پاک افغان تعلقات تے بھارت دا منفی کردار

تحریر حمیداللہ بھٹی

بھارت دا منفی کردار پاک افغان تعلقات وچ مسلسل رکاوٹ اے پاکستان ولوں اک توں ودھ وار دو طرفہ تعلقات بوہت بنان دی تجویز دتی گئی اقتصادی، دفاعی تے سلامتی دے حوالے نال تعاون ودھان تے درپیش چیلنجز دا مل کے ساہمنا کرن دی خواہش دا اظہار کیتا گیا پر کدی مثبت جواب نہیں ملیا بلکہ سرد مہری اختیار کیتی گئی حالانکہ مشترکہ مذہبی و ثقافتی اقدار دی بنا اُتے شمال مشرقی گوانڈھی نال قابلِ رشک تعلقات ہونے چاہیدے سن۔ پر ایہہ تعلقات عوامی سطح اُتے تے نظر آندے نیں پر حکومتی سطح اُتے کدھرے نظر نہیں آندے البتہ روسی انخلا دے بعد طالبان دے دور حکومت وچ مختصر عرصہ لئی سرحدا ں اُتے امن قائم ہویا پر جلدی ای دہشت گردی دا بہانہ بنا کے امریکہ نے چڑھائی کر دتی تے اک کٹھ پتلی حکومت بنا دتی جنہوں افغان حریت پسنداں نے تسلیم کرن دی بجائے امریکی جبر و غلبے دے خلاف بھرپور مزاحمت شروع کر دتی جواب وچ افغان صدر حامد کرزئی جہے غیر مقبول چہریاں نے اقتدار لئی بھارتی سازشاں دی حوصلہ افزائی کیتی جس نال افغانستان وچ بھارت نوں پیر جمان دا موقع ملیا پر ایس دا نتیجہ ایہہ نکلیا کہ بھارت نے افغان سرزمین استعمال کردے ہوئے پاکستان نوں معاشی، اقتصادی تے دفاعی حوالے نال بوہت نقصان اپڑایا جس نال پاک افغان تعلقات وچ تلخی ودھی۔
پاکستان نے روس یا امریکہ وانگوں سازشاں دے باوجود افغانستان دے خلاف کدی کوئی احمقانہ کم نہیں کیتا بلکہ ثبوت تے دلائل نال بھارتی چیرہ دستیاں نوں بے نقاب کیتا پر حامد کرزئی جہیا بندا ہوئے یا ہن اشرف غنی دی صورت وچ اغیار دا کارندہ ایوان صدر وچ فروکش ہوئے کسے نے پاکستان دے تحفظات دور کرن دی کدی سنجیدہ کوشش ای نہیں کیتی بلکہ اپنے مسائل تے ناکامیاں دا ذمہ دار وی پاکستان نوں قرار دین دی روش اپنائی ماضی وچ وی پشتونستان تے بلوچ تحریکاں نوں شہ دتی تے ہن وی اپنی سرزمین استعمال کرن لئی دہشت گرداں دی حوصلہ افزائی کیتی جا رہی اے پر ہن حالات بدل رہے نیں امریکی سیاسی مفاہمت کرائے بغیر چلدے بنے نیں۔ جس نال افغان حکمران خود نوں بے یارومددگار تصور کرن لگے نیں بھارتی قونصل خانے بند ہون نال آمدن دے ذرائع گھٹ ہوئے نیں پر لڑان لئی بھارت ولوں گولہ و بارود تے ہتھیار جہاز بھر بھر کے گھلے جا رہے نیں۔طرفہ تماشہ ایہہ کہ دو عشریاں تیکر افغان فوج دی تربیت دے باوجود ذمہ داریاں ادا کرن وچ ناکام اے فوجی اہلکار لڑائی دے دوران مقابلے دی بجائے راہ فرار اختیار کرن تے گوانڈھی ملکاں وچ پناہ لین دی کوشش کردے نیں ایسے بنا اُتے افغان حکومت عملاً کابل تیکر محدود ہو چکی اے اشرف غنی اغیار دا کارندہ بنن دی بجائے جے گوانڈھیاں نال تعقات بہتر بناندے تے ملک وچ سیاسی مفاہمت دی کوشش کردے تے اج انج بے یارومددگار نہ ہوندے پر ہنوز بھارت دے ہتھوں کھڈونا نیں ایہو پالیسی پاک افغان تعلقات بہتر ہون وچ رکاوٹ اے۔
