خشیت الٰہی دے تقاضے

اللہ دے نیک بندیاں وچ خشیت الٰہی تے ہوندی اے پر خوف توں اوہ محفوظ ہوندے نیں اللہ دے نیک بندیاں وچ نہ تکلیفاں دا ڈر ہوندا اے نہ مصیبتاں توں ڈردے نیں

مولانا حافظ فضل الرحیم اشرفی

حضرت عبداللہ بن مسعود رضی اللہ عنہ توں روایت اے کہ رسول اللہ ﷺ نے ارشاد فرمایا’’خشیت الٰہی توں جس بندہ مومن دی اکھاں توں کجھ اتھرو نکلن اگرچہ اوہ (مقدار وچ اینے گھٹ ہون کہ )مکھی دے سر دے برابر ہون فیر اوہ اتھرو وگ کے ایس دے چہرے اُتے اپڑ جان تے اللہ تعالیٰ ایس چہرے نوں جہنم دی اگ لئی حرام کر دیوے گا۔‘‘ ابن ماجہ)
عربی زبان وچ ڈرن لئی عموماً دو لفظ استعمال ہوندے نیں اک خوف تے دوجا خشیت۔ اردو وچ دونواں دا ترجمہ ڈر تے خوف ای کیتا جاندا اے پر حقیقت وچ ایہناں دونواں وچ بوہت زیادہ فرق اے۔
امام راغب رحمہ اللہ نے مفردات القرآن وچ لکھیا اے کہ خوف کہندے نیں کسے شے دے آثار تے نتائج توں آن والے خطرہ دا اندیشہ کرنا۔جویں کسے دشمن ، درندے یا کسے تکلیف دہ شے توں ڈرنا، خوف اکھواندا اے۔ ایس دی ضد امن اے اللہ تعالیٰ نے فرمایا وامنھم من خسوف تے خشیت ایس ڈر نوں کہندے نیں جیہڑا کسے ذات دی انتہائی عظمت تے محبت دی وجہ نال پیدا ہوندی اے۔ ایس ڈر دا تقاضا ایہہ ہوندا اے کہ ایس ذات دی رضا تے خوشی دی ہر ویلے فکر لاحق رہندی اے تے ایس دی ناراضگی دے اندیشے توں وی انسان بچدا اے ایہو خشیت بندہ نوں بار گاہ خداوندی وچ کامل تے مقبول بنا دیندی اے رسول اکرم ﷺ ایہہ دعا فرمایا کردے سن:
ترجمہ ’’اے اللہ میں تیرے توں تیری خشیت منگنا واں جس دی وجہ نال تے ساڈے وچکار تے گناہواں دے وچکار حائل ہو جائے‘‘۔
خوف تے خشیت وچ فرق قرآن مجید دی دو آیتاں توں مزید واضح ہوندا اے۔
سورئہ فاطر دی 28 ویں آیت وچ ارشاد باری اے:
’’ترجمہ اللہ تعالیٰ توں ایس دے اوہ ای بندے ڈردے نیں جیہڑے علم رکھدے نیں۔‘‘
تے دوجے پاسے سورئہ یونس دی آیت نمبر 62 وچ فرمایا: ترجمہ ’’ یاد رکھو جیہڑے لوک اللہ دے دوست نیں ایہناں اُتے کوئی خوف نہیں۔‘‘
پتہ چلیا کہ اللہ دے نیک بندیاں وچ خشیت الٰہی تے ہوندی اے پر خوف توں اوہ محفوظ ہوندے نیں اللہ دے نیک بندیاں وچ نہ تکلیفاں دا ڈر ہوندا اے نہ مصیبتاں توں ڈردے نیں ایتھوں تیکر کہ اوہ موت توں وی نہیں ڈردے۔ ہاں اللہ دے نیک بندے اللہ توں ڈردے نیں عام انسان دنیا دی شیواں توں خوف کھاندے نیں، دنیوی مقاصد تے آرام و راحت، عزت تے دولت وچ ذرا جہی کمی آن لگے تے راتاں دی نینداں اڑ جاندیاں نیں، ذرا ذرا جہی تکلیف تے پریشانی دے خوف توں ایہناں توں بچن دی تدبیراں کردے نیں ایسے طرح اک مسلمان دے اندر خوف خدا تے خشیت الٰہی جس قدر آ جاندی اے ایسے قدر اوہ اللہ دی اطاعت کرن وچ مصروف ہو جاندا اے تے ایہنوں اپنے حقوق حاصل کرن دے بجائے دوجیاں دے حقوق ادا کرن دی فکر لاحق ہو جاندی اے۔
خوف خدا انسان دے اندر کنج پیدا ہوندا اے ایس دا جواب آسان لفظاں وچ ایہہ دتا جا سکدا اے کہ جس قدر اللہ دی معرفت تے ایس دی پہچان حاصل ہوندی جائے گی ایس دا ڈر تے خوف نصیب ہوندا جائے گا۔