حفیظ تائب پنجابی نعت دا وڈا ناں

زاہد حسن

مڈھلی حیاتی: پنجابی نعت دے اگھے‘ سچّے تے سُچّے ناں حفیظ تائب ہوراں دا حقیقی ناں عبدالحفیظ آہا۔ آپ دے والد محترم دا ناں چراغ دین سی۔ اوہ 14فروری 1931 نوں پشور وچ پیدا ہوئے۔ انج آپ داآبائی وطن احمد نگر چٹھہ ضلع گوجرانوالہ اے۔ اوہناں دیاں نعتاں اپنے موضوع‘ زبان بیان‘ اسلوب‘ رنگ رس تے رچائو پکھوں وکھری حیثیت دیاں حامل ہون پاروں اُچّا مقام رکھدیاں نیں۔ اوہناں پنجابی دے نال نال اردو وچ وی نعت نگاری کیتی۔ اپنے موضوعات دی نویکلتا تے عقیدت و احترام دے بھرویں رچائو پاروں اوہناں نوں مجدد نعت دا لقب ملیا۔
اسیں اوہناں دی مُڈھلی حیاتی اُپر نگاہ مارئیے تاں پتہ چلدا ہے جو اوہناں اپنی حیاتی دی شروعات بجلی دے محکمے توں کیتی‘ پر کجھ عرصے پچھوںاپنی تعلیم پوری کرن مگروں آپ تعلیم دے شعبے نال وابستہ ہو گئے تے اپنی حیاتی دے اخیرلے ورھیاں تیک پنجاب یونیورسٹی دے شعبہ پنجابی وچ بطور پروفیسر وی خدمات سرانجام دیندے رہے۔
ایوارڈز: اسیں ایہہ گل اگے جا کے کراں گے جو اوہناں دی مڈھلی تے بنیادی پچھان بھاویں اک نعت گو شاعر وجہوں اے پر اوہناں اپنی شاعری دی شروعات غزل توں کیتی تے اوہ وی اردو غزل توں۔ پر ایتھے اسیں اوہناں دیاںادبی خدمات وجہوں ملن والے ایوارڈز دا ذکر کردے آں۔ اوہناں نوں اوہناں دیاں علمی‘ ادبی خدمات پاروں تمغہ حسن کارکردگی‘ نقوش ایوارڈ‘ آدم جی ایوارڈ تے ہمدرد فائونڈیشن ایوارڈ سنے کنے ای انعامات دتے گئے۔ اوہناں دی شاعر توں وکھ اک وڈی پچھان محقق تے نقاد دی اے۔
جتھوں تیک اوہناں دی شاعری دی شروعات دا تعلق ہے تاں اوہ اپنے مڈھلے سمے وچ مشق دے طور تے کئی اک غزلاں لکھ چکے سن‘ جو وکھ وکھ رسالیاں وچ وی چھپدیاں رہیاں۔ مڑ کے اوہناں اپنیاں صلاحیتاں نوں صرف تے صرف نعت واسطے وقف کر دتا تاں اوہناں غزل لکھنی گھٹ کر دتی۔ پر اپنی وفات توں پہلے یعنی 2003وچ اوہناں اپنیاں غزلاں دا اک نکا جیہا شعری پراگا ’’نسیب‘‘ دے ناں توں
چھپوایا۔ اوہناں بھاویں حیاتی بھر وچ بے انت غزلاں لکھیاںپر ایہدے وچ اوہناںاپنیاں چونویاں 40غزلاں شامل کیتیاں۔
اوہ اک وڈے تے وسیع مطالعہ رکھن والے انسان سن۔ اوہناں فارسی تے عربی‘ اردو دے وڈے تے اہم شاعراں دے کلام دا ڈونگھا مطالعہ کر رکھیا آہا۔ جس دا اظہار سانوں اوہناں دی اردو غزل وچ ودھیا طور تے ملدا اے۔ اسیں ایتھے اوہناں دے صرف دو اردو شعر پڑھدے آں۔
کیا کچھ نہ محو ہو گیا قرطاس ذہن سے
بھولے نہ ایک بار شناسا کے خط و خال
………
بے طلب کون کس سے ملتا ہے
بے سبب اعتبار ہے دل کو
لکھتاں: اوہناں دیاں چھپیاں کتاباں وچ
صلو علیہ وآلہ (اردو مجموعہ نعت) 1978ء
سک متراں دی (پنجابی مجموعہ نعت) 1978ء
ایہنوں پاکستان رائیٹرز ایوارڈ دتا گیا
وسلموا تسلیما (پنجابی مجموعہ نعت) 1990ء
وزارت مذہبی امور پاکستان ولوں صدارتی ایوارڈ دتا گیا۔
وہی یٰسین‘ وہی طٰہٰ (اردو مجموعہ نعت)
مناقب (اردو مجموعہ منقبت)
لیکھ (پنجابی حمد‘ نعت‘غزل تے گیت)
کوثریہ (اردو مجموعہ نعت)
نسیب (اردو مجموعہ غزل)
تعبیر (اردو قومی و ملی منظومات)
قطبی تارا (پیر فضل گجراتی بارے)
پن چھان (تنقید)
کلیات حفیظ تائب
ایہناں لکھتاں توں پتہ لگدا اے جو اوہناں اردو/پنجابی نعت لکھن دے نال نال اردو شاعری‘ خاص طور تے غزل‘ قومی و ملی منظومات تے تحقیق تے تنقید دے حوالے نال وی بھرواں کم کیتا۔ ایتھے اسیں اوہناں دیاں نعتاں وچوں کجھ چونویں شعر اپنے پڑھن والیاں واسطے پیش کردے آں۔
اردو:
خوشبو ہے دو عالم میں تری اے گل چیدہ
کس منہ سے بیاں ہوں ترے اوصاف حمیدہ
تجھؐ سا کوئی آیا ہے‘ نہ آئے گا جہاں میں