پاکستان وچ افغان سفیر دی دھی سلسلہ علی خیل دے اغوا دی من گھڑت کہانی نوں طوفان بنان دی کوشش کیتی گئی پر پاکستان نے کمال مہارت نال دو دن وچ ای سچ و جھوٹ بے نقاب کر دتا گھر توں نکلن، ٹیکسیاں بدلن تے قیام کرن دیاں تھاواں تیکر دی تفصیلات جاری کر دتیاں فیر وی افغان حکومت نے عجلت وچ سفیر نوں واپس بلان دا احمقانہ فیصلہ کیتا حالانکہ جے تفتیش وچ عدم تعاون دی گل سی تے وزارت خارجہ دے ذریعے تحفظات دسن دا آپشن موجود سی پر انج نہیں ہویا جس دا مطلب صاف شفاف تفتیش نہیں محض دبائو پانا اے پاکستان دی شمال مغربی سرحد اُتے بھارت دبائو ودھانا چاہندا اے ایس سوچ وچ افغان حکومت آلہ کار اے جے افغان حکومت نوں پاکستان اینا ای کنڈے وانگوں چبدا اے تے لگے ہتھوں 30 لکھ اپنے شہری وی واپس بلا لیندے تاکہ پاکستان دی اقتصادیات تے معاشیات اُتے کجھ دبائو گھٹ ہوندا پر افغان حکومت دی اونج تے رٹ نہ ہون دے برابر اے ایسے لئی سفیر بلا کے دو مقصد حاصل کرن دی کوشش کیتی اک پاکستان نوں عالمی سطح اُتے بدنام کیتا جائے دوم پاکستان اُتے دبائو پا کے طالبان نوں سیاسی مفاہمت کران اُتے مجبور کیتا جائے حالانکہ جدوں طالبان نوں مسلسل فتوحات مل رہیاں نیں امریکہ و نیٹو دی جدید ترین ہتھیاراں نال لیس طاقتور فوجاں نکلن اُتے مجبور نیں تے طالبان کیونکر اشرف غنی نوں تسلیم کرن یا کسے دے دبائو وچ آ سکدے نیں جے حامد کرزئی سیاسی مفاہمت دی مخالفت نہ کردے تے ہن اشرف غنی حکومت وی دوحہ معاہدے دی طے شدہ شرطاں دی پاسداری کردے ہوئے قیدی طالبان نوں رہا کرن توں انکاری نہ ہوندی تے حالات یکسر مختلف ہوندے پر حامد کرزئی وانگوں اشرف غنی وی ہر صورت بھارت دی خوشنودی چاہندے نیں ایہو چالبازی سیاسی تصیفے دی راہ وچ رکاوٹ اے کیوں جے طالبان داخلی و خارجہ دونواں حوالے نال مکمل خود مختاری چاہندے نیں پر افغان حکومت مالی مدد دی بنا اُتے بھارت و امریکہ دی چاکری ختم کرن اُتے آمادہ نہیں۔
عیاں حقیقت ایہہ وے کہ افغان قومی سلامتی دے مشیر حمداللہ محب بھارتی خفیہ ایجنسی را دا دوست اے ایہہ بندا پاکستان دے خلاف ہون والی کاروائیاں دا سرپرست تے شریک کار وی اے تے پاکستان دے خلاف مغلظات بکن دی شہرت رکھدا اے ایسے بنا اُتے پاکستان دی وزارت خارجہ نے ایس بندے نال ملن تے گل کرن دا بائیکاٹ کر رکھیا اے افغان حکومت وچ شامل اکثر چہریاں دی بدزبانی دی وجہ پاک افغان تعلقات وچ سرد ہری آ گئی اے تے بھارت ایس سرد مہری نوں تلخی وچ ملن تے گل کرن دا بائیکاٹ کر رکھیا اے افغان حکومت وچ شامل اکثر چہریاں دی بدزبانی دی وجہ پاک افغان تعلقات وچ سرد مہری آ گئی اے تے بھارت ایس سرد مہری نوں تلخی وچ بدلن لئی کوشاں اے جس دی کئی اک وجوہات نیں اول پاکستان دشمنی اے دوم افغانستان دی موجودہ صورتحال دے تناظر وچ بھارت معاشی تے سیاسی طور اُتے زخم خوردہ اے ایس دی ارباں ڈالر دی سرمایہ کاری ضائع ہون دے خدشات ودھ گئے نیں بھارت اپنی ہزیمت دا ذمہ دار پاکستان نوں قرار دیندا اے ایس لئی افغان سفیر دی دھی دے اغوا دی جھوٹی کہانی نوں سچ ثابت کرن وچ وی مدد گار بنن دے نال سرد مہری دی فضا نوں اپنے حق وچ استعمال کرن ل ئی بے سروپا الزام تراشی اُتے آ گیا اے مقصد دونوا ں ملکاں دے تعلقات وچ مزید وگاڑ پیدا ہوئے۔
پاک افغان حکومتاں وچ موجود سرد مہری دے دناں وچ وی دونواں ملکاں دی عوام وچ رابطے گھٹ نہیں ہوئے سپین بولدک اُتے طالبان حملیاں دی وجہ نال نسن والے افسراں سنے 46 اہلکاراں نوں پاک فوج نے نہ صرف محفوظ رستہ دتا بلکہ تحفے دے کے واپس افغانستان روانہ کیتا پر ایس حسن سلوک نوں وی افغان حکومت جھٹلان دی کوشش کر رہی اے رواداری تے مہمان نوازی دے باوجود افغان نائب صدر امر اللہ صالح و دیگر تنقید دا کوئی موقع جان نہیں دیندے اشرف غنی، امراللہ صالح و دیگر اعلیٰ عہدیداراں دی نماز عید دی ادائیگی دے دوران راکٹ فائر ہون دی ویڈیو سوشل میڈیا دی زینت بنی جس وچ این ڈی ایس دے سابق سربراہ امر اللہ صالح خوفزدہ نظر آندے نیں ویڈیو دی خفت مٹان لئی وی پاکستان اُتے الزام تراشی کردے نیں ایہہ طرز عمل کسے طور اُتے اک ذمہ دار گوانڈھی دے شایان شان نہیں۔ خفیہ ایجنسی دے سابق سربراہ تے موجودہ نائب صدر امراللہ صالح 1971 دی پاک بھارت جنگ دی تصویر شیئر کردے ہوئے ٹویٹر اُتے طنزیہ جملے لکھدے نیں پاک افغان تلخی وچ مزید وادھے لئی بھارتی وزارت خارجہ وی دن رات بیان بازی وچ مصروف اے پر افغان قیادت کیوں حماقتاں دا سلسلہ چھڈن توں انکاری اے؟ چین دی مشہور کہاوت اے کہ گھر وچ لگی اگ دور دے پانی نال نہیں بجھائی جا سکدی پر افغان گوانڈھی نوں چھڈ کے دیگر ملکاں توں تعاون منگ رہی اے حالانکہ دراندازی کرن والے ایہناں نال مخلص نہیں بلکہ انج دے ملکاں دے اپنے مفاداتی اہداف نیں جنہاں دا شریک کاریا آلہ کار بن کے جنگ وجدل دا ماحول پیدا کرنا افغان عوام ل ئی سود مند نہیں چین، پاکستان ایران ، امریکہ، روس تے ترکی سنے کئی ملکاں توں طالبان مذاکرات وچ مصروف نیں پر افغان حکومت دا بھارتی کردار دی موجودگی اُتے اصرار دوناں ملکاں وچ تعلقات دی ناہمواری دا باعث اے۔