اوکھا کم
خالد مسعود خان
اج چوہدری بھکن کافی دیہاڑیاں بعد آیا تے سلام دعا دے بعد کہن لگا کہ ایس حکومت دا وی کوئی حال نہیں۔ میں پچھیا: خیر اے کہ تسیں آئوندیاں ای ایناں وڈا الزام لا دتا۔ چوہدری کہن لگا: وزیراں دی اک فوج ظفرموج بھرتی کر رکھی اے پر مجال اے کسے وزیر نوں گل کرن دا طریقہ تے سلیقہ آندا ہووے۔ حرام اے جے کسے وزیر وچ دوراندیشی‘ معاملہ فہمی یاں آن والے دیہاڑیاں لئی کوئی چنگا خیال یاں منصوبہ دماغ وچ ہووے۔ میں پچھیا: کیہ کوئی نواں مسئلہ کھڑا ہو گیا اے؟ چوہدری کہن لگا: مسئلہ تے خیر نال روز دا معمول اے‘ ایہناں دے ہوندے ہوئے اینے مسئلے کھڑے ہوئے نیں کہ ہن کوئی ’’مسئلہ‘‘ کم از کم مینوں تے کوئی مسئلہ نہیں لگدا۔ پہلے غلام سرور خان نے اسمبلی وچ پی آئی اے دے سینکڑوں پائلٹاں دے ہوابازی لائسنس جعلی قرار دے کے پی آئی اے دا انٹرنیشنل اپریشن برباد کرکے رکھ دتا۔ یورپ وچ پروازاں تے پابندی لگ گئی بعد وچ چار چھ لائسنس جعلی نکلے پر تیرکمان چوں نکل چکیا سی۔ بھلا ایہ کیویں ممکن سی کہ کسے ملک دا وزیر قومی اسمبلی ورگے موقر فورم تے بڑی ای ذمہ داری نال بڑا ای غیرذمہ داران بیان جاری کرے تے دنیا اوہنوں سنجیدگی نال نہ لوے ایس لئی ہویا ایہ کہ اسیں بناں تحقیق پہلے الٹا سدھا بیان جاری کیتا فیر اوہنوں دھکے نال ثابت کرن دی کوشش کیتی پر کھٹیا پہاڑ نکلیا چوہا والا معاملا ہویا۔
غلام سرور خان نے آکھیا کہ پی آئی اے دے تریہہ فیصد پائلٹاں دے ہوابازی دے لائسنس جعلی یاں مشکوک نیں تے صرف پی آئی اے ای ایس معاملے وچ ملوث نہیں سگوں دوجے پرائیویٹ ایئرلائنز دے پائلٹ وی ایس جعلی لائسنساں والی فہرست وچ شامل نیں تے غیرملکی ایئرلائنز وچ کم کرن والے کئی پاکستانی پائلٹ وی دو نمبر لائسنس دے حامل نیں۔ ایہدے نال نہ صرف پی آئی اے دی شہرت داغدار تے اعتبار ختم ہویا سگوں کئی غیرملکی ایئرلائناں نے پاکستانی پائلٹاں نوں جہاز اڑان توں روک دتا۔ جو کم پہلے کرنا چاہیدا سی اوہ بعد وچ کیتا تے بیان توں ہون والے نقصان دے بعد تحقیقات کیتی گئی۔ ہونا ایہ چاہیدا سی کہ بیان دین توں پہلاں تحقیقات کیتیاں جاندیاں نیں تے ایہناں تحقیقات دے نتیجے وچ حاصل ہون والی جانکاری دی بنیاد تے کاروائی ہوندی تے ایہ کاروائی قومی اسمبلی وچ بیان کیتی جاندی پر ظاہر اے عقل بازار توں ملن والی چیز تے ہے نہیں کہ خرید لئی جاوے۔
ہن ٹی ایل پی دے سامنے گوڈے ٹیکن تے اوہناں دے سارے مطالبے علاوہ فرانسیسی سفیر دی ملک بدری دے من لئے گئے نیں تے پولیس دے مرن والے ست اہلکاراں دا معاملہ کھوہ کھاتے پا دتا گیا پر حکومت اپنی ایس شرمندگی تے نہ صرف ایہ کہ رتی برابر شرمندہ نہیں سگوں حکومت دے بزرجمہر اپنی شرمندگی نوں چھپان لئی نت نویں بیا دے کے ہن ایس معاملے نوں دوجے حوالے نال خراب کر رہے نیں۔ وزیراطلاعات و نشریات فواد چوہدری نے فرمایا اے کہ ملک نو ںخطرہ انتہاپسندی توں اے تے ایہ مدرسیاں دے راہیں نہیں سگوں سکولاں‘ کالجاں دے راہیں معاشرے وچ کھلر رہی اے۔ ایہ وی فرمایا کہ 80ء تے 90ء دی دہائی وچ سکولاں تے کالجاں وچ انتہاپسند استاداں دیاں تقرریاں نے معاملہ وگاڑیا تے ایہناں انتہاپسند استاداں توں تعلیم لین والے طلبہ ایس معاشرے وچ انتہاپسندی دے فروغ دا اصل ماخذ نیں۔ ہن وزیر موصوف نے بیرون ملک تعلیم دی غرض نال جان والے کالجاں تے یونیورسٹیاں دے فارغ التحصیل طلبہ دے مستقبل نوں برباد کرن دی اپنے طور تے پوری کوشش کیتی اے۔ ہووے گا ایہ کہ ہن مغرب دے تعلیمی ادارے ساڈے کالجاں تے یونیورسٹیاں دے فارغ التحصیل طلبہ نوں اپنے طور تے داخلے دین تے پابندیاں لا دین گے۔ بھلا اپنی شرمندگی نوں چھپان دا ایہ کہڑا طریقہ اے کہ نواں کٹا کھول دتا جاوے؟
