عورت دا استحصال

بوہت سارے گھراں وچ عورت اُتے تشدد کیتا جاندا اے جیہڑا کسے وی اعتبار نال ٹھیک نہیں

علامہ ابتسام الہٰی ظہیر

متوازن تے صحت مند معاشرے دے قیام لئی مرداں دے نال نال عورتاں وی نمایاں کردار ادا کردیاں نیں۔ عورت دا ہر روپ ای قابل تکریم تے لائق محبت اے۔ عورت ماں دے روپ وچ اینی بلند اے کہ باپ وی ایس دی عظمت دا مقابلہ نہیں کر سکدا، عورت دھی دی حیثیت نال اکھاں دی ٹھنڈک، بھین دی حیثیت نال غیرت دی علامت تے بیوی دی حیثیت نال اوہ انسان دے گھر دا سکون تے زندگی دے سفر وچ حوصلہ دین والی مونس تے غمخوار ہوندی اے۔ عصری معاشریاں وچ عورت دے بوہت سارے حقوق نوں سلب کیتا جاندا اے جدوں اسیں اپنے معاشرے اُتے نظر مارنے آں تے ایتھے مختلف اعتبار نال عورت دا استحصال ہوندا ہویا ویکھنے آں ایس استحصال دی کجھ صورتاں درج ذیل نیں:
1۔ دھیاں دی ولادت اُتے افسردگی:
ساڈے معاشرے دا اک وڈا طبقہ دھیاں دی ولادت اُتے غمزدہ ہوجاندا اے تے دھیاں دی ولادت اُتے ای ایہناں نوں اپنے اُتے بوجھ سمجھنا شروع ہو جاندا اے۔ ایہہ رویہ جاہلیت اُتے مبنی رویہ اے۔ تے ایس دا اسلامی تعلیمات نال کوئی تعلق نہیں۔ اللہ تبارک و تعالیٰ نے کلام حمید وچ کفار دے ایس چلن دا ذکر کیتا کہ جدوں ایہناں نوں دھی دی خبر دتی جاندی سی تے ایہناں دا چہرہ غم دے نال تاریک ہو جایا کردا سی۔ اللہ تبارک و تعالیٰ ایس حقیقت دا ذکر سورہ نحل دی آیات 58 تا 59وچ کجھ انج فرماندے نیں: تے جدوں خوشخبری دتی جائے ایہناں وچوں کسے اک نوں دھی دی (تے) ہو جاندا اے ایس دا چہرہ کالا، ایس حال وچ کہ اوہ غم نال بھریا ہوندا اے۔ اوہ لُکاندا پھردا اے قوم توں ایس برائی (دی وجہ ) نال جس دی ایس نوں خوشخبری دتی گئی کیہ اوہ روک رکھے ایہنوں ذلت یا گاڑدیوے ایہنوں مٹی وچ، آگاہ رہو بُرا اے جیہڑا اوہ فیصلہ کردے نیں۔
2۔ گھراں وچ عدم مساوات :
بوہت سارے گھراں وچ دھیاں دے نال چنگا سلوک نہیںکیتا جاندا بلکہ دھیاں نوں نظر انداز کر دتا جاندا اے۔ پتراں لئی چنگی خوراک تے چنگی تعلیم دا بندوبست کیتا جاندا اے جدکہ دھیاں دی خوراک تے تعلیم اُتے سمجھوتا کر لیا جاندا اے۔ والدین نوں ایس گل نوں ذہن وچ رکھنا چاہیدا اے کہ پتراں تے دھیاں دے وچکار برابری کرنا بوہت ضروری اے۔ دھیاں دی چنگی تعلیم اک پورے گھرانے دی نشوونما وچ کلیدی کردار ادا کردی اے۔ رسول اللہ ﷺ نے دھیاں دے نال حسن سلوک دی بوہت زیادہ ترغیب دتی اے۔ ایس حوالے نال دو اہم حدیثاں درج ذیل نیں:
(i) ۔صحیح مسلم وچ حضرت عائشہ صدیقہؓ توں روایت اے: اوہناں نے کہیا: میرے کول اک مسکین عورت آئی جس نے اپنی دو دھیاں چکیاں ہوئیاں سن، میں ایس نوں تن کھجوراں دتیاں، ایس نے اپنی بچیاں نوں اک اک کھجوری دتی۔ اک (تیجی بچی ہوئی) کھجور کھان لئی اپنے منہ ول لے گئی تے اوہ وی ایس دی دو دھیاں نے کھان لئی منگ لئی۔ ایس نے اوہ کھجور وی، جیہڑی اوہ آپ کھانا چاہندی سی، دو حصے کر کے دونواں دھیاں نوں دے دتی۔ مینوں ایس دا ایہہ کم بوہت چنگا لگیا۔ میں رسول اللہ ﷺ نال ایس دا ذکر کیتا تے آپ ﷺ نے فرمایا: اللہ نے ایس (عمل) دی وجہ نال ایس لئی جنت پکی کر دتی اے یا (فرمایا) ایس وجہ نال ایہنوں اگ توں آزاد کر دتا اے۔
