جمہوریت تے انسانی حقاں دِیاں گلاں

صدر جوبائیڈن تے نائب صدر کملا ہیرس دے بارے عام تاثر ایہہ وے کہ اوہ ٹرمپ وانگوں نہیں ایس لئی انسانی حقوق دی پاسداری اُتے سمجھوتہ نہیں کرن گے

تحریر حمیداللہ بھٹی

امریکہ اپنے آپ نوں جمہوریت تے انسانی حقوق دا پاسدار سمجھدا تے ایس حوالے نال دنیا نوں ہدایت دیندا رہندا اے پر کیہ عملی طور اُتے اِنج کردے ہوئے غیر جانبداری دا مظاہرہ کردا اے یا صدقِ دل نال انج چاہندا اے؟ ایس سوال دا ہاں وچ جواب دینا قطعی طور اُتے ناممکن اے کیہ ایس دی وجہ ایہہ وے کہ ریاستاں دے تعلقات وچ دوستی تے دشمنی مستقل نہیں ہوندی بلکہ دوستی تے دشمنی مفادات دے تابع ہوندی اے۔ جی ہاں انج ای اے جمہوریت تے انسانی حقوق دا درس دین والیاں دا ماضی تے حال ایس سوچ دی تائید کردا اے بلکہ ماضی دی کئی دہائیاں واضح کردیاں نیں کہ اکثر ملکاں نال آمریت دے دوران امریکہ دے تعلقات چنگے تے گرم جوشی اُتے مبنی رہے صرف آمریت ای نہیں بادشاہت دا نظام رکھن والے ملکاں نال وی قریبی تعاون رہیا ایشیا توں افریقہ تیکر مفادات دے حصول لئی غیر جمہوری ملکاں نال تعلقات پروان چڑھائے گئے وجہ ایہہ وے کہ آمریت وچ دبائو پانا تے گل منوانا آسان ہوندا اے جد کہ جمہوریت وچ پارلیمنٹ دی موجودگی دی بنا اُتے کوئی بندا واحد اکثریت نوں نظر انداز کردے ہوئے فیصلے توںنس نہیں سکدا۔ سربراہ مملکت پارلیمنٹ دے ذریعے عوام نوں جوابدہ ہوندا اے۔ اکثریت نوں نظر انداز کرن نال عوام احتجاج تے مظاہرے کردی اے ایس لئی امریکہ نوں ہمیشہ آمریت تے بادشاہت ای مرغوب رہی جمہوریت تے انسانی حقوق دیاں گلاں محض نیک نامی سمیٹن دی خاطر کیتیاں جاندیاں نیں۔
کیہ ہن امریکہ بدل گیا اے یا بدل رہیا اے افسوس کہ ایہناں سوالاں دا جواب وی ہاں وچ نہیں دتا جا سکدا کیوں جے ہن وی جمہوریت تے انسانی حقوق دے حوالے نال انج دے ملکاں نوں نشانے اُتے رکھیا جا رہیا اے جنہاں توں امریکی مفادات نوں خطرہ اے یا اوہ چین یا فیر روس دے طرفدار نیں صرف ایہناں اُتے نکتہ چینی کیتی جاندی اے تے پابندیاں وی لائیاں جاندیاں نیں جیہڑے ملک حاشیہ برادر ایہناں توں امریکہ دا مفاد وابستہ اے اوہ جمہوری حقوق دی پامالی کرن یا انسانی حقوق سلب کرن کسے درس دین والے دی جبیں شکن آلود نہیں ہوندی ایسے بنا اُتے مسائل حل ہون دی بجائے دنیا وچ جھگڑے فروغ پا رہے نیں نیز کرہ ارض وچ جا بجا لگن والے اسلحے دے ڈھیر نسلِ انسانی دی بقا لئی بوہت وڈا خطرہ بن چکے نیں روایتی ہتھیاراں دی تباہ کاری تے فیر وی گھٹ سی جوہری ہتھیاراں دی تاکباری دنیا دی ساری مخلوق نوں پل بھر وچ لقمہ اجل بنا سکدی اے پر جمہوریت تے انسانی حقوق دا درس دین والے امریکہ نوں ایس دا احساس تیکر نہیں چین دی عالمی تجارت وچ پیشقدمی روکن لئی اتحاد بنان تے ایہناں نوں ایٹمی ہتھیار دین نوں بے چین اے آسٹریلیا جہے اتحادیاں نوں جوہری آبدوزاں نال لیس کرن دا منصوبہ اے کیہ انج دے اقدامات نال جمہوریت نوں فروغ ملے گا تے انسانی حقوق دا تحفظ یقینی بنایا جا سکے گا ظاہر اے کسے صورت انج ممکن نہیں۔
نفرت تے تشدد دی وڈی وجہ حقوق غصب کرنا تے ناانصافی دی سرپرستی اے پر جمہوریت تے انسانی حقوق دا درس دین والے دہرے معیار نال دنیا نوں جہنم بنان وچ مصروف نیں کشمیر، میانمار، افغانستان، عراق ، کشمیر تے فلسطین وچ کیہ جمہوریت شاد اے یا مذکورہ علاقیاں وچ انسانی حقوق دی خلاف ورزیاں دے واقعے نہیں ہوندے؟ ہوندے نیں تے ہر دن ہوندے نیں روز انسانیت تڑپدی تے سسکدی اے پر ایتھے ظالم تے جارح یا تے آپ اے یا ایس دے طفیلیے نیں ایسے لئی موجودہ بظاہر انسانی حقوق دی علمبردار نومنتخب امریکی قیادت وی کسے طفیلی ریاست دی سرزنش کرن اُتے آمادہ نہیں بلکہ جنہاں دے کول مال و زر اے ایہناں نوں اسلحہ خریدن اُتے آمادہ کرن لئی کوشاں اے اہتھیاراں دی بھاری سودے بازی اُتے خودلی نال کئی قسم دی رعایتاں مثلاً رقم وغیرہ وی عنایت کر دتی جاندی اے ایہہ بلکل انج ای اے جویں کسے جنونی نوں خشک لکڑیاں دے کے نال ای تیل تے ماچس وی پھڑا دتی جائے بھلا جنونی کدوں کسے دے نقصان دی پرواہ کردا اے کشمیر تے فلسطین نوں ویکھ لوئو کیہ انسانی حقوق محفوظ نیں؟ روز انسانی حقوق پامال ہوندے نیں کیہ لوکاں نوں جمہوری حقوق حاصل نیں؟ جدوں سارے سوالاں دا جواب نفی وچ اے تے فیر امریکہ کس درس دین تے راہ راست اُتے لیان لئی کوشاں اے؟ چین یا روس تے ایس دی ہدایت اُتے عمل کرن توں رہے۔
نریندر مودی اک انج دا جنونی تے انتہا پسند بندا اے جس دا اپنا دامن انسانی خون نال داغدار اے جس نے وزارت اعلیٰ دے دور وچ گجرات وچ منظم انداز وچ مسلم کشی دے دوران ہزاراں مسلمان مروا دتے پر فسادات اُتے ندامت یا مذمت دے حوالے نال ایس دی زبان اُتے کدی کوئی لفظ نہیں آیا کشمیر وچ روزانہ قابض فوج انسانی لاشاں ڈیگ رہی اے پر مودی نے کدی شرمندگی ظاہر نہیں کیتی بھارت دے دارالحکومت دہلی وچ آر ایس ایس دے قاتل مسلماناں اُتے حملے کردے تے ایہناں نوں گاجر مولی وانگوں کٹ سٹ دے نیں پر ایہہ جنونی تے انتہا پسند بندا شرمسار نہیں ہوندا ہن آسام وچ نہ صرف مسلماناں توں شہریت کھوہ کے ایہناں نوں شہری حقوق توں محرام کردے ہوئے قید کیتا جا رہیا اے تے مسلم آبادیاں اُتے قانون نافذ کرن والے ادارے حملے کرن تے ڈیگن وچ مصروف نیں گل ایتھوں تیکر ای محدود نہیں بلکہ آہ و بقا کرن یا منع کرن دی جسارت کرن والیاں نوں بلاخوف و خطر قتل کیتا جا رہیا اے ایس ملک وچ انتہا پسندی اینی سرایت کر گئی اے کہ صحافی وی مسلم نعشاں دی بے حرمتی کرن اُتے فخر کردے نیں فسطائیت دا دلداہ تے انسانی حقوق نوں پیراں دی ٹھوکر اُتے رکھن والا نریندر مودی جہیا ابلیس صفت تے شقی القلب بندا دنیا دی سب توں وڈی جمہوریت ہون دے دعویدار ملک دا وزیراعظم اے تے جمہوریت و انسانی حقوق دا دنیا نوں درس دین والا ملک ایس دی آئو بھگت کردا اے جس دی وجہ مفادات دے سوا کجھ نہیں جے مفادات نہ ہوندے تے ہن تیکر بھارت کئی قسم دی عالمی پابندیاں دی زد وچ ہوندا۔
صدر جوبائیڈن تے نائب صدر کملا ہیرس دے بارے عام تاثر ایہہ وے کہ اوہ ٹرمپ وانگوں نہیں ایس لئی انسانی حقوق دی پاسداری اُتے سمجھوتہ نہیں کرن گے چین، روس تے مسلم ملکاں دے بارے وچ ایہناں دا رویہ انج دا ای اے پر کشمیر تے فلسطین دے مظلوم مسلماناں دے بارے وچ اوہ وی پُر جوش وکھائی نہیں دیندے جوبائیڈن تے کملاہیرس نے ملاقاتاں دے دوران مہان جنونی وزیراعظم نوں دفاعی حوالے نال مضبوط بنان دا عزم تے ظاہر کیتا پر اقلیتاں نوں جمہوری حقوق دین دی گل نہیں کیتی نہ ای انسانی حقوق دی خلاف ورزیاں روکن دی تلقین کیتی اے پرجوش خیرمقدم کردے ہوئے ایہناں نوں واشنگٹن تے نیو یارک وچ ہون والے مظاہرے وی یاد نہیں رہے کیہ مسلماناں دے کوئی حقوق نہیں جیہڑے اسرائیل نوں اسلحہ خریداری لئی ارباں ڈالر دی دفاعی امداد نال نواز یا جا رہیا اے کیہ بھارت نوں میزائل کلب دا ممبر بنان تے جوہری مواد تیکر رسائی دے کے خطے وچ طاقت دا توازن وگاڑنا چاہندے نیں ایس دا جواب ہاں دے سوا کجھ ہو ای نہیں سکدا جے کشمیر تے فلسطین وچ جاری خون دی ہولی پیشِ نظر ہوندی تے ملاقاتاں دے دوران کجھ تے تذبذب دا تاثر ملدا تے گرمجوشی دی بجائے بے زاری دا عکس نظر آندا سچ ایہو اے کہ جمہوریت تے انسانی حقوق دیاں گلاں بظاہر وکھاوا نیں تے جدوں مسلماناں دی گل ہوئے تے ایہہ وکھاوا وی بالائے طاق رکھ دتا جاندا اے۔