خارش (جلدی امراض)

حکیم حارث نسیم سوہدروی

جلدی امراض وچ اک خارش اے جہڑی کہ معتدی مرض اے۔ ایس مرض وچ جسم اتے خارش دے نال مختلف قسم دے ریشز یا دانے ہو جاندے نیں تے رات ویلے ایس مرض دی شدت ہو جاندی اے۔ ایتھوں تک کہ اک واری خارش شروع ہو جاوے تے فیر ایہ سلسلہ کوشش تے خواہش دے باوجود نہیں رکدا۔ خارش وچ عام طور تے کنپتی ہتھاں دی انگلیاں دی کھائیاں ‘ سینہ کلائی‘ بغل‘ کمر‘ ٹخنے تے گوڈیاں دے آسے پاسے دی تھاں بوہتی متاثر ہوندی اے۔ ایس مرض دی دو قسماں نیں۔ خشک تے تر خارش ۔ خشک وچ جسم اتے شدید خارش ہوندی اے۔ کھجا نال بہت مزہ آندا اے۔ مریض کھجا کھجا کے بے خال ہو جاندا اے۔ انج وی ہوندا اے کہ بوہتا کھجان نال خارش دے مقام توں خون وی نکل آندا اے۔ چھیتی سرخی مائل ہو جاندی اے تے کدی دانے وی بن جاندے نیں۔ خارش دی ایس قسم وچ آبلے پیندے نیں تے نہ پیپ جدکہ خارش تر عام طور اتے ہتھاں دی انگلیاں دی کھائیاں وچ چھوٹی چھوٹی آبلہ دار پھنسیاں نمودار ہو کے بہت زیادہ خارش دا کارن بندیاں نیں۔ جدوں ایہناں نوں کھجائیے تے پیپ نکلدی اے۔ جہدی دوجی تھاں لگن نال ایہ پھنسیاں پھیل جاندی اے۔ مرض دے ودھن دی صورت وچ مٹردانے دے برابر آبلے نمودار ہو جاندے نیں۔ انج وی ہوندا اے کہ کول کول دانے مل کے وڈے ابلے دی صورت اختیار کر لیندے نیں۔ ایہ جسم دے کئی مقاماں اتے ہو سکدے نیں۔ خارش اک معتدی مرض اے جہڑا اک توں دوجے نوں منتقل ہو سکدی اے تے فیر گھر والیاں ‘ قریبی افراد‘ محلہ داریاں تک پھیل جاندی اے۔ ایہووجہ اے کہ ایہ مرض ہجوم والی تھاں تے صنعتی علاقیاں وچ بوہتا ہوندا اے۔ جے درست تے ویلے تے علاج نہ کیتا جاوے تے مرض دا دورانیہ ودھ کے اہل خانہ گھر والے محلہ دار تے شہر دے لوکاں وچ وبائی صورت اختیار کر لیندا اے۔ جے ویلے تے مدوا نہ کیتا جاوے تے پیپ دے نال کیڑے وی پے جاندے نیں۔ جہدے نال علاج وچ مشکل پیش آندی اے۔ خارش دا مرض عام طور تے موسم بہار وچ بوہتا ہوندا اے جد کہ موسم گرما وچ شروع ہو رہیا ہوندا اے۔ طب یونانی مشرقی دے مطابق ایہدا کارن موسم سرما وچ اوہ فضلات و فاسد مواد جہدا جسم توں اخراج ضروری ہوندا اے۔ شدت سردی دے کارن جسم وچ اخراج دے بجائے اندر جمع ہو جاندا اے تے موسم گرما دے شروع ہون تے دجوں جلد دے مسامات کھلدے تے اوہناں توں پسینہ بہنا شروع ہوندا تے جلد دے تھلے جمع شدہ مواد تے پسینہ دی صورت خارج ہو جاندا اے۔ بوہتا ہون دی صورت خون وچ فساد پیدا کر کے خارش دا کارن بندا اے۔ ایسے افراد جہڑے موسم سرما وچ مرغیاں تے گرم شیواں دا بوہتا استعمال کردے نیں۔ مثال دے طور تے گرم مصالحہ جات‘ خشک میوہ جات‘ انڈا‘ مچھلی وغیرہ تے فیر ایس مرض دا شکار ہو جاندے نیں۔ جدیدی میڈیکل سائنس دے مطابق ایس مرض دا کارن اٹھ ٹنگاں والا کیا (SARCOPTES SCABIEL)ہے جہڑا جلد دے اوپر والے حصہ وچ پوسٹ ہو جاندا اے فیر جدوں مادہ انڈے دیندی اے تے اوہناں وچوں نکلن والا لارہے نشوونما پا کے افزائش دا عمل شروع کر دیندا اے۔ انڈے دے کے کارسے بنن تک دا عمل تقریباً دس دناں وچ تکمیل پاندا اے جہدے نال خارش دا عمل شروع ہو جاندا اے فیر ایہ کیڑے اڈ کے باقی افراد خاندان‘ قریبی افراد نوں متاثر کردے نیں تے انج ایہ مرض پھیل جاندا اے۔ خارش دا کارن بنن والا ایہ کیہ روزمرہ استعمال دے کپڑے‘ پلنگ دے گدے‘ چادراں تے تکیہ دے غلافاں وچ پایا جاندا اے۔ کجھ بندیاں وچ ایہ مرض سر اتے اثر انداز ہو کے سر وچ زخم تے فیر ایہناںزخماں وخ کیڑیاں دا کارن بن جاندا اے۔ علاج دے حوالے نال ایہ گل پیش نظر رکھیے کہ جہناں نوں ایہ مرض ہووے یا فیر ہو کے ختم ہو گیا ہووے اوہناں ساریاں دا علاج ضروری اے ورنہ ایہ مرض ری انفیکشن ہو سکدا اے۔ خارش دے مرض دے کول بیٹھن ‘ سون یا ایہدے کپڑے استعمال کرن توں احتیاط کرن۔ روزانہ نیم گرم پانی نال غسل کیتا جاوے تے لباس تبدیل کیتا جاوے تے صاف ستھر ا رکھیا جاوے۔ گرم شیواں توں پرہیز رکھیا جاوے۔ انڈا‘ گوشت‘ مچھلی‘ سوپ تے خشک میوہ جات توں دور رہیے۔ سبزیاں جہناں وچ گھیا‘ ٹینڈے استعمال کریے‘ ددھ پی سکنے آں۔
مریض سنے دوجے افراد خانہ دے روزانہ استعمال دے کپڑے‘ بستر دی چادراں‘ تکیہ دا غلاف تے تولیہ روزانہ نیم گرم نال دھو کے دھپ وچ خشک کرنا وی ضروری اے۔ گھر وچ صفائی دا خصوصی انتظازم کرو۔ بیت الخلا تے کچن دی صفائی جراثیم کش محلول نال کیتا کرو۔ جے ہو سکے تے مریض آپ وی کجھ وقت دھپ وچ بیٹھے تے ہجوم والی تھاواں تے جان توں احتیاط کرے۔ اینٹی الرجی دوائیاں دے استعمال توں بچے کیوں جے ایہ علاج نہیں وقتی افاقہ جاندا اے۔
علاج:
صبح تے شام غذا معجون مصفی خاص ادھا چمچہ چاہ والا توں پہلے شربت عناب تن تن چمچے استعمال کرو۔
گل منڈی پھل دس عدد ادھے گلاس پانی وچ جوش دے کے چھان کے صبح تے شام کھان توں پہلے پی لو فیرشربت عناب تن تن چمچ پیوں
گندھک (SULFUR) وی بہت موثر اے‘ گندھک گرم گرم تیل وچ ملا کے لانا وی خارش وچ افاقہ ہو جاندا اے
صافی دو چمچے رات سون توں پہلے پانی ملا کے پینا وی مفید اے
نیم دے پتے وی مصفی خون نیں۔ نیم دے دس پتے تے کالی مرچ 5عدد پیش کر کے روزانہ سہ پہر ویلے پی لینا وی فساد خون‘ خارش تے چنبل واگزیما وچ فیدہ مند اے