(ii)۔ سلسلہ احادیث صحیحہ وچ حضرت انس ؓتوںمرفوعاً مروی اے کہ رسول اللہﷺ نے فرمایا کہ جس بندے دی دو بھیناں یا دھیاں ہون جدوں تیکر اوہ ایس دے کول رہن اوہ ایہناں نال چنگا سلوک کردا رہوے تے اوہ تے میں جنت وچ ایس طرح نال ہوواں گے ۔فیر آپ ﷺ نے اپنی دونواں انگلیاں نوں ملایا۔
3۔وراثت وچ حق تلفی:
اللہ تبارک وتعالیٰ نے قرآنِ مجید وچ پتر دے نال نال دھی دا وی وراثت وچ حق مقرر کیتا اے پر کجھ نادان لوک دھی دے حق نوں غصب کر لیندے نیں۔ انج دے لوک حقیقت وچ اللہ تبارک و تعالیٰ دی وصیت دی مخالفت کردے نیں۔ اللہ تبارک و تعالیٰ نے وراثت دے اصول و ضوابط دے بیان دے بعد دو طبقات دا ذکر کیتا اے جنہاں وچ اک کامیاب تے دوجا ناکام اے۔ اللہ تبارک سورہ نسا دی آیتاں 13 یا 14 وچ ارشاد فرماندے نیں: ایہہ اللہ تعالیٰ دی مقرر کیتی ہوئی حداں نیں تے جیہڑا اللہ تے ایس دے رسول دی اطاعت کرے گا اوہ داخل کرے گا ایہنوں (انج دے ) باغات وچ (کہ ) وگدیاں نیں ایہناں دے تھلے نہراں تے اوہ ہمیشہ رہن والے نیں ایہناں وچ تے ایہہ بڑی کامیابی اے تے جیہڑا نافرمانی کرے گا اللہ تے ایس دے رسول دی تے تجاوز کرے گا اوہدیاں حداں توں (تے) اوہ داخل کرے گا ایہنوں اگ وچ (تے اوہ) ہمیشہ رہوے گا ایس (اگ) وچ تے ایس لئی رسوا کن عذاب اے۔
4۔ عورت دی مرضی دے خلاف شادی:
اسلام وچ جتھے عورت دے ولی دی رضا مندی نوں شادی لئی ضروری قرار دتا اے، اوتھے ای عورت دی مرضی دے خلاف ایس دی شادی کرن دی وی کوئی گنجائش موجود نہیں۔ اک ٹھیک شادی دے انعقاد لئی ولی دی رضا مندی دے نال نال عورت دا رضا مند ہونا وی ضروری اے۔ ایس توں علاوہ عورت نوں ایس دا نکاح فسخ کروان دی اجازت وی دتی گئی اے۔ ایس حوالے نال صحیح بخاری وچ حدیث اے کہ حضرت خنساء بنت خذام رضی اللہ عنہا دا نکاح ایہناں دے والد نے ایہناں دی ناپسندیدگی دے باوجود کر دتا سی تے رسول اللہ ﷺ نے ایس نکاح نوں رد (منسوخ) کر دتا سی۔
5۔ عورتاں دے نال گھریلو تشدد:
بوہت سارے گھراں وچ عورت اُتے تشدد کیتا جاندا اے جیہڑا کسے وی اعتبار نال ٹھیک نہیں۔ اللہ تبارک و تعالیٰ نے کلام حمید وچ عورت دے نال حسنِ سلوک دی تلقین کیتی اے۔ اللہ تبارک و تعالیٰ سورہ نسا دی آیت نمبر 19 وچ ارشاد فرماندے نیں: تے زندگی بسر کر و ایہناں دے نال چنگے طریقے نال فیر جے تسیں ناپسند کرو ایہناں نوں تے ہو سکدا اے کہ تسیں ناپسند کرو کسے (اک) شے نوں تے رکھ دتی ہوئے اللہ نے ایس وچ بوہت (ساری) بھلائی۔
6۔ ماں دی بے ادبی:
بوہت سارے گھراں وچ بڑھاپے دے عالم وچ ماں دی بے ادبی کیتی جاندی اے جیہڑی کسے وی اعتبار نال ٹھیک نہیں۔ بیوی تے بالاں دے حقوق دی پاسداری دا ہر گز ایہہ مطلب نہیں کہ والدین دے نال بے ادبی کیتی جائے۔ والدین نوں اُف تیکر کہنا وی درست نہیں۔ والدین دے نال ہر حالت وچ حسن سلوک کرنا چاہیدا اے تے ایہناں دے نال عاجزی دا مظاہرہ کرنا چاہیدا اے تے ایہناں لئی دعائے رحمت کرنی چاہیدی اے۔
