سیرت النبی کریم ﷺ

محمد اکرم چوہدری

نبی کریم ﷺ دی سنتاں اُتے عمل کر کے ای اسیں اپنی دنیا و آخرت سنوار سکدے آں۔ اج سانوں مسائل نے گھیر رکھیا اے ایس دی سب توں وڈی وجہ اسلامی تعلیمات نوں نظر انداز کرنا اے۔ علماء کرام نے دین دی تبلیغ لئی بوہت کم کیتا اے۔ سانوں ایہناںلوکاں دا مشکور ہونا چاہیدا اے جنہاں نے اپنی ساری زندگی دین دی خدمت وچ خرچ کیتی۔ مولانا مفتی محمد تقی عثمانی دا ناں وی دین دی خدمت کرن والیاں وچ نمایاں نظر آندا اے۔ مولانا مفتی محمد تقی عثمانی نے سیرت النبی کریم ﷺ دے حوالے نال وی بوہت محنت کیتی اے۔
مفتی صاحب لکھدے نیں قرآن کریم دی درس و تدریس دی تکمیل دے موقعے اُتے شریک ہونا ہر مسلمان لئی باعث سعادت عظمیٰ اے۔ اللہ تعالیٰ مینوں، تہانوں سب نوں قرآن کریم دی ایس برکت وچ حصہ دار بنن دی توفیق عطا فرمائے۔ حقیقت ایہہ وے کہ اج سانوں لوکاں نوں قرآن کریم دی ایس نعمت تے دولت دی قدر پتہ نہیں۔ بچے قرآن کریم پڑھدے نیں، حفظ کردے نیں تے الحمدللہ حسب توفیق اسیں خوشی منا لینے آں پر سچی گل ایہہ وے کہ ایس قرآن کریم دی دولت دی قدر و قیمت دا صحیح اندازہ سانوں تہانوں ایس دنیا وچ رہندے ہوئے ہو ای نہیں سکدا۔ ایس دی وجہ ایہہ وے کہ اللہ تبارک و تعالیٰ نے ایہہ قرآن دی دولت سانوں گھر بیٹھے عطا کر دتی اے۔ سانوں ایس دولت نوں حاصل کرن ایس نعمت دے حصول لئی کوئی جدوجہد نہیں کرنی پئی۔ اسیں کوئی محنت نہیں کیتی، کوئی قربانی نہیں دتی، کوئی پیسہ خرچ نہیں کیتا، کوئی جان و مال دی قربانی ایس راہ وچ پیش نہیں کیتی ایس واسطے ایس دی قدر و قیمت دا صحیح اندازہ وی نہیں ، ایس دولت قرآن کریم دی قدر صحابہ کرام رضوان اللہ عنہم اجمعین توں پچھو جنہاں نے اک اک آیت نوں حاصل کرن لئی اپنی جان دی،مال دی، آبرو دی خاندان دی جذبات دی انج دی قربانیاں دتیاں کہ ایس دی مثال ملنی مشکل اے۔
مولانا مفتی محمد تقی عثمانی نے نبی کریم ﷺ دے معلومات کجھ انج لکھے نیں، جدوں خانہ کعبہ تعمیر ہو گیا تے بُت پرست اہل مکہ نے ایس دی آراش و زیبائش وی شرو ع کیتی۔ کعبہ دی دیواراں اُتے عمارت دے اندر قسم قسم دی تصویراں بنائیاں، جنہاں وچ فرشتے وی سن تے مختلف انبیاء دے نال حضرت ابراہیم علیہ السلام تے حضرت اسماعیل علیہ السلام وی تیراں نال فال ویکھدے گئے، نیز بی بی مریم علیہ السلام تے حضرت عیسیٰ علیہ السلام دی تصویراں بنائیاں گئیاں ایس دے علاوہ کعبہ دے اطراف تن سو سٹھ بُت وی رکھے گئے، جیہڑے سارے ای قبائل دے سن، کعبہ نوں ایس طرح اک ہمہ مذہبی ’’دیوستھان‘‘ بنا دین نال قریش دی ذہنیت دا پتہ چلدا اے۔ بنو جرہم دے لوک جیہڑے شراب پی کے تے بدمست سن، کعبہ دی ایس بے حرمتی اُتے احتجاج کرن دے بجائے اساف تے نائیلہ دے حسن و عشق دی داستان فخر نال بیان کرن لگے۔ نہ صرف ایہہ بلکہ نائیلہ تے اساف دے مرن دے بعد ایہناں دے بت بنائے تے ایہناں نوں عشق و محبت دا مظہر قرار دے کے ایہناں دی پرستش کرن لگے ، ایہہ بت چاہ زم زم دے کنارے نصب سن۔
آنحضرت ﷺ اپنی قوم دی ایہناں ذلیل حرکتا ں نوں ویکھدے تے بوہت افسردہ تے غمگین ہو جاندے تے کسے پہاڑ دے دامن وچ ویلا لنگھایا کردے مکہ وچ اوس ویلے کجھ تے سلیم الطبع بندے وی سن۔ جنہاں نوں قوم دی ایہہ حرکتاں پسند نہیں سن، اوہ ایس فکری ہم آہنگی دی بدولت حضور ﷺ دے شریک صحبت رہندے، ایہناں وچ بنوتیم دے حضرت ابوبکر رضی اللہ عنہ وی سن جیہڑے حضور ﷺ توں دو سال نکے سن، اوہ وی اپنی قوم دی ذہنی گراوٹ اُتے افسوس کردے، بعثت دے بعد ایہناں لوکاں وچ سب توں پہلے حضرت ابوبکر رضی اللہ عنہ نے اسلام قبول کیتا۔