126 دن تک دھرنا دے کے پورے وفاقی دارالحکومت نوں مفلوج کرن والے ہن آپ حکومت وچ آئے نیں تے سارے اصول‘ قاعدے تے ضابطے ای بدل کے رہ گئے نیں۔ بظاہر بڑا ای معقول تے سمجھدار سمجھے جان والے اسدعمر اپوزیشن ولوں اسلام آباد آن تے لانگ مارچ دی گل تے کہندے نیں کہ اسلام آباد آن والیاں نوں کٹ لائی جاوے گی۔ چوہدری کہن لگا اصل وچ اسدعمر دا قصور نہیں‘ صحبت دا اثر اے تے صحبت دے اثرات بد دا ایہ عالم اے کہ اک کاہل‘ سست الوجود تے کم چور بندے نوں محنتی تے کم کرن دے شوقین لوکاں وچ گھل دتا گیا تاں جے اوہ اوہناں توں کجھ سکھ سکے تے اپنی عادت قبیحہ تے قابو پا سکے۔ تھوڑے عرصے بعد جائزہ لیا گیا تے پتہ لگا کہ اوس کاہل‘ نکمے تے سست الوجود بندے نوں محنتی تے کم دے عادی بندیاں وچکار گھلن دا نتیجہ ایہ نکلیا اے کہ محنتی تے کم دے عادی لوک وی ایس کم چور دے نال رہ کے اوہدے وانگوں نکمے تے کاہل بن گئے نیں۔
ایہ واقعہ سنا کے چوہدری کہن لگا: ایہناں وزیراں تے حکومتی شخصیات دا دوراندیشی تے حکمت نال دور دا وی واسطہ نہیں میں پچھیا: ہن کیہ ہویا اے؟ کہن لگا: ایہ کجھ دیہاڑ پہلاں حکومت نے فٹافٹ قسم دی قنون سازی کیتی اے ایہنوں ہور بہتر کیتا جا سکدا اے تے ایس قنون سازی دا دائرہ مستقبل تک پھیلایا جا سکدا سی پر افسوس حکومتی مشیراں تے وزیراں وچ مستقبل بارے سوچن دی صلاحیت ای نہیں۔ چوہدری بھکن دی ایہ گل میرے پلے نہ پئی۔ میں کہیا: چوہدری! کیہ توں اپنی گل وضاحت نال بیان کر سکنا ایں؟ چوہدری کہن لگا: کیوں نہیں! ہن تسیں ویکھو حکومت نے گھیر گھار کے بندے تے پورے کر لئے سن لگے ہتھوں ایس گھیری گئی اکثریت دے سر تے صرف ایہ والے تیتی بل منظور کروان تے اکتفا کرن دی تھاں اوسے عددی اکثریت دے سر تے اک بل ایہ وی پاس کروا لیا جاندا اے کہ ایس گھیری گئی عددی گنتی نوں اگلی قنون سازی لئی وی اکثریتی گنتی سمجھیا جاوے۔ میں حیرانی نال پچھیا: چوہدری ایہ توں کس قسم دی احمقانہ تے ناقابل عمل قسم دی گل بات کر رہیا ایں؟ چوہدری کسے قسم دی شرمندگی محسوس کرن دی تھاں میرے توں پچھن لگا کہ ماضی وچ ہون والے اقدامات نوں قنونی تحفظ دین لئی بعض اوقات ایہناں فیصلیاں دے سابقہ تریخ نال جوڑن لئی اک انگریزی ٹرم استعمال ہوندی اے۔ اللہ جانے کیہ بھلا جیہا لفظ اے‘ ریٹرو یاں میٹرو ٹائپ لفظ اے۔ میں کہیا: غالباً تسیں Retrospetive کہنا چاہ رہے او۔ چوہدری نے میرے ہتھ تے ہتھ مار کے کہیا: کدی کدی تسیں سمجھداری دا مظاہرہ کر دیندے او‘ ایہو لفظ سی جو میں کہنا چاہندا سی۔ جے قنون دا اطلاق ایسے لفظ پاروں ماضی دیاں غلطیاں ٹھیک کر سکدا اے تے اگوں لئی ہون والے اقدامات نوں ایسے طرح قنونی تحفظ دین وچ کیہ حرج اے؟ جے آمراں نوں بناں مانگے آئین وچ ترمیم دا اختیار مل سکدا اے تے قنون ساز اسمبلی اگلے پیش آن والی قنون سازی نوں پیشگی گنتی دا تحفظ کیوں نیہں دے سکدی؟ میں کہیا: چوہدری! قنون نوں اک پاسے رکھو‘ ایس گل دی تے اخلاقیات وی اجازت نہیں دیندی۔ چوہدری زور نال ہسیا تے کہن لگا ایہ جو کجھ ہویا اے اخلاقیات وچ تے ایہدی وی اجازت نہیں۔ جتھے باقی کم کردے ہوئے اخلاقیات یاد نہیں آئی بھلا ہن اوہنوں یاد کرن دی کیہ لوڑ اے؟ ہر واری اینے بندے گھیر کے لیانا بھلا کہڑا سوکھا کم اے؟ اپنے آپ نوں روز روز اوکھے کماں وچ نہیں پانا چاہیدا۔
(بشکریہ روزنامہ دنیا)