7۔ جنسی استحصال:ساڈے معاشرے وچ عورت دا جنسی استحصال وی کیتا جا رہیا اے جیہڑا ہر اعتبار نال ناقابل قبول اے۔ اللہ تبارک و تعالیٰ نے سورہ نور وچ زناکاراں لئی سوکوڑیاں دی سزا نوں مقرر کیتا۔ جد کہ حدیث طیبہ وچ شادی شدہ زنا کار مرد تے عورت لئی سنگسار دی سزا نوں مقرر کیتا گیا اے۔
8۔ پاکدامن عورتوں دی کردار کشی:
بعض اوقات ساڈے معاشرے وچ پاکدامن عورتاں دی کردار کشی کیتی جاندی اے تے ایہناں اُتے گناہ دے جھوٹے الزام لائے جاندے نیں جیہڑے کسے وی اعتبار نال قابل قبول نہیں۔ اللہ تبارک و تعالیٰ نے پاکدامن عورتاں اُتے تہمت لان والیاں لئی اسی (80) کوڑیاں دی سزا نوں مقرر کیتا اے۔ سورہ نور دی آیت نمبر 4 وچ ارشاد ہویا: تے اوہ لوک جیہڑے تہمت لان پاکدامن عورتاں اُتے فیر نہ لیان چار گواہواں نوں تے کوڑے مارو ایہناں نوں، 80 کوڑے تے نہ قبول کرو ایہناں دی گواہی نوں کدی وی تے اوہ ای لوک نافرمان نیں۔
9۔ غیرت دے ناں اُتے قتل :
بعض عاقبت نااندیش لوک فقط شک دی بنیاد اُتے اپنی بھین، دھی تے بیوی نوں غیرت دے ناں اُتے قتل کر دیندے نیں ایہہ لوک حقیقت وچ دین اسلام دی تعلیمات توں نا آشنا نیں۔ جے شوہر اپنی بیوی نوں آپ اپنی اکھاں نال بدکرداری دا ارتکاب کردے ہوئے ویکھ لوے، تاں وی ایس نوں اپنی بیوی نوں قتل کرن دی اجازت نہیں۔ بلکہ انج دی صورت وچ لعان دا عمل مکمل کیتا جائے گا جس دی تفصیل سورہ نور دی آیات 6 تا 9 وچ بیان کیتی گئی اے: تے اوہ لوک جیہڑے تہمت لاندے نیں اپنی بیویاں اُتے تے نہ ہون ایہناں لئی (ایس اُتے) گواہ پر ایہناں دے نفس (یعنی اوہ آپ ای) تے گواہی ایہناں وچوں (ہر ) اک اللہ دی قسم دے نال چار گواہیاں نیں کہ بلاشبہ اوہ یقینا سچیاں وچ اے۔ تے پنجویں (وار ایہہ کہے) کہ بے شک اللہ دی لعنت ہوئے ایس اُتے جے ہوئے اوہ جھوٹیاں وچوں۔ تے ٹال دیوے گی ایس (عورت) توں سزا نوں (ایہہ گل) کہ اوہ گواہی دے، چار گواہیاں اللہ دی قسم دے نال ( کہ ) بلاشبہ اوہ یقیناََ جھوٹیاں وچ اے۔ تے پنجویں وار ( عورت انج کہے) کہ بے شک اللہ دا غضب (نازل) ہوئے ایس (عورت) اُتے جے ہوئے (مرد) سچیاں وچوں۔ ایہناں آیات مبارکہ توں ایہہ گل پتہ چلدی اے کہ غیرت دے ناں اُتے قتل دی اسلام وچ کوئی گنجائش موجود نہیں۔
کتاب و سنت دے مطالعے دے بعد ایہہ گل کھل کے ساہمنے آ جاندی اے کہ اسلام نے عورت نوں اوہ سارے حقوق عطا کیتے نیں جیہڑے چنگی زندگی لنگھان لئی ضروری نیں۔ کجھ عناصر کتاب و سنت دے بجائے مغربی طرز زندگی نال اپنے حقوق نوں حاصل کرن دی کوشش کردے نیں تے کتاب و سنت دی تعلیمات نوں نظر انداز کر دیندے نیں انج دے طبقات ہنیرے رستیاں دے راہی ہوندے نیں تے ہمیشہ اپنی منزل توں محروم رہندے نیں ۔ اللہ تبارک و تعالیٰ سانوں سب نوں کتاب و سنت نوں سمجھن تے ایہناں وچ بیان کردہ نصیحتاں اُتے عمل کرن دی توفیق دیوے۔ آمین