وڈے لوکاں دا بچپن

تنویر ظہور

بچے نوں بچپن وچ تے اپنے بچپن دا احساس نہیں ہوندا پر جیویں جیویں اوہ وڈا ہوندا اے اوہدا بچپن اک سنہرا خواب بن کے اوہدے حافظے نال چمڑ کے رہ جاندا اے۔ گبھرو‘ بڈھے سارے اپنے بچپن دا ذکر اینے پیار‘ لگن تے حسرت نال کردے نیں کہ لگدا اے بچپن ای انسانی زندگی دا سب توں ودھ یاد رہن تے یاد رکھن والا حصہ اے۔ وڈیاں دے بچپن دے واقعات ساڈے گبھروئواں نوں سبق تے جانکاری دے سکدے نیں۔ سویت شاعر رسول حمزہ دا کہنا اے ننھے بچے وی بڑے خواب ویکھدے نیں۔ ایہو بچے جدوں وڈے خواب ویکھن دے بعد حقیقت وچ وڈے ہو جاندے نیں تے اوہناں دے خواب دوجے بچیاں لئی بڑی اہمیت اختیار کر جاندے نیں۔ بچپن‘ بچپن ای ہوندا اے ایہناں وچ شرارتاں تے کھیڈ کود شامل اے۔ نواں ورھا شروع اے نوجوان وڈے لوکاں دے بچپن بارے پڑھ کے سبق حاصل کر سکدے نیں۔ ایہدے توں اوہ اپنے مستقبل دے بارے جدوجہد تے محنت نال بہتر بنا سکدے نیں۔ ایس کالم وچ کجھ وڈے لوکاں دا بچپن بیان کیتا گیا اے۔
بل گیٹس دا کہنا اے غریب پیدا ہونا غلطی نہیں‘ غریب مرنا غلطی اے۔ سرسیداحمد خان دا اپنے بچپن بارے کہنا سی میری لائف وچ ایس توں علاوہ ہور رکھیا ای کیہ اے کہ لڑکپن وچ رج کے کوڈی کھیڈی‘ کنکوے لڑائے‘ کبوتر پالے‘ ناچ مجرے ویکھے تے وڈے ہو کے نیچری‘ کافر تے بے دین کہلائے۔ علامہ اقبال دے بارے اوہناں دے فرزند جسٹس ڈاکٹر جاویداقبال دا کہنا سی کہ علامہ اقبال میرے نال کھیڈدے وی سن مثلاً میں کرکٹ کھیڈ رہیا واں تے مینوں کہندے ہاں بھئی مینوں بیٹ دیو‘ میں اوہناں نوں بولنگ کرا کرا کے تھک جاندا تے اوہ ٹپ ٹپ کردے رہندے سن۔ علامہ نوں بچپن وچ کبوتر پالن دا بڑا شوق سی۔ جدوں میں پیدا ہویا تے اوہناں نے ایہ عادت ختم کر دتی کہ کدھرے مینوں وی ایہ شوق نہ ہو جاوے پر اوہناں دی ایہ خواہش آخر دم تک رہی کہ گھر دی چھت تے اک بہت وڈا پنجرا ہووے جہدے وچ بہت سارے کبوتر ہون تے میری منجی اوہناں دے وچکار رکھ دتی جاوے کیوں جے اوہناں دا خیال سی کہ کبوتراں دے پرداں نوں پھڑپھڑان توں جو ہوا پیدا ہوندی اے اوہ صحت لئی بڑی مفید اے۔
احمد ندیم قاسمی نے اک انٹرویو وچ مینوں دسیا کہ میرا بچپن سراسر شرارتاں نال بھریا اے۔ میں پڑھائی وچ واہوا تیز سی تے شرارت وچ وی۔ بے شمار شرارتاں وچوں اک شرارت ایہہ وے کہ میں مکی دے بھٹھیاں دے والاں نال مہندی رنگ دی داڑھی تے مچھاں بنا کے لا لئیاں۔ سر تے وڈا جیہا پگڑ بنھ لیا۔ قمیض تھلے بہت سارے کپڑے واڑ لئے جہدے نال میرا ڈھڈ ابھر کے کدے دا کدائیں پہنچ گیا۔ فیر میں ہتھ وچ سوٹا پھڑ لیا تے اپنے خاندان دی حویلی دے اک اک گھر وچ ویکھیا تے عورتاں دیاں چیکاں کڈھوا دتیاں۔ حویلی وچ بہت سخت پردہ سی ایس لئی اک اجنبی بڈھے بندے نوں اپنے سامنے ویکھ کے عورتاں دا ڈر جانا لازمی سی۔ ڈاکٹر انور سجاد نوں جانوراں نال بچپن توں ای پیار سی۔ اوہناں نے کبوتر وی رکھے ہوئے سن۔ استاد دامن نوں بچپن وچ نقلاں لاہن دا بڑا شوق سی۔ اوہ اکثر مقرراں دیاں نقلاں لاہندے۔ محلے دے بچیاں نے مولوی صاحب اگے شکایت کیتی کہ چراغ دین (استاد دامن دا اصل ناں) تہاڈیاں نقلاں لاہندا اے۔ مولوی صاحب نے فرمایا۔ اوہنوں چھڈ دیو‘ اج نقلاں لاہندا اے کل اصلاں لاہوے گا۔
ملکہ موسیقی روشن آراء بیگم دا کہنا سی موسیقی توں علاوہ مینوں جانوراں نال بڑا پیار اے۔ پھُلاں نال خاص رغبت اے۔ رنگاں وچ سبز رنگ پسند اے۔ گھر نوں سجانا تے صاف ستھرا رکھنا میرے پسندیدہ مشغلے نیں۔ عطاء الحق قاسمی نے مینوں اک انٹرویو وچ دسیا سی کہ مینوں اپنے بچپن دی جہڑی اک شرارت یاد اے اوہدا خمیازہ میرے سنے میرے دوستاں نوں وی بھگتنا پیا۔ ہویا کجھ ایس طرح کہ اک دن میں سمیع‘ منور تے فیقا اسیں سارے وزیر آباد توں اک ڈیڑھ میل دے فاصلے تے کرم آباد وچ مولانا ظفرعلی خان دے مزار تے واقعہ رُکھ توں بیر توڑن جا رہے سی اسیں چارے پہیہ چلاندے ہوئے کرم آباد ول ٹرے۔ جدوں اسیں شہر توں دور نکل آئے تے ساڈے وچوں کسے اک بچے نے ایہ تجویز پیش کیتی کہ ہن جہڑی لاری ساڈے نیڑیوں گزرے گی اوہدے تے اسیں پتھر سٹاں گے۔ ایس لئی اسیں اک تھاں تے جا کے اپنے پہیہ روکے تے سڑک دے کنڈھے کھلو گئے۔ اسیں ہتھاں وچ پتھر پھڑ لئے تے کسے بس دے گزرن دا انتظار کرن لگ پئے۔ اینے وچ دوروں اک مسافر بس نیڑے آندی نظر آئی۔ جدوں اوہ ساڈے ساہمنیوں گزری تے اسیں چاراں نے بیک وقت اوہدے تے پتھراں دی بارش کر دتی۔ ساڈا خیال سی کہ ڈرائیور ساڈی ایس حرکت دا نوٹس نہیں لوے گا تے اپنا سفر جاری رکھے گا پر اوہنے تھوڑی دور جا کے بریک لا دتی۔ جدوں بس رکی تے ایہدے وچوں ڈرائیور تے سارے مسافر نکل کے سانوں پھڑن لئی ساڈے ول نسے۔ اسیں وی دوڑ لا دتی پر ایہدے باوجود اوہناں نے سانوں آ کے پھڑ لیا تے میرے توں علاوہ سارے بچیاں دی چنگی بھلی پٹائی کیتی۔ میں ایس طرح بچ گیا کہ جدوں ایہ مسافر ساڈے ول آئے تے اوہناں وچوں اک مسافر نے سب توں پہلاں مینوں بانہہ توں پھڑ کے اپنے نیڑے کر لیا کہ توں مولانا بہاء الحق دا پتر ایں۔ میں اوہناں اگے تیری شکایت کراں گا پر میں ایتھے پٹائی توں بچ گیا پر جہڑی پٹائی اباجی نے کیتی اوہناں چوہاں دی مجموعی پٹائی دے برابر سی۔ مستنصرحسین تارڑ دا کہنا سی کہ میں پتنگ اڑاندا رہیا واں۔ پتنگ بازی بڑی کمال دی چیز ہوندی اے گلی ڈنڈا وی کھیڈیا پر لٹو میرے توں نہیں چلائے گئے۔ جدوں دوجے منڈے لٹو چلاندے تے میں اوہناں نوں حسرت نال ویکھدا سی۔٭