کیہ کشمیری ساری حیاتی لڑدے رہن گے؟

اسدمفتی

ہالینڈ دے اک روزنامے نے جموں و کشمیر دے پس منظر تے پیش منظر دا ذکر کردے ہوئے اپنے اداریے وچ لکھیا اے۔ ہندوستان تے پاکستان وچکار سارے تنازعیاں دے حل لئی ایہ اک مثالی ویلا اے تے مسئلہ کشمیر دے پکے پیڈے حل لئی خلوص‘ لچک تے حقیقت دا مظاہرہ کیتا جانا چاہیدا اے۔ کشمیر دے پرانے مسئلے دا حل اوس ویلے لبھیا جا سکدا اے جدوں سارے فریق مخلص ہون تے مسئلہ کشمیر کشمیری لوکاں دیاں خواہشاں موجب حل ہووے یاں حل کیتا جاوے۔ کوئی وی سیاسی تنازع طاقت دے سر تے حل نہیں کیتا جا سکدا اعتماد دی بحالی دے اقدامات جامع مذاکرات دا نعم البدل نہیں ہو سکدے۔ اگے چل اخبار لکھدا اے ایہ کہنا غلط اے کہ مسئلہ کشمیر دے حل لئی لمی مدت چاہیدی اے جے دوویں فریق سنجیدگی نال کم لین تے مسئلہ کشمیر توقعات توں پہلاں وی حل ہو سکدا اے۔ آخر وچ اخبار نے سوال کیتا اے کیہ کشمیری ساری حیاتی لڑدے ای رہن گے؟۔
سول ایہہ وے کہ کشمیری کہدے لئی لڑ رہے نیں بھارت لئی؟ پاکستان لئی؟ یاد آزادی لئی؟ جے ایہناں دی ایہ جنگ آزادی لئی اے تے سب توں پہلاں ایہناں نوں اپنی آزادی دی وضاحت تے تشریح واضح طور تے کرنی پوے گی جے ایہ لوک مذہبی نقطہ نظر نال لڑ رہے نیں تے قرآن وچ آزادی ناں دا کوئی لفظ موجود نہیں اک لفظ حریت استعمال ہویا اے جہدے معنی آزادی بالکل وی نہیں آزادی اک اجہی اصطلاح اے جو وکھووکھ اوقات وچ اک ای قوم لئی وکھرے معنی رکھدی اے میرے حساب نال آزادی اک اجہی حقیقت اے جو اکثر و بیشتر اپنا رنگ و روپ تے خاصیت بدلدی رہندی اے۔ تقسیم ہند توں پہلاں ہندوستان دے مسلمان آزادی یعنی اک وکھرا آزاد وطن چاہندے سن۔ ہن جو اوتھے پچھے رہ گئے اوہناں لئی چاہندے یاں نہ چاہندے ہوئے آزادی دا مظہوم ہن ایہو اے کہ اوہ محب وطن بھارتی بن کے رہن۔ ایسے طرح مشرقی بنگال دے مسلماناں دے نیڑے 1947ء وچ آزادی دا مطلب قیام پاکستان تے 1971ء وچ بنگلہ دیش دا قیام سی۔ موجودہ اقتصادی تے معاشی بدحالی دے دور وچ دنیا بھر تے خاص کر تھرڈ ورلڈ دے ارباں بندیاں دے نیڑے آزادی دا مطلب دولت مند تے خوشحال ملکاں ول کوچ کر جانا اے۔ کشمیری پنڈتاں‘ قوم پرست مسلماناں‘ سیکولر ترقی پسند و جمہوریت نواز انساناں تے جموں‘ لداخ دے کشمیریاں دی نظر وچ آزادی ہندوستانی یاں بھارتی کہلان وچ اے۔ وادی دی اک وڈی اکثریت دے خیال وچ آزادی بھارتی آئین و قنون دی عدم عدولی اے۔ ایسے طرح مسلمان تے ہندو راجیاں مہاراجیاں دے زیرقبضہ ریاستاں دے عوام برطانوی راج دی حکمرانی نوں اپنی آزادی سمجھدے سن۔ آئے دن اوہناں ولوں دستخط شدہ فریاداں تے اپیلاں دہلی وچ موجود وائسرائے نوں گھلیاں جاندیاں سن جہناں وچ اوہناں نوں اپنے حکمراناں توں نجات دوان لئی چھیتی مدد دی اپیل کیتی جاندی سی۔ ایہو وجہ اے کہ بنیادی سوال اجے تک معمہ بنیا ہویا اے میری رائے وچ جس طرح کشمیریاں دا مسئلہ آزادی اے ایسے طرح پاکستان دا وی اہم مسئلہ آزادی ای اے تے اسیں اپنی آزادی نوں قربان کرن تے تلے ہوئے آں۔ اپنے امریکی تے مغربی آقاواں دے سامنے جس طرح سر نیواں کرن دا سلسلہ اساں شروع کر رکھیا اے ایہدے توں صاف لگدا اے کہ اسیں اپنی آزادی تے خودمختاری داء تے لا رہے آں یعنی ساڈا وی سب توں وڈا مسئلہ ایہناں دیہاڑیاں آزادی اے۔ جتھوں تک پاکستان دا تعلق اے تے پرویز مشرف ایس گل دا اعتراف کر چکے نیں کہ پاکستان وچ اقتدار وچ صرف اوہو بندہ لمے عرصے تک رہ سکدا اے جو بار بار وقفے وقفے نال کشمیر دے حصول دی خوشخبری دے سکدا ہووے جے کسے وی حکومت نے گاہے بگاہے کشمیر کشمیر دی رٹ نہ لائی تے ایہ کہیا کہ کشمیر ساڈی شہ رگ اے تے اوس حکومت دی اپنی شہ رگ کٹ سکدی اے۔ پاکستان کشمیر نوں اپنا لازمی حصہ کیوں سمجھدا اے ایہدی پہلی تے مڈھلی وجہ کشمیریا ںدا مسلمان ہونا اے۔ پاکستان چناب فارمولا دے نال نال وادی دی گل وی کردا اے جہنوں اوہ شاید تقسیم ہند دا نامکمل ایجنڈا سمجھدا اے یعنی اوہ 74 میل لمی تے 26 میل چوڑی سری نگر وادی دی گل کر رہیا اے کیوں؟ وجہ ایہہ وے کہ اوتھوں دی آبادی وچ دوجے مذہباں دی نسبت اسلام دے منن والے زیادہ نیں پر میں تہانوں بھارت وچ پنج ضلعے دس سکنا واں جتھے 80فیصد توں ودھ شہری مسلمان نیں۔ سوال ایہہ وے کہ بھارت ایہناں ضلعیاں تے اوتھے رہن والے اسلام دے پیروکاراں دے نال کیہ کرے؟ کیہ ریل دے ڈبیاں وچ بھر کے پاکستان گھل دیوے؟ کیہ ملک عزیز ایہناں مسلماناں دی آمد دا متحمل ہو سکدا اے؟ میرے حساب نال ہالینڈ دی حکومت دا دوہاں ملکاں دے ایس تنازع تے کشمیر دا حل لبھنا اک نیک شگون اے ایہناں دا حالیہ تن نکاتی حل جہدے تے بھارت وی گل بات کرن لئی تیار اے دوہاں ملکاں دے وچکار روشنی دی اک نویں کرن بن کے نمودار ہویا اے۔ میں سمجھنا واں کہ پرویزمشرف نوں سچ بولن تے داد ملنی چاہیدی سی کیوں جے ایس توں پہلاں کسے سربراہ مملکت نوں ایناں سچ بولن دی توفیق نہیں ہوئی سوائے میاں نوازشریف دے۔ نوازشریف ایس توں ودھ کجھ نہیں سن کر سکدے جو اوہناں نے کشمیر بارے کیتا اے تے نہ ای ایس توںودھ کجھ ہو سکدا سی جو ہن ہویا اے۔
(بشکریہ روزنامہ جنگ)