سموگ توں محفوظ رہوو
حکیم حارث نسیم سوہدروی
صحت مند زندگی لئی ماحول دی حفاظت بہت اہم اے۔ جدید مشینی زندگی نے انسان دے آرام تے سکون لئی بہت ساری شیواں نوں وجود بخشیا اے مگر ایہدے نال بہت صحت دے مسئلیاںنوں وی جنم دتا اے اوہناں وچ ایس ویلے سب توں وڈا مسئلہ ماحولیاتی آلودگی اے۔ ماحول نوں خراب کر کے ایہ آلودگی تے کثافت مختلف انداز وچ مسئلہ صحت دا کارن بن رہی اے۔ پانی دی آلودگی‘ فضائی آلودگی ‘ شعاعی آلودگی‘ صوتی آلودگی الغرض ایہناں ساریاں نے مسائل صحت پیدا کیتے نیں تے انسان لئی صحت تے آرام زندگی اوکھی ہو رہی اے۔ مختلف عوامل پاروں ساڈے ہاں چند سالاں توں موسم تبدیل ہو رہے نیں۔ ایہدے نال اک مسئلہ سموگ وی بن گیا اے جو زہریلی تے آلودہ دھند نوں آکھدے نیں۔ ایہ فضا وچ بڑی شدت نال پولیوشن دا کارن اے تے ایس وجہ نال فضا آلودہ اے جہڑی سڑکاں اتے ودھدی ہوئی ٹریفک‘ شہراں وچ بے ہنگم آبادی دا پھیلائو صنعتاں دا پراگندہ دھواں تے درختاں دا گھاٹا اے۔ شہر لہور وچ تے فضائی آلودگی نے اک گھمبیر صورت اختیار کر لئی اے۔ عالمی ادارہ صحت نے لہور نوں ایشیا دا سب توں بوہتا فضائی آلودگی والا شہر قرار دے کے حکومت نوں متنبہ کیتا اے کہ ایس حوالے نال فوری اقدامات کیتے جان تے پاکستان نوں دس ملکاں وچ 7ویں نمبر اتے رکھ چکیا اے۔ اگرچہ ایہ اک عالمگیر مسئلہ اے تے 2012توں دنیا بھر وچ ستر لکھ افراد فضائی آلودگی کارن جان دی بازی ہار کے لقمہ اجل بن گئے جد کہ پاکستان وچ سٹھ ہزار افراد فضائی آلودگی تے موسمیاتی تبدیلیاں کارن موت دی وادی وچ چلے گئے۔ ماہرین دا خیال اے کہ آن والے کجھ سالاں وچ ایہ تعداد 30فیصد ودھ جاوے گی۔ ایس موسمی تبدیلی پاروں ساحلی تے سمندری ماحول‘ خشک زمین دا ایکس سسٹم‘ زراعت‘ لائیو سٹاک‘ جنگلات تے صحت دے شعبے بہت متاثر ہوئے نیں تے ایس نوں سموگ نے جس طرحاں متاثر کیتا اے۔ ایہدے تدارک لئی فوری اقدامات لازمی ہو چکے نیں ورنہ آن والے سالاں وچ صورتحال ہور گھمبیر ہو سکدی اے۔
ماحولیاتی آلودگی وچ سب توں اہم قسم فضائی آلودگی اے جہدے پاروں سموگ دا سلسلہ شروع ہویا۔ سموگ دی وجہ نال جہڑے مسائل صحت پیدا ہوئے نیں اوہناں وچ ساہ دا مشکل نال آنا‘ پھیپھڑیاں تے اکھاں دے امراض نیں تے سموگ شاہراواں دے نال نال گلیاں تے گھراں تک پہنچ رہی اے جہدے توں بچے بڈھے وی متاثر ہوندے نیں ایس حوالے نال جتھے حکومت دی ذمہ داری اے کہ اوہ ماحولیاتی آلودگی جہدے وچ فضائی آلودگی وی شامل اے لئی اقدامات کردیاں ہویاں درخت لائے ‘ پارک بنائے اوتھے عوام نوں وی شعور و آگاہی حاصل کر کے حکومت دا ہتھ بٹانا ہووے گا۔ امریکہ وچ ہون والی اک تحقیق دے مطابق فضائی آلودگی حمل دے ابتدائی دناں وچ نہ صرف حاملہ بلکہ بچے لئی وی مضر ثابت ہوندی اے ایس لئی حاملہ دے شروع دے تن مہینے احتیاط دا تقاضا کردے نیں۔ انج وی ہو سکدا اے کہ جے حاملہ شروع دے مہینے آلودگی والے علاقے وچ رکھدی اے تے بچے دی ویلے توں پہلے ولادت ہو سکدی اے۔ ایس تحقیق وچ ایہ دسیا گیا اے کہ حاملہ دا شروع دا دور بڑی نگہداشت تے دیکھ بھال دا تقاضا کردا اے تے حاملہ دی رہائش فضائی آلودگی توں پاک تے صاف ستھرے علاقے وچ ہونی چاہیدی اے جتھے ٹریفک گھٹ توں گھٹ ہووے۔ دھواں تے گردوغبار نہ ہووے اوہدے حاملہ تے بچے دی صحت اتے چنگے ثرات ہون گے۔
سموگ توں محفوظ رہن لئی تدبیراں۔
- پانی دا استعمال بوہتا کرو۔
بلا ضرورت باہر نکلن توں احتیاط کرو۔
*گھراںوچ بوہے تے کھڑکیاں بند رکھو
*صفائی وچ جھاڑو استعمال نہ کرو بلکہ گِلا کپڑا استعمال کرو۔
*گھر توںجاندے ہوئے چشمہ استعمال کروتے سفر دے دوران تے مگروں اکھاں دھوئو۔
*گھر دے باہر پانی دا چھڑکاؤ کرو۔
*بد بودار تے تعمیراتی مقاماں اتے مٹی دھول نہ اُڈن دیو۔
*گڈیاں دا استعمال گھٹ توں گھٹ تے ضرورت نال کرو۔
*اپنے آسے پاسے فضا نوں دھویں تے تمباکونوشی توں بچائو۔
*گھر توں باہر نکلدے ہوئے منہ نوں ماسک نال یا رومال نال ڈھک کے رکھو۔
*اپنی گڈی دا معائنہ کرائوتا ں جے فضا وچ آلودگی دا کارن نہ بنے۔ - بال تے بڈھیاں دا خاص خیال رکھو۔
- جے علامات شدید ہون تے معالج نال رجوع کرو۔
سموگ عام طور تے کھنگ‘ ساہ دی شکایتاں‘ ہوائی نالیاں وچ سوزش‘ خشکی‘ ورم وغیرہ ہو سکدا اے۔ ایسی صورت وچ نزلہ ‘ زکام ‘ کھانسی تے ہوائی نالیاں لئی صدیاں توں مشتعمل جوشاندہ دا استعمال سموگ دے منفی اثرات توں محفوظ رکھدا اے۔قوت مدافعت جہدی کمی امراض دا کارن بندی اے لئی معالج دے مشورے نال مقوی شیواں استعمال کرو۔
