آلودا پانی دا مسئلہ

جمیل احمد پال

دسیا جاندا اے کہ لاہور شہر دے تھلڑے پانی وچوں نوے فیصد ایسا اے جہدے وچ سنکھیا (آرسینک) دی ماترا بہت زیادا اے تے ایہ پانی پین دے قابل نہیں۔ نرا آرسینک ای نہیں ہور بہت سارے زہر تے گندگیاں ایس پانی وچ رلیاں ہوندیاں نیں۔ صرف لاہور شہر دی گل وی نہیں پنجاب بھر دے پانیاں وچوں بہت تھوڑے شہراں دا پانی صاف تے پیون جوگ رہ گیا اے۔
اجے پنجھی تریہ سال پہلاں دی گل اے شہراں وچ تھوڑی جہی زمین کھودن دے بعد صاف شفاف پانی نکل آوندا سی جہڑا پین واسطے وی بِن کھٹکے ورتیا جاندا سی۔ عام لوک ایہی پانی پیندے سن تے کدی کسے نوں کوئی بیماری نہیں سی ہوندی۔ اوہی پانی جو کدی پندرھاں ویہ فٹ ہیٹھوں نکل آوندا سی اج کدھرے ڈیڈھ سو کدھرے دو سو تے کدھرے ایہدے توں وی ڈونگھا اے تے پیون جوگ وی نہیں۔ بعض علاقیاں وچ تاں پانی باقاعدا بدبودار اے جویں چھپڑ دا پانی ہووے۔
ایہ سارا کجھ ساڈی قومی نااہلی پاروں ہویا اے۔ بغیر سوچے سمجھے سارا گندا پانی ایس انداز نال ٹھکانے لایا جاندا رہیا کہ اوہدے زیادا تر اثرات زمین ہیٹھلے پانی وچ جا اپڑے۔ لاہور شہر وچ ای نہر دے دوالی سارے کارخانے اپنا گندا پانی بغیر کسے ٹریٹمنٹ دے نہر وچ روڑھدے رہے۔ ایہو پانی فصلاں نوں وی جا لگدا اے تے رسا کردا زمین تھلے وی جا اپڑدا اے۔ کئی دہاکیاں دے ایس عمل پاروں ایہنے زمین تھلڑے پانی نوں زہری کر دتا اے۔ قصور تے کجھ ہور علاقیاں وچ چمڑے دی صنعت نے وی زمین ہیٹھلے پانی نوں زہری کیتا۔ جدوں پتا لگیا یاں پابندی لگی اودوں تیکر صورت اصلاح دے قابل وی نہیں سی رہی۔
بدقسمتی نال اینا کجھ ونجا کے وی سانوں ہدایت نہیں نصیب ہو سکی۔ حکومت ولوں کجھ پابندیاں لائیاں گئیاں نیں پر لوکائی نے وی ایہناں پابندیاں نوں گٹھے سٹن دے طریقے لبھ لئے ہوئے نیں۔ فیکٹریاں ولوں آلودا پانی بغیر ٹریٹمنٹ دے نہراں وچ پانا منع اے پر اطلاع ملی اے کہ بہت ساریاں فیکٹریاں اپنا گندا پانی بورنگ کر کے سدھا زمین ہیٹھ اپڑا رہیاں نیں جہدے پاروں اوس پانی وچ آلودگی رلن دا کم جاری اے سگوں ہور وی تیز ہو گیا اے۔ حکومت نوں ایس پاسے فوری دھیان دینا چاہیدا اے۔ پہلاں ای کئی تھاواں اتے آلودا پانی پاروں لولھے لنگڑے تے معذور بچے پیدا ہون دی اطلاع ملی اے۔ انج نہ ہووے کہ ایہ تناسب ہور ودھ جاوے تے قوم اتے بھار بن جاوے۔ پانی دی آلودگی فصلاں تے انسانی صحت دوہاں نوں اکو جہیا متاثر کردی اے تے ایہدے توں بچا کرنا بہت ضروری اے۔٭٭