دیتا ہے گواہی یہی‘ عالم کا جریدہ
………
شوق و نیاز و عجز کے سانچے میں ڈھل کے آ
یہ کوچہ حبیبؐ ہے پلکوں سے چل کے آ
سوز تپش سخن میں اگر چاہتا ہے تو
عشق نبیؐ کی آگ سے تائب پگھل کے آ
………
چن رجب دا جس دم چڑھیا
سوچ براق اقصیٰ ول اڈیا
جتھے پاک نبیؐ دے پچھے
بنھ صفاں سبھ نبی کھلوتے
………

عشق تیرے نے چنبے وانگوں اندر مشک مچایا
یاد تیری وچ کوئل وانگوں دل کُوکُو پیا کردا
………
مہکی مہکی اے دل دی گلی‘ پلکاں تے بتیاں بلدیاں نیں
دم دم دے نال اڈیکاں مینوں‘ اس عربی سانول دیاں نیں
………
فجر میں تیرا نام لواں تے صدقے جاون مہکاں
راتیں گل کراں جد تیری تارے بھرن ہنگارا
اوہناں قصیدہ بردہ شریف دے ترجمہ وارث شاہ نوں ایڈٹ کر کے اوہدے بارے بھرواں لیکھ لکھ کے وی چھپوایا۔ اوہناں دے ہور کمال وانگ ایہہ کم وی بہوں بھرواں تے سوہناں اے۔ حفیظ تائب ہوراں دے فکری تے فنی کم توں وکھ جیہڑے لوکی اوہناں نوں جاندے نیں یاںملدے رہے نیں اوہ جاندے نیں جو اوہ اک سوہنے سبھادے نہایت نفیس انسان سن‘ محبت‘ مروت تے اخلاق دے خمیر نال گنھے ہوئے‘ گلاں اینیاں دھیمیاں تے دھیرج نال کردے جو ساہمنے والے انسان دا دل موہ لیندے۔ اوہناں دی وفات 13جون 2004ء نوں لہور وچ ہوئی تے ایتھے ای دفن نیں۔ ایہہ آکھناں چاہیدا اے جو پنجابی نعت نگاری وچ حفیظ تائب ہوراں دا ناں امر ہے!!۔
٭…٭…٭