہونے سن، ایہناں نوں پچھلی حکومتاں نے نظر انداز کیتے رکھیا پر وزیراعلیٰ پنجاب عثمان بزدار نے ایہناں نوں ترجیحی بنیاداں اُتے شروع کیتا تے ایہناں وچوں متعدد نوں نمٹا وی دتا گیا۔ جے ایہناں اُتے اک نظر ماری جائے تے ایہناں وچ تعلیمی اداریاں وچ ماڈل باتھ رومز دا قیام، کمپلینٹ مینجمنٹ سسٹم دے دے ذریعے شکایات دا ازالہ ، سکول ہیلتھ اینڈ نیوٹریشن پروگرام دا آغاز سرفہرست نیں۔ وزیراعظم دے ہیلتھ اقدامات دے تحت ارباں روپئے دی لاگت نال 18 ضلعیاں دے سرکاری ہسپتالاں دی اپ گریڈیشن ، ہسپتالاں وچ 279 وینٹی لیٹرز 199 آئی سی یو بیڈز، 333 پیشنٹ مانیٹرز دی فراہمی دے علاوہ پنجاب دی 38 جیلاں وچ HIV سکریٹنگ سہولتاں دی فراہمی کیتی جا رہی اے۔ نوجواناں وچ ایڈز توں بچائو لئی تعلیمی اداریاں وچ آگاہی مہم سنے نویں میڈیکل افسراں دی تربیت، 17 ہزار ڈاکٹراں دی بھرتی تے سرکاری ہسپتالاں نوں سولر انرجی اُتے منتقل کرن دے منصوبہ جات لئی رقماں تجویز کیتیاں گئیاں نیں۔
بجٹ 2021-22 وچ وزیراعلیٰ عثمان بزدار دی ہدایت اُتے پنجاب وچ انقلابی اہداف مقرر کیتے گئے نیں۔ جنہاں وچ کرونا وائرس نال نمبڑن تے پورے پنجاب وچ کرونا ویکسی نیشن لئی اک بوہت وڈا منصوبہ تشکیل دتا گیا اے تے ہر شہر وچ ویکسی نیشن لان دے بیسیوں سنٹر قائم کیتے جا رہے نیں بلکہ لہور تے دیگر شہراں وچ موبائل سنٹر بنائے جا رہے نیں۔ ہن وی پنجاب وچ کرونا ویکسی نیشن دا عمل جاری اے تے موذی مرض دا شکار ہون والیاں نوں صحت دی سہولتاں فراہم کیتیاں جا رہیاں نیں۔وزیراعلیٰ پنجاب نے قبضہ مافیا نوں قانون دے شکنجے وچ لیا کے ایہناں دے خلاف سخت کاروائی کیتی ایسے طرح کساناں تے زمینداراں نوں ایہناں دی محنت دا حقیقی صلہ بہم اپڑان لئی دیگر اقدامات دے نال نال گندم تے گنے دی امدادی قیمت وچ وادھا کیتا گیا۔ ایس نال زراعت دی ترقی نوں اک نویں راہ ملی۔ لائیو سٹاک سیکٹر دی ترقی لئی وی موثر پالیسی مرتب کیتی گئی جس اُتے عمل درآمد نال یقینا پورے صوبے وچ دود ھ تے گوشت دی پیداوار ودھے گی تے یقینا ایس نال معیشت نوں استحکام حاصل ہوئے گا۔
ترقیاتی بجٹ وچ اکنامک گروتھ لئی 57 ار ب90 کروڑ روپئے رکھے گے نیں ایہہ رقم پیداواری شعبیاں صنعت، زراعت ، لائیو سٹاک، ٹورازم، جنگلات وغیرہ اُتے خرچ کیتی جا سکے گی۔ جس وچ ترقیاتی اخراجات لئی 54 ارب 22 کروڑ روپئے جد کہ جاریہ اخراجات لئی 388 ارب روپئے مختص کیتے گئے نیں۔ پنجاب احساس پروگرام لئی پچھلے سال دے 12 ارب روپئے دی نسبت اگلے مالی سال وچ 18ارب روپئے مختص کیتے جا رہے نیں۔ پنجاب وچ ریونیو دے شعبے لئی انج دی اصلاحات تجویز کیتیاں گئیاں نیں جنہاں نال فرد ملکیت دا اجرا ، انتقال، درستگی نام، ریکارڈ وغیرہ کمپیوٹرائز کرن تے ون ونڈو سہولت دی فراہمی تے ریونیو شعبہ توں متعلقہ مسائل دے حل لئی کھلی کچہریاں توں عام بندے لئی آسانی پیدا ہوئے گی۔