ایسے طرح حضرت خدیجہ رضی اللہ عنہا دے بھتیجے حکیم بن حزام رضی اللہ عنہ وی قریش دے اک معزز بندے سن تے حضور ﷺ توں پنج سال وڈے سن پر فطری طور تے حضور ﷺنال ہم آہنگ سن، فتح مکہ دے بعد اوہناں نے اسلام قبول کیتا۔ ضماد بن ثعلبہ رضی اللہ عنہ وی سن جنہاں دا پیشہ طب تے جراحی سی، بعثت دے بعد قریش نے آپ ﷺ نوں مجنون مشہور کر دتا تے اوہ آپ دے علاج دی خاطر ملن لئی آئے ایہناں دے پچھن اُتے حضور ﷺ نے کجھ آیات قرآنی دی تلاوت فرمائی جنہاں نوں سن کے اوہ ایمان لیائے۔
حضرت صہیب بن سنان رومی رضی اللہ عنہ تے حضرت عمار بن یار سر رضی اللہ عنہ وی بت پرستاں توں نفرت کردے سن مکہ دے دیگر ہم خیال حضرات وچ حضرت عثمان بن عفان، زبیر بن عوام، عبدالرحمن بن عوف، سعد بن ابی وقاص، جعفر بن ابوطالب، عبید اللہ بن جحش تے ابوسلمہ رضی اللہ عنہم شامل نیں مکہ توں باہر بنی غفار دے سردار ابوذر رضی اللہ عہ وی ہم فکر سن۔ عرب دے باہر سلمان فارسی رضی اللہ عنہ نے ایران توں تلاش حق وچ حضور ﷺ دی خدمت وچ حاضر ہو کے اسلام قبول کیتا۔ گوکہ کعبہ تن سو سٹھ بتاں دی آماجگاہ بن چکیا سی پر آنحضرت ﷺ نے رسوم جاہلیت وچ نہ شرکت کیتی، قریش نے ایس بناء اُتے کہ خود نوں عام لوکاں توں ممتاز رہنا چاہیدا اے، ایہہ قاعدہ قرار دتا سی کہ ایام حج وچ قریش لئی عرفات جانا ضروری نہیں تے ایہہ کہ جو لوک باہر توں آن اوہ قریش دا لباس اختیار کرن نہیں تے ایہناں نوں عریاں ہو کے کعبہ دا طواف کرنا ہوئے گا۔ چنانچہ ایسے بناء اُتے طواف عریاں دا عام رواج ہو گیا سی، پر آنحضرت ﷺ نے ایہناں گلاں وچ کدی اپنے خاندان دا ساتھ نہ دتا۔
عہد جاہلیت وچ عرب وچ افسانہ گوئی دا عام رواج سی ، راتاں نوں لوک سارے کماں توں فارغ ہو کے کسے مقام وچ جمع ہوندے، اک بندا جس نوں ایس فن وچ کمال ہوندا سی، داستان شرو ع کردا سی، لوک بڑے ذوق و شوق نال رات رات بھر سن دے سن۔ بچپن وچ اک وار حضور اکرم ﷺ کدی انج دی محفل وچ شریک نہ ہوئے ۔ اللہ دے نبی دی شان ایہناں مشاغل توں بالاتر ہوندی اے۔
آپ ؐ نے کدی میلیاں ٹھیلیاں وچ شرکت نہ کیتی، آپ ﷺ نوں شروع ای توں ایہناں باطل معبوداں نال اینی نفرت سی کہ ایہناں توں ودھ کے آپ دی نظر وچ کوئی شے مبغوض نہیں سی حتیٰ کہ لات و عزیٰ دی قسم سننا وی آپ نوں گوارہ نہیں سی تاں لوکاں دا جو کم چنگا ہوندا ایس وچ شرکت فرماندے ، مثلاً قریش جاہلیت وچ عاشوراء دا روزہ رکھدے سن، رسول اللہ ﷺ وی ایہہ روزہ رکھدے سن۔
ایہہ فطرت سلیم تے نیک سرشتی دا تقاضا سی پر اک شریعت کبریٰ دی تاسیس لئی کجھ تے درکار سی، ایسے زمانے وچ دیگر بندے (ورقہ، زید عثمان بن حویرث) تلاش حق وچ سرگرداں سن۔ ایہناں دے دل وچ خیال آیا کہ بتاں دے اگے سر جھکانا حماقت اے، چنانچہ سب مذہب حق دی تلاش لئی نکلے پر ناکامی ہوئی، ورقہ تے عثمان عیسائی ہوگئے تے زید ایہہ کہندے کہندے مر گئے ’’اے خدا! جے مینوں ایہہ پتہ ہوندا کہ تینوں کویں پوجنا چاہیدا اے تے میں ایسے طریقے نال تینوں پوجدا ‘‘ حضور اکرم ﷺ نوں وی ہمیشہ ایہہ فکر دامن گیر رہندی طبیعت تنہائی ول مائل ہون لگی۔ حضرت خدیجہ رضی اللہ عنہا آپ دے مزاج نوں سمجھدیاں سن۔ آپ ﷺ اپنی بے چین فطرت دی آسودگی لئی شہر تے ایہناں دے ہنگامیاں توں دور پہاڑاں ول نکل جان لگے، ایہہ دین ساڈے تیکر جویں اپڑیا اے سانوں ایس دا اندازہ ہونا چاہیدا اے۔ اسیں بنیادی شیواں نوں نظر انداز کر رہے آں۔ قرآنی تعلیما ت تے نبی کریم ﷺ دی سنتاں اُتے عمل نہیں کر رہے ۔ اللہ سانوں صراط مستقیم اُتے قائم فرمائے تے نبی کریم ﷺ دی سنتاں اُتے عمل کرن دی توفیق عطا فرمائے۔ آمین