ہر عروج نوں زوال

حمیداحمد سیٹھی

اک ویلا سی کہ پاکستان دے ٹیلی ویژن ڈرامیاں دی گونج گوانڈھی ملک ہندوستان وچ وی تہلکہ مچاندی سی۔ فیر نریندر مودی ورگے حکمراناں دی وجہ نال ایہناں دو گوانڈھی ملکاں وچ دوریاں دے نال دشمنیاں نے جنم لے لیا۔ پاکستان دے بعد ہندوستان اوہ ملک اے جہدے وچ رہن والے مسلماناں دی آبادی ساڈے توں کجھ کروڑ گھٹ اے پر اوہناں دے نال دشمناں ورگا سلوک ہوندا اے جو دوہاں لئی نقصان تے تکلیف دہ اے۔ ہن دوہاں دے ٹیلی ویژن‘ ریڈیو دا وی آپس وچ بائیکاٹ اے۔ جتھوں تک غیرملکی پروگراماں دا تعلق اے ساڈے ٹیلی ویژن زیادہ تر انگریزی پروگرام وکھاندے نیں فیر ساڈے لوک سپورٹس دے پروگرام ویکھ کے دل بہلاندے نیں پر ہن کافی عرصے توں اردو وچ ڈب ہوئے ترکی ڈرامے وی کافی مقبول نیں۔ اک ڈرامے وچ کئی واری مولانا رومی دے شہر قونیا دا ذکر آئوندا اے۔
ساڈے ان گنت لوک استنبول سیاحت لئی جاندے نیں پر اوتھے تریخی تھاواں ویکھن دے نال مولانا رومی دے شہر قونیا وچ دو دن ضرور گزاردے نیں۔ اوہناں دی آخری آرام گاہ وچ پورا دن گزاردے تے اوتھے ہر کمرے دی اسلامی تے تریخی یادگاراں وچ جاندے تے ہر کمرے وچ کجھ ویلا گزار کے مولانا نوں یاد کردے نیں۔ مولانا رومی نال علامہ اقبال نوں بڑی عقیدت سی جو مولانا رومی دی رباعیات دے اردو ترجمے وچ نظر آندی اے ایسے وجہ نال اوتھے موجود قبراں وچ اک یادگار نشانی اقبال دی وی تعمیر کیتی گئی اے۔ مولانا رومی دیاں کجھ رباعیاں دے اردو ترجمے پڑھو:
اللہ تک پہنچن دے بہت سارے راہ نیں پر میں اللہ دا پسندیدہ راہ مخلوق نال محبت چنیا۔
بہت سارے شیطان انساناں دی صورت وچ نیں ایس لئی ہر بندے دے ہتھ وچ ہتھ نہیں دینا چاہیدا۔
میں اجہے انسان ویکھے جو بے لباس ہوندے تے اجہے لباس ویکھے نیں جہناں وچ انسان نہیں ہوندا۔
ماں باپ دے نال تہاڈا سلوک اجہی کہانی اے جو لکھدے تسیں او پر تہاڈی اولاد تہانوں پڑھ کے سناندی اے۔
خدا نے ہر عروج دا اختتام زوال تے ضرور کیتا اے۔تسیں وڈیاں وڈیاں بادشاہتاں نوں ویکھ لوو‘ مصر دے فرعوناں دے قصے پڑھ لوو یو ایس ایس آر نوں ٹُٹ کے کھلردے ویکھ لوو‘ سلطنت مغلیہ دے آخری بادشاہ دا انجام آپ اوہدی زبانی سنو۔
کتنا ہے بد نصیب ظفر دفن کے لیے
دو گز زمیں بھی نہ ملی کوئے یار میں
بڑی پرانی گل نہیں آپ میں راولپنڈی دے سب توں وڈے ہوٹل وچ آریا مہر دے ہزار سالہ جشن وچ شرکت کیتی سی جو تقریب دنیا دے ہر ملک وچ شاہ ایران دے حکم تے منعقد ہوئی سی تے ذوالفقارعلی بھٹو وی کجھ منٹ لئی ایہدے وچ شریک ہوئے سن۔ عروج تے زوال دے ای حوالے نال برطانیہ ذہن وچ آندا اے کہ سلطنت دے حوالے نال کہیا جاندا سی کہ دنیا دے کسے حصے تے برطانیہ دا سورج غروب نہیں سی ہوندا۔ اوس ویلے افریقہ دے 54‘ ایشیا دے 48‘ یورپ دے 44‘ لاطینی امریکہ دے 33‘ نارتھ امریکہ دے 2 تے اوکینیا دے 12 ملک سن۔
عثمانی ترک سلطنت دا عروج شروع ہویا‘ فیر اوہناں نے تن براعظماں تے چھ سو سال تک حکومت کیتی۔ اوہناں دا عروج وی اسلام دے عروج دا دور سی۔ فیر قنون قدرت نے اوہناں دیاں برائیاں نوں آڑے ہتھیں لیا‘ اوہناں دا اک قنون سی کہ جو وی اقتدار وچ آ کے تخت تے بہہ جاوے اوہ سارے ممکنہ امیدواراں دا سر لاہ دیوے‘ بھاویں اوہ تخت نشین دا پُتر ہووے‘ بھائی ہووے‘ باپ ہووے‘ چاچا ہووے یاں بھتریا‘ ایس طرح سارے وارثان تخت نوں قبراں وچ لاہ دتا جاندا۔ ایس روایت دے نتیجے وچ ان گنت شہزادے نکی عمر تے جوانی وچ حیاتی توں ہتھ دھو بیٹھدے سن۔ شہزادیاں تے درباریاں دے جنازے محلاں توں برآمد ہوندے ویکھے جاندے۔ ایس قسم دے گھٹیا اعمال دے نتیجے وچ ایہ عظیم سلطنت تے شاہی خاندان اپنے انجام نوں اپڑے۔ جس طرح ہر انسان دی زندگی وچ عروج تے زوال آندا اے ایسے طرح تریخ دا مطالعہ کرو تے بہت سارے ملک کدی بڑے اُتے گئے۔ زوال پذیر ہوئے ملکاں دی تریخ پڑھو تے صرف برطانیہ دی مثال لے لوو جہدے زیرتسلط انڈوپاک رہے۔ برطانیہ دی حکومت کئی ملکاں تے قائم رہی۔ فیر اوہ آزاد ہوندے رہے۔ دنیا دے کئی ملک جہناں دا اج بڑا ناں اے غلامی دا عرصہ گزار کے آزاد ہوئے ایہ مشیت ایزدی اے تے ایہدی حقیقت توں کسے انسان نوں انکار نہیں۔ عروج تے زوال دے واقعات نال تریخ بھری ہوئی اے تے ایہ سلسلہ آن والیاں صدیاں وچ وی چلدا رہوے گا۔٭٭