دونمبری کون سکھاندا اے؟

ڈاکٹر رزاق شاہد

اج دیاں ایہ چند سطرں لکھدے ہوئے قلم خون دے اتھرو رو رہیا اے تے دل بیٹھ رہیا اے۔ دل و دماغ نوں اکثر اجہی کیفیات چوں گزرنا پیندا اے جتھے زباناں گنگ‘ دماغ سُن تے قلم عاجز آ جندے نیں۔ سوچ سمجھ پتہ نہیں کیوں جواب دے جاندی اے نہ کجھ سجھائی دیندا اے نہ ای کجھ وکھائی دیندا اے۔ جاگدیاں اکھاں دیکھن توں عاجز آ جاندیاں نیں۔ قوت اظہار نوں لفظ نہیں ملدے۔ میں ای نہیں شاید ہر کسے نے اپنے آپ نوں ایناں بے بس کدی نہیں پایا ہووے گا۔ 16دسمبر پہلے ای ملکی تریخ دا اک دلخراش واقعہ سی کہ بالکل اوسے تریخ تے اک ہور لرزہ خیز واقعے نے تے روح تک نوں زخمی کر کے رکھ دتا۔ ایس واقعے دا ذکر وی روح فرسا اے۔ بربریت دی اجہی مثال اے جہنوں دہشت گردی کہنا واقعے دی سنگینی نال مذاق دے مترادف اے۔ ایہ ایس توں بہت اگے دی کوئی چیز اے۔ فیر اک اجہے دن جدوں پہلے ای زخمی روح تے ان گنت زخم سن۔ اوہ وی اپنیاں دے لائے ہوئے۔ پاکستان دے دو ٹوٹے ہون دا سانحہ کیہ گھٹ سی کہ آرمی پبلک سکول پشاور دے المناک سانحے نے رہی سہی کسر وی کڈھ دتی اوہ کیہ کہندے نیں کہ:
وقت کرتا ہے پرورش برسوں
حادثہ ایک دم نہیں ہوتا
ایس توں وی وڈا ظلم ایہ کہ اسیں خواب غفلت توں جاگنا ای نہیں چاہندے سنوں کوئی فکر وی نہیں۔ آ خر اسیں جا کدھر رہے آں؟ دوجے پاسے اجہے مواقعیاں تے اسیں مذہب دی عینک توں ہر چیز ویکھن دی کوشش کرنے آں۔ دکھ تکلیف آوے تے کدی اوہنوں اللہ دا عذاب سمجھدے آں تے کدی اللہ ولوں آزمائش سمجھنے آں پر کدی ایہ سوچن دی زحمت گوارا نہیں کردے کہ ایہدے وچ ساڈی اپنیاں نالائقیاں دا کناں عمل دخل اے؟ اسیں محنت دی تھاں دعاواں تے تکیہ کرن والے لوک آں۔ جانور وی اپنی غلطی نہیں دہراندا تے اسیں اشرف المخلوقات ہوندے ہوئے وی غلطیا ںتوں سبق سکھنا تے دور دی گل غلطی دہران توں وی نہیں چونکدے۔ سقوط ڈھاکہ نوں ای لوو‘ طالع آزما سیاستداناں دیاں غلطیاں دا ذکر کرن دی تھاں اسیں ایہنوں ہندوستان دے کھاتے وچ پا کے دل نوں تسلی دے لینے آں۔ صرف اک سوال کدی اپنے آپ توں پچھ کے ویکھو کہ کیہ اسیں بنگالیاں نوں اوہناں دا حق دتا؟ پہلے دن توں ای اسیں نفرت دے بیج بوئے۔ دشمن تے دشمن اے اوہ کیویں موقع ضائع کر سکدا اے۔ اسیں جدوں اوہناں نوں دھتکار دتا تے اوہناں نوں کدھرے تے دادرسی لئی فریادی ہونا ای سی۔ کیہ ایس سوال دا جواب وی کسے کول ہے کہ اوہناں تے اوہ زبان لاگو کرن دی کوشش نہیں کیتی گئی جو اوہناں دی ہے ای نہیں سی۔ فیر 70ء دے انتخاب دے بعد عوامی لیگ دی اکثریت دے باوجود اقتدار دی منتقلی وچ کہڑی گل رکاوٹ سی؟ ایہنوں ہوس اقتدار توں علاوہ کیہ ناں دتا جا سکدا اے؟ بیرونی سازشاں تے ہونیاں ای سن پر ایہناں وچ آلہ کار کون بنیا؟ میرجعفر و میرصادق ساڈے وچوں ای سن۔ اسیں گمراہ ہو کے سارا الزام شیطان تے لان دے عادی آں پر ایس حقیقت نوں اُکا بھلا دینے آں کہ اللہ نے شیطان نوں فرمایا سی کہ میرے نیک بندے تیرے چنگل وچ نہیں آن گے اسیں آں کہ شیطان دی پیروی وچ فخر محسوس کرنے آں۔ ددھ وچ پانی شیطان ملا دیندا اے؟ ہور تے ہور دوائیاں وچ ملاوٹ دا سبق سانوں کون پڑھاندا اے؟ کوئی اک بندہ وی ایہ دعویٰ نہیں کر سکدا کہ اوہ ٹیکس نوں پوری ایمانداری نال دیندا اے؟ دوجے پاسے تخلیق پاکستان دے نال ای ساڈا ازلی دشمن شیطان وانگوں ساڈے خلاف سازشاں کر رہیا اے۔ اوہنوں پاکستان دا وجود اک اکھ نہیں بھاندا۔ کوئی دن نہیں جاندا کہ نویاں سازشاں نہ کرے۔ ایس گل تے سارا غصہ کڈھیا جاندا اے کہ بھارت نے پاکستان نوں دو ٹوٹے کرن دی سازش کیتی۔ ایتھے اسیں اپنیاں کرتوتاں نوں بھُل جانے آں۔ بالکل اوسے طرح جیویں گناہ اسیں آپ کرنے آں تے الزام شیطان تے لانے آں۔ کیہ اسیں انھے‘ گونگے تے بہرے آں؟ جی ہاں بالکل‘ کیہ سانوں ایہ احساس نہیں کہ ساڈا دشمن سانوں کتھوں کتھوں نقصان اپڑان دی کوشش کردا اے یاں کرے گا؟ پاکستان دی پوری تریخ ساڈی ایہناں نالائقیاں نال بھری پئی اے۔ شراکت اقتدار دا کوئی فارمولا نہ ہون پاروں اک حصے نوں اقتدار توں باہر رکھن دی ہر ممکن کوشش سگوں سازش کیتی گئی۔ بنگالیاں نوں اوہناں دے بنیادی حق توں محروم رکھن دیاں ساریاں کوششاں بارآور ہوئیاں تے نفرت دا بیں تناور درخت بن گیا۔ ملک دے دو ٹوٹے ہون دے باوجود اسیں کوئی سبق نہیں سکھیا۔ افغانستان وچ امریکی جنگ دا حصہ بن کے اسیں انفرادی طور تے بہت کجھ کمایا‘ ہو سکدا اے پر وطن عزیز دے نقصان دا کدی اندازہ ای نہیں کیتا۔ اج بڑے رقت آمیز لہجے وچ رونا رونے آں کہ ساڈے 80ہزار فوجی افسر جوان‘ سپاہی تے عام معصوم شہری شہید ہوئے پر ایہ کدی سوچن دی کوشش نہیں کیتی گئی کہ ساڈے تے جنگ مسلط کیوں کیتی گئی؟ کیہ ایہ حقیقت نہیں کہ امریکہ دی جنگ دا حصہ بنن تے ای سانوں دہشت گردی دا تحفہ ملیا؟ کیہ ایس حقیقت توں انکار ممکن اے کہ امریکہ نے دنیا بھر دا امن تباہ کرن لئی بلیک واٹر نوں استعمال کیتا؟ جو ناں بدل کے ساڈے ایتھے دہشت گردی دی ذمہ دار اے۔ کلبھوشن کیہ پکنک منان پاکستان آیا سی؟ اپریشن جبرالٹر تے جہادی تنظیماں دی سرپرستی دا تے ذکر کرنا ای فضول اے جو قوم قائداعظم دے بعد اپنی اہل قیادت دے انتخاب وچ ہن تک نکام و نامراد اے اوہنوں اجہے لمحات دا سامنا کرنا پیندا رہوے گا۔
مجھ کو شاعر نہ کہو میر کہ صاحب میں نے
درد و غم کتنے کیے جمع تو دیوان کیا